Morgunblaðið - 26.09.1992, Blaðsíða 31

MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 26. SEPTEMBER 1992
31
njóta og var Annas Kristmundsson
einn þeirra og vil ég þakka fyrir a,ð
hafa orðið þess aðnjótandi að kynn-
ast honum. Hann var hæglátur en
þó ýtinn og fékk sitt fram. Aldrei
fyrr hef ég kynnst jafn heiðarlegum
manni. Alltaf stóðst það sem hann
sagði. Hann var einn fárra af gamla
skólanum. Annas var mjög skýr allt
fram til dauðadags. Mörgum hafði
hann kynnst á lífsleiðinni og margir
höfðu verið með honum til sjós. Eg
minnist þess að útgerðarmaður
nokkur hafði sagt mér að Annas
hefði verið á bát hjá honum og sagði
hann við mig að ef hann hefði haft
alla tíð menn eins og Annas á bátum
sínum hefði hann aldrei þurft að
hafa áhyggjur af útgerðinni. Slíkt
traust til hans báru held ég flestir
sem kynntust honum. Aldrei taldi
hann það eftir sér að rétta hjálpar-
hönd ef hann gat komið því við,
meira að segja þegar hann var kom-
inn á áttræðisaldur köm hann alla
leið norður á Akureyri til að passa
bamabörnin sín meðan dóttir hans
og ég vorum erlendis.
Annas gat oft verið spaugsamur
og gefið glettin svör. Fyrir nokkrum
árum, löngu eftir að hann var hætt-
ur til sjós, fór hann sem afleysinga-
stýrimaður á Sléttanesið ÍS í siglingu
til Grimsby í Bretlandi. Ég spurði
hann eftir ferðina hvernig honum
hefði fundist að koma aftur til
Grimsby eftir öll þessi ár og svaraði
hann: „Hún er alltaf jafn skítug,
svei mér þá ef það er ekki sami
skíturinn og var þegar ég kom þar
síðast."
Annas var vinnusamur maður og
féll honum aldrei verk úr hendi.
Heimili hans var dæmigert sjó-
mannsheimili þar sem húsbóndinn
var langtímum saman á sjó til að
færa björg í bú og með samheldni
og atorku tókst þeim hjónum Ann-
asi og Friðgerði að koma upp sjö
myndarlegum og frískum börnum.
Og ekki má gleyma því að á bak
við hann stóð yndisleg eiginkona sem
stóð með honum í blíðu og stríðu
allt fram til dauðadags. Annasi tókst
að komast í gegnum margan lífshá-
skann og nokkrum sinnum var hann
alla hluti og allt snyrtilegt bæði úti
og inni.
Mig langar að segja hér eina sögu
sem lýsir vel þessum góðu hjónum.
Það var daginn fyrir Þorláksmessu
árið 1938 að farin var ferð úr Hnúks-
nesi til Stykkishólms til að kaupa inn
eitthvað til jólanna. Móðir mín bjó
þá á Sveinsstöðum með barnahópinn
sinn, en hún missti föður minn 1936
og vorum við þá sjö um og innan
við fermingu og þijú eldri. Mamma
sendi elsta soninn til innkaupa með
umræddri ferð. Er hann kom á skrif-
stofu kaupfélagsins var honum sagt
að mamma fengi ekkert að taka út
því hún skuldaði 160 kr. Bróðir minn
kom allslaus úr ferðinni og leið hon-
um afar illa svo ég tali nú ekki um
hvernig mömmu leið að geta ekki
breytt neitt til um jólin. En á Þor-
láksmessu kemur Jóhannes í Lan-
geyjarnesi með helminginn af því
sem hann tók út fyrir sitt heimili
og gefur mömmu. Þau hjónin höfðu
þá skipt því á milli heimilanna, ég
man svo vel enn þann dag í dag þá
miklu gleði sem þessi stóra gjöf veitti
mömmu og okkur í þeirri miklu fá-
tækt sem þá var en þá voru engir
styrkir eða neitt slíkt. Þessi stóra
jólagjöf þeirra hjóna yljar mér enn
í dag eins og þá er hún var gefín.
Ég hélt alltaf sambandi við þau
Minning
Magnhildur Indriða
dóttir, ljósmóðir
hætt kominn, maður spyr því sjálfan
sig, hvers vegna núna? En þessi
stund er víst sú sem enginn maður
ræður.
