Morgunblaðið - 11.07.1993, Blaðsíða 14

Morgunblaðið - 11.07.1993, Blaðsíða 14
14 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 11. JÚLÍ 1993 Meó Iridium siman- um verður hægl aó hringja hvaóan sem er ó jöróínni og hverl sem er um net 66 gervihnatta. Ör þróun sim- tækninnar kann aó leióa til byltingar á sviói sam- skipta fólks um alla jöró. teng- ingu heimilis- tölva og síma opnast fjöl- breyttir möguleikar á gagnvirkri húfi og ljóst að framtíð þessara fyrirtækja er undir því komin að þau nái fótfestu á hinum nýja markaði fræðslu, skemmtunar og samskipta. Eitt af lykilorðum nýju tækn- innar er gagnvirkni, sem merkir að notandinn er ekki óvirkur þiggj- andi heldur skilgreinir hann sitt eigið notkunarumhverfi. Nú hillir undir kapalkerfi vestanhafs sem bjóða 500 sjónvarpsrásir. Með að- stoð tölvu getur áhorfandinn fund- ið uppáhalds þáttinn sinn, eða forvalið það efni sem hann horfir helst á. Þá skannar tölvan allar rásirnar og fylgist með því hvar áhugaverðasta efnið er að finna. Nýlega birtust fréttir um að Breska símafélagið (BT) ætlaði að bjóða upp á myndbandaleigu gegnum síma. Tilraunir með þjón- ustu af þessu tagi eru þegar hafn- ar á nokkrum stöðum í Bandaríkj- unum. Nú er sá háttur hafður á að símamyndbandaleigur sýna kvikmyndir af venjulegum mynd- böndum á fyrirfram auglýstum tíma þannig að notandinn verður að stilla sig inn á sýningartíma leigunnar. Sá sem hefur áhuga á að horfa á myndina hringir á myndbandaleiguna, gengur frá greiðslu og fær myndina senda um símalínu í sjónvarpstækið sitt. í náinni framtíð verða myndirnar geymdar á tölvudiskum og getur þá leigjandinn nálgast myndir hve- nær sem honum þóknast. Hvar sem er Á næsta ári hyggst Póstur og sími taka í notkun nýtt stafrænt farsímakerfi, GSM. Þetta er þriðja farsímakerfið se'm sett er upp hér á landi. Helstu kostir GSM-sím- anna eru að tækin eru létt og rúm- ast í vasa, í GSM kerfinu á að vera hægt að tryggja símaleynd, þ.e að ekki sé hægt að hlera símt- öl, og notkun símanna er persónu- bundin. Hver símaeigandi fær út- hlutað flögukorti sem stungið er í símann og skráist þá símnotkun- in á handhafa kortsins. Notendur geta flutt kortið á milli síma, hvar sem er í aðildarlöndum GSM-kerfisins. Til- koma GSM notanda- kortsins er liður í þró- un til persónutengdra síma sem hægt er að nota í mörgum lönd- um. í stað þess að síminn sé staðsettur á ákveðnum stað fylgir hann notandanum hvert sem er. Motorola fyrirtækið hefur kynnt áform sín um nýtt alheimsfar- símakerfi, Iridium, sem byggir á neti 66 gervi- hnatta og 7 til vara. Hnettirnir eiga að svífa í um 780 kílómetra hæð yfir jörðu en fjarskipta- hnettir eru nú í rúmlega 40 þúsund kílómetra hæð. Jarð- geisli Iridium-hnattanna á að þekja alla jörðina og því verð- ur hægt að hringja úr sím- tæki, sem rúmast í vasa, hvaðan sem er og hvert sem er á jarðarkringlunni. Eins verður hægt að senda sím- bréf, boð til boðtækja og tölvu- upplýsingar um kerfið. Sex til- raunahnettir verða sendir á loft 1996 og er reiknað með að Iridium kerfið verði komið í gagnið árið 1998 og kosti um 240 milljarða króna. Samið hef- ur verið við Rússa um að skjóta hluta gervihnattanna á loft og hafa þeir einnig lýst áhuga á að leggja hlutafé í fyrirtækið. Þessi ákvörðun er talin framtiúa eftir Guðna Einarsson SÍMKERFIÐ er að langmestu leyti notað fyrir samtöl milli einstakl- inga, talsími er því enn réttnefni, en allt bendir til þess að notkun- arsvið og uppbygging símkerfa breytist mjög á næstu árum. Þess- ar miklu breytingar má annars vegar rekja til stafrænnar tækni (digital) og hins vegar harðvítugrar samkeppni símafyrirtækja í kjölfar þess að einokun hefur víða verið aflétt af rekstri símkerfa. Ills munu vera skráðir um 580 milljón símar um allan heim og notendumir eru margfalt fleiri. Því hefur verið haldið fram að alþjóðlega talsímakerfíð sé stærsta vél í heimi. Engu að síður þarf um helmingur jarðarbúa að leggja á sig meira en tveggja klukkustunda ferðalag til að kom- ast í síma. Símafélög, kapalsjónvarpsfélög, fjölmiðlafyrirtæki, kvikmynda- framleiðendur, tölvufyrirtæki og framleiðendur rafeindatækja eru meðal þeirra sem beijast nú um skerf af meira en 21 þúsund millj- arða króna ársveltu símafyrir- tækja í heiminum. Þeir sem gerst þekkja fullyrða að samkeppnin eigi enn eftir að harðna og að baráttan um fótfestu á símamarkaðinum verði háð um allan heim. Stafræn tækni (digital) er grunnurinn að tækniþróuninni og samþættingu tölva, gervihnatta, símkerfa og allra mögulegra jaðar- tækja. Stafræna tæknin felst í því að bókstöfum, tölustöfum, hljóð- merkjum