Morgunblaðið - 26.05.1992, Blaðsíða 11

MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 26. MAI 1992
11
Páll Guðmundsson
Myndlist
Eiríkur Þorláksson
Það verður ekki sagt annað en
að listamaðurinn Páll Guðmunds-
son frá Húsafelli láti hendur
standa fram úr ermum þegar
hann kemur með listaverk sín á
suðvesturhornið; þessa dagana
eru hvorki fleiri né færri en þtjár
einkasýningar hans í gangi sam-
tímis í Reykjavík og í Hafnar-
firði, og hver þeirra með sínu sér-
staka sniði.
Páll stundaði sitt listnám við
Myndlista- og handíðaskóla ís-
lands 1977-81, og var síðar í eitt
ár við nám í Listaháskólanum í
Köln í Þýskalandi. Þrátt fyrir hina
alþjóðlegu snertingu hefur hann
samt orðið þekktastur fyrir að
hasla sér völl við bæjarhelluna
heima, ef svo má segja, en hann
hefur mikið stundað steinhögg,
og til þess sótt sér íslenskt gijót
í bæjargilið fyrir ofan Húsafell,
og jafnvel unnið verkin þar. Þann-*
ig hefur hann leyst úr læðingi
náttúruvætti og kynjaverur, sem
nú prýða þennan stað, og sumar
hveijar rata á sýningar lista-
mannsins utan heimabyggðarinn-
ar.
Sýningarnar þijár er að að
finna í kaffihúsinu Mokka við
Skólavörðustíg, þar sem Páll sýn-
ir yfir þijátíu blýantsteikningar,
hinum skemmtilega sal í Stöðla-
koti við Bókhlöðustíg, þar sem
hann sýnir nokkrar steinmyndir,
og loks er stærsta sýningin í
Hafnarborg, menningar- og lista-
stofnun Hafnarfjarðar, þar sem
sem Páll sýnir fjölbreytilegar
steinmyndir, olíumálverk og fáein
steinþrykk. Hér er því mikið efni
á ferðinni, sem vert er að líta
nánar á.
A veggjum Mokka getur að líta
teikningar af fjölskrúðugu fólki;
börn, bændur, listafólk og lífs-
spekingar fylla veggina. Páll hef-
ur sennilega teiknað meirihluta
myndanna í skissubækur, með
fólkið fyrir framan sig eða í hug-
anum, og því koma persónuleg
einkenni vel fram. Handbragðið
er vandað og svipmikið, t.d. í
„Glöggur bóndi (nr. 17) og „Andr-
és á Hjálmsstöðum (nr. 18), og
sjálfsmyndir listamanna eru alltaf
áhugaverðar (nr. 22). Snöggar
teikningar geta einnig skilað svip-
brigðum á skemmtilegan hátt,
eins og í „Alfreð (nr. 10).
Þó það sé engan veginn ein-
hlítt, má segja að steinverk Páls
skiptist í megindráttum í tvo
flokka: Annars vegar er um að
ræða smærri myndir, þar sem
listamaðurinn heggur, sker og
mótar myndefni- í steininn, oft í
góðu samræmi við það sem lögun
steinsins býður upp á; hins vegar
eru stærri og grófari myndir, þar
sem fáeinar grófar línur nægja
til að gefa lögun steinsins ákveð-
inn svip eða tilvísun, annaðhvort
í heima manna eða trölla.
Innandyra í Stöðlakoti getur
að líta nokkrar steinmyndir af
minni gerðinni, þar sem gijót af
mismunandi lögun og litum gefur
Páli tækifæri til að laða fram ólík-
ar verur. „Snædrottningin (nr. 2)
er grípandi mynd, þar sem kryst-
allag steinsins verður virkur þátt-
ur verksins, og „í viðjum steinsins
(nr. 1) er mjúkt og fagurlega
mótað verk.
Stærsta sýningin er í Hafnar-
borg, eins og fyrr segir, og þar,
líkt og við Stöðlakot, taka verk
unnin í stórgrýti á móti gestum
utandyra, og leiða inn í heim
gijótsins. Samtals sýnir Páll hér
um tuttugu höggmyndir og álíka
mörg myndverk.
Höggmyndirnar eru bæði stór-
ar og smáar, af þeim gerðum sem
fyrr er lýst. Oft tekst listamannin-
um ótrúlega vel að laða myndir
fram úr erfiðum efnivið; „Kona
með höfuðdjásn (nr. 4) nýtir fjöl-
breytta liti steinsins afar vel, og
Söngvararnir (nr. 10-12) eru
skemmtilega klappaðir úr steinin-
um. Besta steinmyndin hvað varð-
ar form og innileik er þó án efa
„Mamma (nr. 1), sem nær að ljá
steininum ótrúlega mýkt. Við út-
göngudyr stendur loks „Listrýnir-
inn (nr. 19), mikilúðlegur á svip
yfir því sem fyrir augu ber.
