Morgunblaðið - 25.07.1993, Qupperneq 10

10
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 25. JUU 1993
Með nýlegri norskri löggjöf um greiðsiuaðlög-
un geta þeir sem ekki hafa getað borgað
vexti og afborganir af lánum fengið lækkun
á greiðslubyrði. Gert er ráð fyrir fimm ára
tímabili þar sem skuldara er gert að lifa
spart og selja eignir, á meðan grynnkað er
á skuldum eftir megni. Að því loknu má fella
eftirstöðvarnar niður með dómsúrskurði. Þá tek-
ur við annað fimm ára tímabil þar sem lánar-
drottnar geta krafist greiðslna af skuldara, reyn-
ist hann aflögufær. í viðtali við norska dagblað-
ið Aftenposten likir maður sem fékk samþykkta
greiðsluaðlögun því við að vinna í lottóinu, þar
sem hann sæi nú loksins úr augum í þeirri
skuldaflækju sem hann var í. En málið er ekki
alveg svo einfalt.
í mars síðastliðnum lögðu þingmennimir Öss-
ur Skarphéðinsson og Sigbjörn Gunnarsson fram
tillögu til þingsályktunar um að samin yrðu lög
um greiðsluaðlögun til aðstoðar fólki í verulegum
greiðsluerfiðleikum. Sólrún Halldórsdóttir, hag-
fræðingur Neytendasamtakanna, tók þá saman
upplýsingar um norsku lögin um greiðsluaðlög-
un.
Tímabundnir greiðsluerfiðleikar falla ekki
undir norsku lögin, einungis þeir viðvarandi og
áður en veitt er leyfi fyrir greiðsluaðlögun verð-
ur einstaklingurinn sjálfur að hafa reynt að ná
samkomulagi við lánardrottna. Sótt er um
greiðsluaðlögun til sýslumanns, sem úrskurðar
hvort greiðslulerfiðleikar eru það alvarlegir að
það réttlæti greiðsluaðlögun. Eftir að umsóknin
hefur verið samþykkt fær skuldari þriggja mán-
aða greiðslufrest á öllum skuldum. Til að sjá
um málefni skuldara er oft ráðinn aðstoðarmað-
ur á greiðsluaðlögunartímabilinu.
BÍLUHH 0B SUMiKBÚSTIlDIIRIIIH KWOIK
Greiðslustöðvunartímabilið er notað til samn-
ingaumleitana við lánardrottna. Samið er um
lækkun vaxta, lengri lánstíma og afskrift skuld-
ar að hluta eða með öllu. Á greiðslustöðvunar-
tímabilinu tekur sýslumaður eignir skuldara í
sína vörslu og er því ekki hægt að selja eignir
á nauðungaruppboði á tímabilinu. Bíl, sumarbú-
stað og aðrar eignir sem ekki eru taldar nauðsyn-
legar getur skuldari þurft að selja. Skuldara er
ætlaður lágur framfærslukostnaður fyrir fjöl-
skylduna, bæði á greiðslustöðvunar- og greiðslu-
aðlögunartímabilinu. Ef húsnæðið er til dæmis
stærra og dýrara en nauðsynlegt er, er sölu
krafíst á því. Á greiðslustöðvunartímabilinu
dregur sýslumaður af launum skuldara þá upp-
hæð sem ekki er nauðsynleg til framfærslu og
ráðstafar upp í þær skuldir sem frestur hefur
verið fenginn á.
Greiðslubyrði verður í flestum tilfellum áfram
þung þrátt fyrir greiðsluaðlögun en þó ekki
þyngri en svo að skuldari geti framfleytt sér og
fjölskyldu sinni. Greiðsluaðlögunin gildir í fimm
ár. Breytist íjárhagsstaða skuldara til hins verra,
til dæmis vegna atvinnuleysis, er hægt að sækja
ER ÁSTÆÐA TIL
AÐ TAKA UPP
GREIDSLUAD-
LÖGUNAR-
ÞAR SEM
HIÐ OPINBERA
AÐSTOÐAR
SKULDARA VIÐ
AÐLÆKKA
GREIÐSLU-
BYRÐIGEGN
ÞVÍ AÐ HANN
AFSALISÉR í
REYND
FJÁRRÁDUM
SÍNUM í FIMM
ÁR?
eftir Urði Gunnorsdóttur
mynd Ómar Óskarsson
NÝLEG lög um svonéfnda greiðsluaðlögun í Noregi hafa
vakið umræðu hér á landi um hvernig hægt sé að koma
til móts við þá einstaklinga sem eiga í alvarlegum greiðslu-
vanda. Velta menn því fyrir sér hvort feta beri í fótspor
Norðmanna eða hvort aðrar aðferðir séu heppilegri hér á
landi. Skiptar skoðanir eru um ágæti norska kerfisins,
ekki síst þar sem einungis þeim sem eiga í mestum vanda
er komið til aðstoðar. Engu að síður hefur félagsmálaráð-
herra lýst yfir áhuga á því að kanna nánar þær aðferðir
sem Norðmenn hafa notað til að greiða úr greiðsluvanda-
málum fólks.