og myndum er breytt í runur af tölugildunum 1 og 0 líkt og gert er í tölvum. í þessu kerfi felast nær ótæmandi möguleikar á vinnslu og meðferð hverskonar upplýsinga. Með svonefndri ISDN tækni er hægt að senda hljóð, mynd og aðrar upplýsingar sam- tímis um eina símalínu. Ýmislegt bendir til þess að ISDN tæknin verði tekin í notkun hér á landi innan tveggja ára. Þá verður til dæmis hægt að flytja tvær talrás- ir og eina rás fyrir merki, t.d. við- vörunarmerki á þröngri tíðni, um venjulega notendalínu. Ný tækni til ísiands Þróun dreifikerfa virðist vera samtímis í tvær áttir, annars veg- ar til þráðlausra samskipta og hins vegar til miðlunar um ljósleiðara. Ljósleiðarar hafa margfalda flutn- ingsgetu í samanburði við hefð- bundna koparvíra og þráðlausar sendingar veita notendum aukinn hreyfanleika. Japanir, Þjóðveijar og Frakkar stefna að því að vera búnir að ljósleiðaravæða símkerfi sín, eða upplýsingaveitur, að fullu árið 2015 og Bandaríkjamenn nokkru síðar. ísland er ekki undanskilið í örri tækniþróun í símamálum. Á þessu ári lýkur hringtengingu ljósleiðara um landið og unnið er að því að gera allt símkerfið stafrænt. Á næsta ári verður sett upp nýtt stafrænt farsímakerfi af gerðinni GSM. Um síðustu áramót var tæp- ur helmingur íslenskra símstöðva stafrænn en í árslok verður hlut- fall stafrænu stöðvanna komið í 70%. íslenskir símnotendur hafa þegar kynnst nýrri þjónustu sem stafræna tæknin gerir mögulega. Má þar nefna sérþjónustu á borð við símtalaflutning og þriggja manna tal. Stafræna tæknin er einnig forsenda símatorgsins og ýmissa nýrra þjónustusíma sem hafa númer sem byija á 99. Gústav Arnar yfirverkfræðing- ur hjá Pósti og síma telur ofmælt að um byltingu sé að ræða, en tvímælalaust hafi þróunin verið ör. Telur hann að í þróuninni tog- ist á þarfir almennings og tæknin sjálf. „Það er erfitt að segja fyrir um hvert þróunin leiðir,“ segir Gústav. „Þörfin kallar á nýja tækni og ný tækni skapar nýjar þarfir. Sífellt fleiri fjölþjóðleg fyr- irtæki teygja sig um heiminn og krefjast greiðari samskipta sín á milli.“ Gústav leggur áherslu á mikilvægi þess að Islendingar fylgist vel með þróuninni erlendis og láti stóru þjóðunum eftir að prófa sig áfram að þeim stöðlum sem festast í sessi. Reynslan hefur kennt mönnum að kerfi sem sett hafa verið upp hafa úrelst á skömmum tíma. Þetta á til dæmis við um handvirka farsímakerfið (002) sem tekið var í gagnið 1983 en ekki liðu nema þijú ár þar til NMT kerfið var sett upp. Gagnvirk samskipti Aukin afkastageta símkerfanna kallar á meiri notkun og leita síma- fyrirtækin sífellt nýrra leiða til að nýta kerfin sem best. Fyrrgreint símatorg og önnur þjónusta af því tagi er dæmi um það. Ný tækni getur sparað fólki fé og fyrirhöfn. Nú er farið að halda fjölþjóðlegar ráðstefnur þar sem þátttakendur sitja í sínu heimalandi og ráðfæra sig við þátttakendur í öðrum lönd- um með hjálp sjónvarps- og síma- tækni. Meðal annars hafa Islend- ingar tekið þátt í slíkum fjarþing- um á vegum Menningarstofnunar Bandaríkjanna. Fyrirspurnir þátt- takenda fara um símalínur til Bandaríkjanna og sjónvarpsstöðin World Net sendir mynd af sva- rendum til baka til þátttakenda á fjarþinginu. Læknar senda rönt- genmyndir og þrívíðar sjónvarps- myndir á milli sjúkrahúsa hvar sem er í heiminum og ráðfæra sig við færustu sérfræðinga um sjúk- dómsgreiningar. Tölvuframleið- endur, sem hafa verksmiðjur víða um heim, senda teikningar af nýj- ungum á milli tölvuskjáa og halda símafundi starfsmanna þar sem málin eru rædd. Til þessa hefur þróun símkerf- anna verið örust í Bandaríkjunum. Þór Jes Þórisson yfirverkfræðing- ur hjá Pósti og síma er nýkominn af mikilli sýningu vestanhafs, Supercom ’93, þar sem helstu nýjungar í síma- og samskipta- kerfum voru kynntar. Hann seg- ir fyrirsjáanlega mikla upp- stokkun á þessum markaði. Á1 Gore varaforseti Bandaríkjanna hefur lagt til að'opnuð verði „hraðbraut“ upplýsinga um bandarískt þjóðfélag, þá er átt við öfluga upplýsingamiðlun með rafrænum hætti. Clinton stjórnin hallast að því að fela einkageiranum uppbyggingu nýrra upplýsingaveitna, enda hefð fyrir því vestanhafs. Aðil- ar sem þegar eiga lagnanet vilja nýta þau betur og keppa um- reinar á upplýsingahrað- brautinni. Kapalfyrirtækin vilja fá að bjóða upp á síma- þjónustu og símafélögin senda sjónvarpsefni til heimilanna. Fyrirtæki úr hinum ýmsu greinum upplýsingamiðiunar og samskiptatækni hafa ruglað reitum til að styrkja stöðu sína í framtíðinni. Miklir hagsmunir eru I 1 I í í. I I I I

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.