Morgunblaðið - 02.10.1992, Blaðsíða 9

MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 2. OKTÓBER 1992
9
NO NAME
—COSMETICS.

Kristín Stefánsdóttir, förðunarmeistari, verður
í versluninni í dag frá kl. 14-18 og leiðbeinir
um litaval á noname snyrtivörum.
10% afsláttur meðan á kynningu stendur.
Innanhússarkitekt ráðleggur
viðskiptavinum Metró
Guðrún Benediktsdóttir innanhússarkitekt, FHÍ,
verður í versluninni Metró
fimmtudag og föstudag kl. 14-18 og laugardag kl. 11-14
og veitir viðskiptavinum ráðleggingar um allt
er varðar baðherbergið.
• GROHE • Wleroy & Boch •
Verið velkomin í Metró og þiggið ókeypis ráðgjöf.
M
METRO
___________ÍMJÓDD_____________
ÁLFABAKKA 16 • REYKJAVÍK • SÍMI 670050
MATREIÐSLUSKOLINH okkar
Námskeið haustið 1992
Haustnámskeiðin að hefjast. Skráning á námskeiðin
hefst þriðjudaginn 6. október á skrifstofu skólans í
Bæjarhrauni 16, Hafnarfirði, sími 91-653850.
Gerbakstur 7.-8. október kl. 19.30-22.30. Verð 3.900,-
Sláturgerð 10. október kl. 13.00-17.00. Verð 4.500,-
Smurt brauð 14. október kl. 19.30-22.30. Verð 3.400,-
Makróbíótískt fæði 15. október kl. 18.00-21.00.
Verð 2.900,-
Almennt grunnnámskeið 21.-22. október
kl. 19.30- 22.30. Verð 4.200,-
Austurlensk matargerð I og II 26.-27. október
kl. 19.30-22.30. Verð 4.500,-
Villibráð 4.-5. nóvember kl. 19.30-22.30. Verð 5.200.-
Kökuskreytingar 9. og 10. nóvember kl. 19.30-22.30
(eitt kvöld hvort). Verð 2.900,-
Fiskréttir 16.-17. nóvember kl. 19.30-22.30.
Verð 4.500,-
Smákökubakstur 25.-26. nóvember og 2.-3. des-
ember kl. 19.30-22.30. Verð 3.900,-
Almennt grunnnámskeið II 28. nóvember
kl. 12.30- 17.30. Verð 4.200,-
Jólakonfekt 27. og 28. nóvember, 14., 15., 16., 17. og
18. desember (eitt kvöld hvert námskeið). Verð 2.900,-
Veislumatur 9.-10. desember kl. 19.30-22.30.
Verð 5.200,-
Bæjarhrauni 16,
220 Hafnarfirði,
sími 91-653850.
m)
'4 MATREIÐSLUSKOLINN
UKKAR
p
| Meirn en þú geturímyndaó þér!
Þrjú tímabil
í nýjasta fréttabréfi
Verðbréfaviðskipta Sam-
vinnubankans er grein
um efnahagssamdráttinn
og sambanburður við
fyrri tímabil. Greinin
nefnist Kreppur fyrr og
nú. Þar segir:
„Umræður um ástand
og horfur í íslenskum
þjóðarbúskap að undan-
fömu hafa um margt
verið sérkennilegar. Um
mitt sumar setti mikið
krepputal svip sinn á
efnahagsumræðurnar og
sumir spáðu að í hönd
færi versta kreppa í sögu
lýðveldisins. Þessir spá-
dómar byggðu á því að
farið yrði að ýtrastu til-
lögum fiskifræðinga um
veiðar á næstu misserum.
Aðrir voru hógværari í
spám sínum og töldu ekki
tilefni til að ætla að sam-
drátturinn yrði meiri en
til dæmis í lok sjöunda
áratugarins þegar síldin
hvarf. Nú þegar afla-
heimildum hefur verið
úthlutað og Qárlaga-
rammi fyrir næsta ár
kynntur eru horfur á að
„kreppan“ verði miklu
mimii en áður var talið.
Spáð er "að landsfram-
leiðsla dragist saman um
3'/2-4% samanlagt á ár-
unum 1992-1993 og að
mestu er samdrátturinn
þegar kominn fram. En
hvemig era þrenging-
arnar nú í raun og veru
í samanburði við fyrri
samdráttarskeið? Hvað
er líkt og hvað er ólíkt i
þróun helstu hagstærða
nú og þá.
Miiini sam-
dráttur nú
Síðastliðin fimmtíu ár'
hefur þrisvar sinnum
kreppt alvarlega að ís-
lenskum þjóðarbúskap;
fyrst á áranum 1949-
1952, þá 1967-1968 og
svo nú þessi misserin.
Aðeins á þessum þremur
timabilum liafa bæði
landsframleiðsla og þjóð-
artekjur dregist saman
tvö ár í röð og lengur.