í nokkrum myndum sem hafa
verið þrykktar af steinverkum
Páls á kínverskan pappír, leggur
Thor Vilhjálmsson til ljóðatexta;
1-----í—;-----r
Páll Guðmundsson með eitt
verka sinna.
þessi form vinna vel saman, eink-
um í mynd nr. 16.
Málverk Páls eru flest persónu-
myndir, en þó er stór mynd af
Bæjargilinu að vetri til (nr. 7)
sett í öndvegi. Flókin og marg-
þætt myndbygging er veikari hluti
málverkanna, en Páll nær afar
góðum tökum á þeim viðfangsefn-
um, þar sem athyglin beinist að
einstaklingnum; „Bóndi (nr. 3) og
„Guðlaug Þorsteinsdóttir (nr. 11)
sýna veðurbitnar og vinnulúnar
persónur, sem um leið birtast sýn-
ingargestum sem sterkar og
reisulegar í dýpt málverksins.
Páll Guðmundsson er fjölhæfur
listamaður, sem þó hefur einkum
skapað sér nafn hingað til á af-
mörkuðu sviði, steinhögginu. Með
sýninguiíum nú gefur hann gest-
um kost á að kynnast fleiri hliðum
á listsköpun sinni, og hann á án
efa eftir að láta meira að sér kveða
í framtíðinni. Það er fyrst og
fremst fólkið og landið sem hann
kýs að ijalla um í verkum sínum,
og það verða ætíð áhugaverð við-
fangsefni fyrir skapandi lista-
mann.
'Sýning Páls Guðmundssonar í
Mokka stendur til 28. maí, en
stóra sýningin í Hafnarborg
stendur til 1. júní; í Stöðlakoti
verður hins vegar opið til 6. júní.
Jafnréttisráð:
Fundur um áreitni á vinnustað
JAFNRÉTTISRÁÐ gengst fyrir hádegisverðarfundi á Hvammi,
Holiday Inn, miðvikudaginn 27. maí nk. Hefst fundurinn kl. 12 á
hádegi. Efni fundarins er kynferðisleg áreitni á vinnustað en mikil
umræða á sér nú stað um þetta málefni í Bandarikjunum og Evrópu.
Á dagskrá verður Lára V. Júlíus-
dóttir, formaður Jafnréttisráðs, sem
setur fundinn, Bjarni Ingvarsson
sálfræðingur og starfsmannastjóri
Ríkisspítalanna flytur erindi um
rannsóknir sem gerðar hafa verið á
þessu sviði og reynslu sína af þess-
um málum sem starfsmannastjóri,
Birna Hreiðarsdóttir, framkvæmda-
stjóri Jafnréttisráðs, fjallar um regl-
ur EB og ILO og Már Gunnarsson,
starfsmannastjóri Flugleiða, flytur
stutt erindi. Á eftir verða umræður
og fyrirspurnir.
Haydn-tónleikar
Tónlist
Jón Ásgeirsson
Haydnfélagið stóð fýrir tónleik-
um í Listasafni Sigurjóns Ólafsson-
ar sl. sunnudag. Á efnisskránni
voru verk eftir þá bræður Joseph
og Michael Haydn. Ekki hefur verið
flutt mikið af tónverkum eftir
Michael hér á landi og því nokkur
tíðjndi að flutt skuli nú tvö verk
eftir hann, kvintett í Es-dúr fyrir
fíðlu, lágfiðlu, klarinett, horn og
fagott og Divertimento í C-dúr fyr-
ir óbó, lágfiðlu og kontrabassa.
Segi þessi verk eitthvað til um
gæði tónlistar eftir Michael, er ljóst
að þögnin í kringum verk hans er
skiljanleg. Kvintettinn fluttu Lin
Wei, Ingvar Jónasson, Kjartan Ósk-
arsson, Þorkell Jóelsson og Björn
Th. Árnason og Divertimentóið
Kristján Þ. Stephensen, Ingvar Jón-
asson og Richard Korn. í heild var
flutningurinn hnökralaus, svolítið
„rútínulegur" þó Kristján Þ. Steph-
ensen ætti skemmtilegan leik í
Divertimentóinu.
Verkin eftir Joseph voru Konsert
fyrir pianó, tvær fiðlur og bassa
og Næturljóð fyrir flautu, óbó, tvö
klarinett, tvö horn, tvær víólur, selló
og bassa. Undirrituðum var ekki
kunnugt um að Joseph hefði samið
píanókonsert og það marga, eins
og tekið er fram í efnisskrá tónleik-
anna. Við nánari eftirgrennslan
kom í ljós að 18 harpiskord-konsert-
ar hafa verið eignaðir Joseph Haydn
en flestir þeirra eru með vissu eftir
Wagenseil, Hofmann, Steffan,
Vogler, Schmittbauer og einn eftir
Johann Christian Bach. Konsertinn,
sem hér var leikinn, er fyrst gefinn
út 1969 og hvað formbyggingu og
alla gerð snertir, gæti hann verið
eftir alla fyrrgreindu tónhöfundana,
þó ekkert verði staðhæft um það
hvort Joseph eða einhver annar
hafí samið þennan „píanókvartett".