Nafn hans mun lifa og við sem
fengum að kynnast honum munum
geyma persónuleika hans í hjörtum
okkar.
Megi Guð blessa heimili eiginkonu
og ættmenna um ókomna framtíð.
Sigurjón Haraldsson.
í dag kveðjum við afa okkar,
Annas Kristmundsson frá ísafirði,
sem lést eftir stutt veikindi 15. sept-
ember sl. Okkur langar að minnast
hans í örfáum orðum, því öll eigum
við margar af okkar fyrstu minning-
um tengdar ömmu og afa á Engja-
vegi 34. Við urðum þess aðnjótandi
að eiga þau að og fátt er meira virði
en eiga góða ömmu og afa. í okkar
huga var ekkert til sem var bara
amma eða bara afi heldur voru þau
ein heild amma og afi á Engjó. Afi
var afar dagfarsprúður og góður
maður, hann var nægtabrunnur af
allskyns fröðleik, minnugur á at-
burði liðinna tíma og nákvæmur á
frásagnir sínar sem skemmtilegt og
fróðlegt var að hlusta á. Sjaldan fór
afí í bæinn án þess að leiða einhvert
okkar við hlið sér, enda var það
sport að fara með afa í bæinn —
einnig var það voða notalegt að sofa
við klappið hans afa á kvöldin.
Hann kepptist ekki við að vera
sjálfum sér bestur heldur öðrum. Það
sem átti hug hans mestan var amma
og fjölskyldan. ,
Við kveðjum afa með virðingu og
þökk og elskulegri ömmu vottum við
samúð okkar.
Með hveiju flóði sökkva sævarsker
þó sólin vefi tindum kuflinn rauða.
En hinsta kvöldið mun ég mæta þér
á mörkum dags og nætur, lífs og dauða.
Úr móðu stíga morgunroðans lönd,
en móti okkur streymir fjallasvali.
Þú réttir þínum vini heita hönd,
og himnar opna sína bláu dali.
(Stjömudraumar VIII, Davíð Stefánsson,
Að norðan III.)
F.h. barnabarna,
Guðný Anna Vilhelmsdóttir.
eftir að ég var farinn úr sveitinni
og konan mín tók sérlega miklu ást-
fóstri við þau og átti með þeim góð-
ar stundir bæði hér fyrir sunnan og
vestan. Hún kunni að meta þau ekki
síður en ég, einnig börnin okkar og
ýmsir vinir okkar sem kynntust þeim
í gegnum okkur. Þau hjónin seldu
syni sínum Langeyjarnesið og reikn-
uðu með því að hann myndi búa þar
er þau gátu ekki verið þar lengur,
en Bergur hafði búið með þeim alla
tíð, en hann seldi Langeyjamesið
fyrir nokkrum árum og er það nú í
eyði að mestu eins og flestar jarðir
í sveitinni.
Eigendur jarðarinnar nú hafa
haldið öllu mjög vel við og þegar
við hjónin erum í sumarhúsinu okkar
og sólin kemur upp á morgnana
baðar hún með geislum sínum hvítu
húsin í Langeyjarnesi, þá hugsum
við hlýtt til þessara horfnu vina sem
eru kærir í minningunni.
Jóhannes var afar léttur í spori
fram á elliár, t.d. sagði hann m'ér
einu sinni að hann hefði verið á stöð-
ugum gangi á minkaveiðum í tvo
daga og hann fann ekkert fyrir því,
en hundamir sínir alveg steinupp-
gefnir, þá var Jóhannes 74 ára gam-
all. Já, þær eru óteljandi minning-
arnar um þau hjónin sem ávallt veita
y>-
Jóhannes verður jarðsunginn frá
Staðarfellskirkju, en lagður til hinstu
hvíldar við hlið konu sinnar í heima-
grafreit á Stakkabergi.
Við kveðjum hér látna vini og
biðjum þeim blessunar í fyrirheitna
landinu um leið og við þökkum fyrir
allt.
Börnum og öðmm aðstandendum
vottum við dýpstu samúð.
Kveikt er ljós við Ijós
burt er sortans svið.
Angar rós við rós
opnast himins hlið.
Niður stjömum stráð
engill framþjá fer.
Drottins nægð og náð
boðin alþjóð er.
(Stefán frá Hvítadal)
Hvíli þau í friði.
Margrét og Kristinn Sveinsson.
Fædd 17. apríl 1914
Dáin 16. september 1992
Alla þá sem eymdir þjá
er yndi að hugga.