Að vísu hafa þessar hag-
stærðir oftar dregist
Efnahagssamdrátturinn
Samdrátturinn í þjóðarbúskapnum nú er
miklu minni en umræðan hefur gefið tilefni
til að halda. Spáð er 3,5-4% samdrætti
landsframleiðslu árin 1992-1993, en hann
var mun meiri á fyrri samdráttartímum,
6,9% árin I967-I968 og 6,6% á árunum
I949-I952. Þetta kemur fram í fréttabréfi
Verðbréfaviðskipta Samvinnubankans.
saman en þá aðeins eitt
ár í senn á báða mæli-
kvarðana samtímis. Til
dæmis minnkuðu þjóðar-
tekjur um 5% árið 1975
(olíuverðshækkun) og
3,1% árið 1983 (aflasam-
dráttur).
Samanburðurinn á
þessum þremur kreppum
leiðir í (jós að samdrátt-
urinn nú (eins og honum
er spáð) er mun minni
en á fyrri tímabilunum
tveimur. Þannig dróst
landsframleiðslan saman
um 6,6% á árunum 1949-
1952 og 6,9% á árunum
19867-1968 borið saman
við spár um 3’/2-4%
1992-1993. Munurinn
verður enn meiri ef litið
er til þjóðartekna; þær
minnkuðu um 14% 1949-
1952 og 10,7% 1967-
1968. Nú er hins vegar
spáð 5—5'/2% samdrætti.
Af þessu má sjá að sam-
drátturinn nú er rétt um
helmingur af því sem
gekk yfir þjóðarbúskap-
inn á fyrri timabilunum
tveimur.
Ólíkur að-
dragandi
Nú segja samanburð-
artölur af þessu tagi að
sjálfsögðu ekki alla sög-
una, meðal annars var
aðdragandinn að sam-
dráttarskeiðunum ólíkur.
Góðæri ríkti á áranum
fyrir 1949 og 1967 en
samdrátturinn þessi
misserin fylgir í kjölfarið
á nokkurra ára kyrr-
stöðu. Á móti má benda
á að nú er þjóðin mun
auðugri og ætti þvi að
vera betur í stakk búin
til að mæta andbyr.
Við samanburð á þró-
un nokkurra annarra
mikilvægra hagstærða
en landsframleiðslu og
þjóðartekna sker tvennt
sig nokkuð úr. Annars
vegar er verðbólgan nú
mun minni en áður og
hins vegar er atvinnu-
leysið meira. Spáð er að
verðbólgan verði að með-
altali 3,5% á áranum
1992-1993 samanborið
við 9,7% 1967-1968 og
17,5% 1949-1952. At-
vinnuleysið er hins vegar
talið verða 3,5% af viimu-
aflinu á næsta ári en varð
mest 2,5% á heilu ári í
kreppunni 1967-1968
(reyndar á árinu 1969).
Skráð atvinnuleysi
1949—1952 var miklu
minna, eða um 1%, en
þær tölur eru að vísu illa
samanburðarhæfar við
seinni tíma tölur, því svo
margt hefur breyst á
vinnumarkaðnum.
Stöðugleiki
Þessi mismunur á
verðbólgu og atvinnu-
leysi á sér auðvitað
margþættar og flóknar
skýringar sem of langt
mál yrði að rekja hér. I
því sambandi er þó rétt
að nefna að ein skýring
er vafalaust sú að áhersl-
ur í hagstjórn hafa
breysL Stöðugleiki í
verðlagsmálum hefur nú
meiri forgang en áður,
meðal annars vegna að-
lögunar íslensks þjóðar-
búskapar að efnahags-
þróuninni í Evrópu.
Einnig er veralegur
munm* á þróun viðskipta-
jafnaðar. Hallinn á áran-
um 1992-1993 er talinn
verða um 3% af lands-
framleiðslu en til saman-
burðar var hallinn 9,2%
1967-1968 og 4,7%
1949-1952. í aðalatrið-
um má þó segja að þessar
tölur endurspegli fyrst
og fremst dýpt og lengd
efnahagslægðarinnar. Á
árunum 1949-1952 var
samdrátturinn tiltölulega
hægur en stóð yfir í fjög-
ur ár; 1967-1968 dreifð-
ist jafnmikill samdráttur
á aðeins tvö ár og loks
er samdrátturinn nú
miklu minni.
Að öllu samanlögðu
sýnir samanburðurinn
sem hér hefur verið rak-
inn að erfiðleikamir sem
steðja að íslenskum þjóð-
arbúskap um þessar
mimdir eru ekki eins
miklir og ráða hefur
mátt af umræðum um
efnahagsmál að undan-
fömu. Engu að síður eru
þeir vemlegir og ef til
vill er helsta áhyggjuefn-
ið hversu þrádát sam-
dráttartilhneigingin hef-
ur verið. Langvarandi
hagavaxtarleysi hneigist
tii að grafa um sig eins
og dæmin sýna frá öðr-
um löndum, meðal ann-
ars má nefna írland og
Nýja-Sjáland í þessu sam-
bandi. Því er afar mikil-
vægt að snúa vöm í sókn
sem fyrst.“
SÍMINN ER
689400
BYGGT & BÚIÐ
KRINGLUNNI
&
í
I