Konsertinn var ágætlega leikinn af
Hrefnu Eggertsdóttur, Li Wei, Rósu
H. Guðmundsdóttur og Richard
Korn, sérstaklega lokakaflinn, sem
kemst næst því að vera Haydn að
gerð og innihaldi og sver sig í „ætt“
við píanótríó hans.
Síðasta verkið á efnisskránni var
næturljóð, en það verk er samið
fyrir tvær „Lire organizzata", hljóð-
færi sem ekki er lengur í notkun:
Haydn sjálfur mun hafa stjórnað
flutningi þessa verks og látið flautu
og óbó leika líru-raddirnar. Heldur
er þetta viðburðalítið verk nema þá
helst í lokakaflanum, þar sem
Haydn bregður á leik með ýmsar
skemmtilegar stefjaglennur. Auk
þeirra sem fyrr er getið léku með
í Næturljóðinu Martial Nadeau,
Óskar Ingólfsson, Lilja Valdimars-
dóttir, Lísa Ponton og Nora
Kornblueh og var leikur félaganna
hressilegur en helst til „beint af
augum“, líkast því sem menn væru
að leika sér í góðra vina hópi.
Tríó Reykjavíkur
Tríó Reykjavíkur bauð upp á
tónaveislu í Hafnarborg þeirra í
Hafnarfirði og kallaði til liðs við sig
nokkra úrvals tónlistarmenn. Á efn-
isskránni voru verk eftir Handel,
Boccherini og Brahms. Tónleikarnir
hófust á tríósónötu fyrir tvær fiðlur
og „basso continuo", eftir Handel
(ekki Hándel), sem ýmist er sagt
vera op. 2 nr. 8 eða höfð án ópus-
númers, enda er ekki vitað með
vissu hvort verkið sé samið af
Handel, þó ekki hafi tekist að rekja
uppruna þess. Hér var það flutt af
tveimur sellóum, og í staðinn fyrir
„basso continuo“ var undirleikurinn
leikinn á píanó. Flytjendur voru
Michael Rudiakov, Gunnar Kvaran
og Steinunn Birna Ragnarsdóttir.
Verkið var fallega flutt og þrátt
fyrir mjög ólíkan tón sellistanna,
vel samvirkt í leik og túlkun og
„continuo“-leikur Steinunnar Birnu
öruggur.
Annað verkið á efnisskránni var
strengjakvintett eftir Boccherini.
Þar léku saman Sigrún Eðvalds-
dóttir, Roland Hartwell, Guðný
Guðmundsdóttir, Michael Rudiakov
og Gunnar Kvaran. Sú samvirkni
sem fæst með margra ára samleik,
einkum er varðar inntónun og túlk-
un, var það sem helst vantaði í
þetta annars vel leikna verk.
Tónleikunum lauk með sextettin-
um op. 18 eftir Brahms. Hann mun
hafa verið nærri 27 ára er hann
samdi verkið og þá aðeins lokið við
eitt kammerverk, nefnilega B-dúr
tríóið op. 8. Verkið er glæsilega
samið og er annar þátturinn sérlega
mögnuð tónsmíð, en þar stefndu
strengjaleikararnir á móts við of
mikinn styrk. Fallegastur var sam-
leikurinn í Schersso-kaflanum, þó
margt fallegt bæri einnig fyir eyru
í öðrum þáttum þessa meistara-
verks. Auðheyrt er að Michael
Rudiakov er vel kunnandi tónlista-
maður en í heild var leikur hans
mjög annar, bæði hvað snertir blæ
og mótun hendinga, en hjá sam-
leikurunum. Þeir sem léku verkið
voru Sigrún Eðvaldsdóttir, Roland
Hartwell, Guðný Guðmundsdóttir,
Graham Tagg, Michael Rudiakov
og Bi-yndís Halla Gylfadóttir og
verður ekki annað sagt en þar hafi
verið valinn maður í hveiju rúmi,
enda var engin lognmolla í leik
þeirra félaga, heldur leikið með
háskann og stundum stefnt fram á
ögurbrún áhættunnar.
Eigum til afgreiðslu STRAX 3
stk. MAZDA E 2200 sendibíla
með dieselvél, læstu drifi og
vökvastýri. Staðgreiðsluverð
með ryðvörn og skráningu:
Kr. 1.250.000 m/ VSK
Kr. 1.004.000 án VSK
's
Opið laugardaga frá kl. 10-14
R/ESIR HF
SKÚLAGÖTU 59, REYKJAVlK S.61 95 50
MAZDA E 2000/2200
EINSTAKT
TÆKIFÆRI!