Morgunblaðið - 26.05.1992, Blaðsíða 21

MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 26. MAÍ 1992
21
Átak fyrir Afríku
eftir Jónas Þóri
Þórisson
Frá Afríku berast uggvænlegar
fréttir. Á meðan hungursneyðin
herðir tak sitt á fólki og fénaði
minnkar stöðugt neyðarhjálpin er
berst til 13 landa á austurströnd
Afríku. Á nokkrum svæðum er að-
eins til matur í nokkrar vikur. Annar-
staðar sveltur fólk heilu hungri.
Á sléttum Suður-Eþíópíu þar sem
brennheit sólin steikir sandinn er
lyktin sæt og væmin og loftið fyllt
þykku ryki. Við lítinn klettavegg
liggur grindhoruð kýr og reynir með
krampakenndum hreyfingum að
standa upp aftur. Umhverfis hana
liggja um 10—15 dauðir nautgripir.
Þeir sem ekki svelta þessa dagana
eru hrægammarnir. Með mikilli
áfergju rífa þeir gat á uppþornaða
skrokkana og þegar þeir hafa lokið
verki sínu er ekkert eftir nema bein-
Jónas Þórir Þórisson
látið sem svo að þetta komi okkur
ekkert við? Væri það ekki synd bæði
gegn Guði og mönnum að hugsa
þannig? Hvað ef við þyrftum allt í
einu á hjálp að halda og þeir sem
gætu rétt okkur hjálparhönd hefðu
þessa afstöðu sinnuleysis og eigin-
girni? Hvemig væri að reyna að setja
sig í spor þessa fólks sem nú svelt-
ur. Hvað skildi vera efst í huga þess?
Þannig er hægt að svara einni
spurningu með annarri. Hjálpar-
stofnun kirkjunnar sér það sem
skyldu sína og köllun að minna lands-
menn á neyð náungans nær og fj'ær.
Vera talsmaður þeirra er svo oft
gleymast í daglegu amstri velferðar-
þjóðfélagsins. Hjálparstofnun kirkj-
unnar vill vera útrétt hönd okkar
allra til þjáðra meðbræðra og þess
vegna viljum við sérstaklega nú á
vordögum minna á hungrið í Afríku
er með degi hveijum herðir kverka-
tak sitt á fólki og fénaði. Þrátt fyrir
efnahagserfiðleika og minnkandi
„Ég er orðinn þreyttur á
þessum eilífðartali um
hungursneyð í Afríku.
Getur maður aldrei feng-
ið frið fyrir þessum hörm-
ungarfréttum! Þýðir
nokkuð að vera að þessu!
Er þetta ekki allt fólkinu
sjálfu að kenna?“
Norðurlöndum hafa tekið höndum
saman í þessu átaki fyrir Afríku og
munu tryggja að hjálpin komist fljótt
og vel til skila. Nú er á leiðinni skip
méð 10 þúsund tonnum af korni til
Austur-Afríku. í samstarfi við þar-
lendar kirkjur og hjálparstofnanir
munu starfsmenn okkar sjá um að
þeir sem verst eru settir fái fyrst
hjálp. Tökum höndum saman og rétt-
um þessum líðandi meðbræðrum
hjálparhönd.
þjóðartekjur höfum við vel efni á því
að leggja þjáðum lið.
Hjálparstofnanir kirknanna á
Höfundur er framkvæmdastjóri
Hjálparstofnunar kirkjunnar.
Þannig lítur þurrkurinn út í Suður-
Eþíópíu. Þúsundir dauðra nautgripa
hér og þar í nágrenni við uppþornuð
vatnsból og hundruð þúsunda Bór-
ana-hirðingja sem ekkert hafa að eta
eða drekka. Án allra möguleika að
sjá fyrir sér og sínum. Hungrið hefur
sett sín spor í andlit fólksins. Víða
eru börn og gamalmenni að dauða
komin og þeir viðkvæmustu þegar
dánir.
Alvarlegt ástand
Það sem gerir ástandið alvarlegra
en oft áður er að nú eru forðabúrin
einnig tóm. Kenýa, Úganda og
Zimbabwe, sem áður gátu selt kom
úr iandi, eiga nú við alvarleg vanda-
mál að stríða og þurfa öll að flytja
inn matvöru og fá matvælaaðstoð.
Jafnvel Suður-Afríka þarf nú að
flytja inn um þijár milljónir tonna
af korni. Undanfarin ár hefur oft
verið hægt að kaupa töluvert af
maís í þessum löndum. Það var hent-
ugt því stutt var að flytja kornið til
sveltandi nágranna. Nú er hins vegar
eins og fyrr segir lítið sem ekkert
kom að fá í álfunni og verður því
að flytja það frá öðrum heimsálfum.
Hvers vegna hungursneyð?
Talið er að um 6 milljónir tonna
matvæla þurfi til að sinna brýnustu
neyð Afríkulanda. Þessi gífurlegi
matvælaskortur er fyrst og fremst
afleiðing mjög flókins mannlegs skip-
ulags og stjórnarfars sem í mörg
hundruð ár hefur byggt á óréttlæti.
Gengið hefur verið hart að náttúru-
auðlindum þessara landa. Gífurleg
umhverfisspjöll hafa átt sér stað.
Ofnýting og landeyðing hefur aukist
ár frá ári. Æ minna land er ræktun-
arhæft og oft eru bestu landsvæðin
notuð til að rækta afurðir til útflutn-
ings. Skuldir Afríkuríkja eru gífur-
legar og á einhvern hátt verða þau
að fá peninga til að greiða vexti og
afborganir er lánardrottnar krefjast
greiðslu sem eru í flestum tilfellum
bankar og lánastofnanir á Vestur-
löndum.
Undanfarin ár hafa miklir þurrkar
heijað á mörg landsvæði í Afríku.
Þótt úrkomubrestur sé yfirleitt ekki
aðal orsök hungursneyðar er hann
„dropinn sem fyllir mælinn“. Þurrkar
leggja fátæklegan og viðkvæman
landbúnað í rúst á stuttum tíma og
lama allt athafnalíf á stóru svæði.
Forðabúrin eru lítil sem engin og
fólkið sveltur.
Kemur þetta okkur við?
„Ég er orðinn þreyttur á þessu
eilífðartali um hungursneyð í Afríku.
Getur maður aldrei fengið frið fyrir
þessum hörmungarfréttum! Þýðir
nokkuð að vera að þessu! Er þetta
ekki allt fólkinu sjálfu að kenna?“
Þannig spyija margir og það er
skiljanlegt. Það þarf mikla þraut-
seigju til að geta tekist á við allar
þær hörmungar er dynja á meðbræð-
rum okkar víða um heim. En það
má líka spyija: Getum við, vel stæð
þjóð, látið sem svo að neyð og vandi
náungans komi okkur ekki við? Get-
um við sem höfum verið svo lánsöm
að fæðast í friðsömu og gjöfulu landi
skellt skollaeyrum við því neyðar-
hrópi sem nú berst frá Afríku og
wmm
Það er sama hvernig á það er litið.,
sameinar alltþað hesta í tölvum og tölvukerfum.
Sun SPARCstation
Mest selda UNIX vinnustöð í heimi.
EINAR J. SKULASON HF
Grensásvegi 10, 108 Reykjavík, Sími 63 3000