Lýsa þeim sem ljósið þrá
en lifa í skugga.
Þetta vers ritaði amma í minn-
ingabókina mína er ég var níu ára.
Ég níu ára og hélt að amma yrði
alltaf hér. En amma hefur nú skyndi-
lega kvatt, eftir standa minningam-
ar ljóslifandi og hlýjar og boðskapur
versins verður órofa tengdur ömmu.
Amma hafði mjúkar hendur, hlýtt
hjarta, vildi öllum vel og óskaði öllum
Guðs blessunar. Að gera eitthvað
fyrir aðra var einkenni ömmu, en
að gera kröfur' fyrir sjálfa sig var
nokkuð sem hún ekki kunni. Allt
hennar lífshlaup einkenndist af því
að vinna og hugsa um aðra meira
en sjálfa sig.
Hún lærði til ljósmóður veturinn
1937-1938 þrátt fyrir að á þeim
tíma væri mjög erfítt fyrir ungt fólk
að afla sér menntunar. Árið 1939
hóf hún störf sem ljósmóðir í Bisk-
upstungum og gegndi því starfí í
45 ár. Hún var mjög farsæl í starfi
þó oft væru aðstæður erfiðar. Fara
þurfti á hestum milli bæja í hvaða
veðri sem var, á hvaða tíma sólar-
hrings sem var, oft um langan veg
því í fjölda ára hafði amma tvö
umdæmi. Ekki var spurt um aðstæð-
ur heima fyrir og ætíð dvaldist hún
í nokkra daga hjá mæðrunum til að
hlúa að þeim og oft á tíðum sjá um
heimili fjölskyldunnar.
Samtímis ljósmóðurstarfinu eign-
uðust hún og afí 5 böm og ráku
stórt bú að Drumboddsstöðum. Auk
þess dvaldist oft langdvölum hjá
þeim fólk, bæði ungt og aldrað, sem
sumt hvert væri talið sjálfsagt að
vista á stofnunum í dag.
Síðustu 10 árin hafa amma og
afi búið í íbúðum fyrir aldraða í
Bergholti, Biskupstungum. Þar, sem
fyrr, ræktaði hún og gerði fallegt í
kringum sig. Gróðurhús var reist og
var hún bæði í matjurtarækt og
skógrækt. Hún var mjög framsýn í
öllu sem laut að umhverfismálum.
Hún var í raun á undan sinni samtíð
í þeim efnum því amma hafði fyrir
löngu gert sér grein fyrir ýmsum
sannleik sem við erum fyrst núna
að vakna upp við. Hún hafði t.d.
miklar áhyggjur af uppfoki landsins
og sóun okkar í umbúðir og prjál.
Hún var sannfærð um að hægt væri
að fara margfalt betur með og þann-
ig stuðlað að aukinni mannlegri far-
sæld. Hún var ekki sú manngerð sem
var fyrir að sýnast eða láta sér
nægja að tala um hlutina heldur lifði
hún eftir þessari sannfæringu sinni,
fór vel með og nýtti alla hluti.
Hún stuðlaði einnig að upp-
græðslu landsins. Síðast fyrir u.þ.b.
tveimur árum fór hún með hópi fólks
úr sveitinni inn á afrétt í land-
græðslustörf og plantaði þar fjölda
trjáa.
í Bergholti setti amma upp vef-
stólinn sinn, óf dregla og bjó til
ýmsa listmuni. í jólagjöf fyrir tveim-
ur árum fékk ég t.d. handmálaðan
dúk eftir ömmu og síðast í afmælisg-
jöf fékk ég munstraða peysu sem
hún hafði pijónað eftir þýskri upp-
skrift. Þegar tími gafst til sótti hún
flesta menningarviðburði í sveitinni
og þegar hún kom til Reykjavíkur
fór hún oftast á hinar ýmsu listsýn-
ingar.
Þrátt fyrir að amma hefði alltaf
mikið fyrir stafni og um margt að
hugsa var mannlega hliðin henni
kærust. Hún fylgdist alltaf mjög
náið með hvernig gengi í skólanum
og öðru því er ég hafði fyrir stafni.
Á próftímum fór ég því stundum og
dvaldist hjá ömmu í nokkra daga
og betri umönnun er vart hægt að
hugsa sér. Hægt var að treysta því
að amma vissi hvað manni væri fyr-
ir bestu.
Hún lagði mikið upp úr hollu fæði
sem hún var óspör á og hafði oft
ræktað sjálf. Hreyfingu taldi hún
nauðsynlega og því fórum við oft
saman í sund og gönguferðir og
þegar haldið var í prófin vissi ég að
frá ömmu streymdu heitar bænir um
gott gengi. Allt þetta gerði amma
með mikilli gleði, ástúð, skilningi og
elskulegheitum. Þetta variist sem
hún kunni.
Amma var alla tíð mjög trúuð
kona, þekkti lífið og lífsins sorgir.
Hún hlúði að kirkjunni sinni, fannst
sjálfsagt að sauma altarisdúkinn og
planta sumarblómum á hveiju vori
í Bræðratungukirkjugarð. Hún
treysti Guði og var óhrædd við að
falla í hans faðm. Ég vil kveðja
ömmu með þeim orðum er hún
kvaddi ætíð með: Guð blessi þig allt-
af.
Hildur Sólveig Pétursdóttir.
Mikil kona og væn, Magnhildur
Indriðadóttir frá Drumboddsstöðum
í Biskupstungum, lést hér í Reyk-
holti 16. september og verður jarð-
sett í-Bræðratungukirkjugarði nú í
dag. Magnhildur fæddist 17. apríl
1914 í Efstadal í Laugardal, en 6
ára flytst hún að Arnarholti hér í
Biskupstungum og bjó síðan alla
sína tíð hér, utan þann tíma sem
hún var við húsmæðranám og síðar
er hún lærði til ljósmóður. Ég kynnt-
ist Magnhildi fyrst fyrir 10 árum,
er hún og maður hennar, Sveinn
Kristjánsson, fluttu hingað í Reyk-
holt í íbúðir aldraðra og vorum við
fljótar að kynnast, enda fannst mér
strax vera svo fjölda margt í hennar
fari og líferni sem ég gæti tekið
mér tii fyrirmyndar.
Magnhildur var framsýn og tölu-
vert á undan sinni samtíð og var
mjög gaman að ræða við hana um
umhverfis- og jafnréttismál og nán-
ast alla hluti. Varla bar það mál á
góma að Magnhildur hefði ekki
skoðun á því, fannst mér þá oft ég
vera að ræða við mér yngri konu
og undraðist oft hve vel hún var
heima í öllum málum og tók heil-
brigða afstöðu til þeirra.
Það var stórkostlegt að sjá margt
af þvi sem hún hafði unnið í höndum
í gegn um tíðina og kunningjakona
mín, sem þekkti hana vel meðan hún
var bóndakona á Drumboddsstöðum,
hefur sagt mér að varla komi til að
fundist hafi á íslandi annar eins
myndarskapur í heimilisrekstri á
þeim tíma og hjá Magnhildi minni.
Hún óf öll rúmföt sjálf, gardínur,
fataefni, húsgagnaáklæði og nánast
allt efni til húshaldsins, Fyrir nú
utan allan skrautvefnaðinn. Það var
makalaust hvað henni varð allt úr
engu og hvemig hún nýtti nánast
alla hluti, það væri gæfa mannkyns-
ins ef það næði að temja sér lífs-
máta hennar.
Hún hafði dálæti á allri ræktun,
matjurtarækt, tijárækt og blóma-
rækt og það var eitt af hennar fyrstu
verkum eftir að hún flutti í Reyk-
holt að koma sér upp litlum garði
og eftir það lá ekki ósjaldan poki
með grænmeti á eldhúsborðinu hjá
mér. Þrenningarfjólan, sem Magn-
hildur hafði sérstakt dálæti á og
flutti með sér hingað í Reykholt frá
Drumboddsstöðum, er jafnvel komin
í girðinguna okkar uppi í Róta-
mannagili, hafði plantan fylgt birki
sem þau hjónin höfðu ræktað hér í
Reykholti og gróðursett í reit sinn
þar uppfrá.
• Já hún Magnhildur var vinur vina
sinna og fékk ég og fjölskylda mín
að njóta þess. Það var gott að eiga
hana að þegar erfitt var að komast
frá börnyunum ungum og ennþá
yndislegra að koma aftur heim og
stoppað hafði verið í alla götótta
ullarsokka heimilisfólksins, enginn
var mér betri á þessum tíma en hún.
Sveinn minn, við í skólastjórabú-
staðnum sendum þér og þínu fólki
okkar innilegustu samúðarkveðjur.
Góð kona er gengin sinn veg, það
var mikið lán að fá að kynnast henni.
Ég mun sakna Magnhildar.
Ragnheiður Jónsdóttir,
Reykholti.
Þegar haustar að og náttúran
skartar sínum fegúrstu haustlitum,
berst mér sorgarfregn. Tengdamóðir
mín er bráðkvödd. Langar mig að
minnast hennar með nokkrum orð-
um.
Magnhildur Indriðadóttir fæddist
í Efsta-Dal í Laugardal 17. apríl
1914. Sex ára gömul flyst hún með
fjölskyldu sinni að Amarholti. Þar
elst hún upp i samheldinni fjölskyldu
og miklu ástríki. Arnarholtsheimilið
var annálað myndarheimili, þar sem
heimilisiðnaður var mikill og vandað-
ur. Ekki var þessi iðja eingöngu til
eigin nota, því heimilið rétti oft
hjálparhönd þeim er þess þörfnuðust
utan þess.
Magnhildur fór í Húsmæðraskól-
ann á Hallormsstað og nam þar einn
vetur, bjó hún að því alla tíð, einkum
vefnaðarlistinni. Éitt af síðustu verk-
um hennar var að setja upp vef og
vefa borðdregla, sem voru jafnvand-
aðir og þeir sem hún gerði fyrir 50
árum. Finnst mér þetta einstakt af-
rek hjá svo fullorðinni konu.
Árið 1937 fór hún í Ljósmæðra-
skóla íslands fyrir áeggjan oddvita
sveitarinnar, en þar vantaði þá ljós-
móður. Magnhildur var svo starfandi
ljósmóðir í sveitinni í 45 ár. Mér er
sagt að í því starfi hafi hún verið
ákaflega farsæl. Þetta var oft erfitt
og krefjandi starf. Langar leiðir að
fara og í misjöfnum veðrum. Yfir-
gefa varð hún heimili sitt fyrirvara-
laust oft frá ungum börnunum.
Árið 1941 verða þáttaskil í lífi
hennar er hún giftist eftirlifandi
manni sínum, Sveini Kristjánssyni
frá Bergsstöðum í sömu sveit. Hófu
þau þá þegar búskap að Drumbodds-
stöðum I og bjuggu þar til ársins
1982, er þau fluttust í íbúð aldraðra
í Bergholti. Þá var sonur þeirra tek-
inn við búskapnum.
Magnhildur og Sveinn byijuðu við
lítil efni en þau unnu bæði hörðum
höndum og þeim búnaðist vel. Oft
var heimilið mannmargt og mæddi
því mikið á húsfreyjunni. Aldraðir
foreldrar hennar dvöldust hjá þeim,
einnig gömul kona, sem fylgt hafði
fjölskyldunni þijá ættliði. Fleira fólk
dvaldi oft langdvölum á heimilinu
og sýndi hún því öllu frábæra um-
hyggju.
Magnhildur og Sveinn eignuðust
5 lifandi börn en þau eru: Svavar,
kvæntur Laufeyju Eiríksdóttur;
Ragnheiður, var gift Geir H. Gunn-
arssyni; Guðríður, gift Pétri Gauta
Hermannssyni; Gísli Rúnar, kvæntur
Sigurveigu Helgadóttur; Baldur
Indriði, kvæntur Betzy Marie
Davidsson. Barnabömin eru 12.
Mikil ræktunarkona var Magn-
hildur. Blómsturgarðurinn á Drumb-
oddsstöðum bar því glöggt vitni,
einnig var hún mjög lagin við að
rækta matjurtir og gaf hún mestan
hluta uppskerunnar til vina og
vandamanna.
Margs er að minnast við fráfall
Magnhildar. Samverustundirnar
með þeim hjónum eru mér ógleym-
anlegar, bæði á Drumboddsstöðum
og síðar í Bergholti. Mér eru okkar
fyrstu kynni einkar minnisstæð, þeg-
ar ég kom fyrst með syni þeirra að
Drumboddsstöðum, var mér strax
þá tekið sem einni af fjölskyldunni.
Magnhildur bar alla tíð hag ann-
arra fyrir bijósti og lét sér mjög
annt um okkur öll. Umhyggja henn-
ar og hjálpsemi þar sem eitthvað
bjátaði á var einstök. Hér kveð ég
sérstaka heiðurskonu og er þakklát
fyrir að hafa notið ástúðar og vin-
áttu hennar.
Blessuð sé minning hennar.
Sigurveig Helgadóttir.