Morgunblaðið - 10.11.1993, Blaðsíða 12

12
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 10. NÓVEMBER 1993
Bergur Thorberg
Myndlist
Eiríkur Þorláksson
Leiðirnar að listinni eru jafn-
margar og fjölbreyttar og þær
persónur sem verða til að heiga
sig listagyðjunni. Þannig er alls
ekki algilt að listamenn eigi endi-
lega að baki skipulegt nám sem
tengist þeirra starfi. Listasagan
geymir mörg dæmi þess að ein-
stakir listamenn hafi starfað á
öðrum sviðum, áður en listin tók
við og jafnvel aldrei í listaskóla
komið, heldur nálgast listina á
eigin forsendum. Stundum hafa
slíkir einstaklingar þrátt fyrir
skort á formlegu námi náð að
skipa sér í fremstu röð, eins og
dæmin sanna, bæði hérlendis og
á alþjóðavettvangi.
Í innri sal Portsins við Strand-
götu í Hafnarfirði stendur nú
yfir fyrsta einkasýning Bergs
Thorberg, sem ekki hefur farið
hefðbundnar leiðir að listinni. Að
loknu stúdentsprófí starfaði hann
í nokkur ár sem kennari, en flutti
síðan til Svíþjóðar, þar sem hann
hefur búið lengst af síðan. Berg-
ur byijaði að mála 1985, og tók
þátt í sinni fyrstu samsýningu í
Lundi tveimur árum síðar; ekki
verður ráðið af sýningarskrá, að
hann hafi stundað skipulegt list-
nám og telst því sjálfmenntaður
í listinni.
A sýningunni getur að líta
tuttugu málverk, flest frá síðustu
tveimur árum, unnin með akrýl
og/eða olíu á striga. Myndir
Bergs eru nær allar fígúratífar,
en eru ekki persónumyndir í hefð-
bundnum skilningi; í hinni ein-
földu myndbyggingu má fremur
sjá tilvísanir í umhverfíshrif eða
tilfinningar.
Það er mikill kraftur í fram-
setningunni og listamaðurinn ber
oftar en ekki þykkt á, þannig að
áferð myndarinnar verður virkur
hluti verksins. í öðrum myndum
er síðan gengið í þveröfuga átt„
þannig að myndefnið er aðeins
mótað með fáeinum, grófum
dráttum; hvítur striginn verður
þá mest áberandi þáttur verks-
ins. Hér vantar meira jafnvægi
í heildina, til að þessir öfgar fái
notið sín.
Myndirnar eru málaðar af mik-
illi litagleði, og Bergur hikar ekki
Bergur
1992.
Thorberg: Evakona.
Gígja Baldursdóttir
í aðalsal Portsins við Strand-
götu í Hafnarfirði hefur nú verið
opnuð þriðja einkasýning ungrar
listakonu, Gígju Baldursdóttur,
en þar sýnir hún tíu málverk,
gerð með akrýl á striga, sem hún
hefur unnið á síðustu þremur
árum.
Gígja hefur tekið sér góðan
tíma í sínu listnámi. Hún stund-
aði nám við Myndlistaskólann í
Reykjavík og Oslo Maleskole áður
en hún innritaðist í Myndlista-
og handíðskóla íslands, en þaðan
útskrifaðist hún 1986. Frekara
nám hefur hún síðan sótt vestur
um haf, á sléttur miðríkja Banda-
ríkjanna, en hún lauk B.F.A. námi
frá Iowa ríkisháskólanum á síð-
asta ári.
Það fyrsta sem gestir taka eft-
ir á sýningunni er vönduð mynd-
bygging og hve hvikulir einstakir
litfletir geta samt orðið. Lista-
konan ber litinn oft á strigann
með breiðum penslum eða sköfum
og vinnur ijölda littóna ofan í
sama flötinn; fyrir vikið skapast
iðandi líf sem myndar ágætt
mótvægi við þá kyrru myndbygg-
ingu sem markar heildina. Þetta
kemur vel fram í ýmsum verkum,
t.d. „Hugsað til baka“ (nr. 1) og
„Gulleyjan" (nr. 6), þar sem rauði
flöturinn í hinni síðarnefndu er
einkar lifandi.
Myndefni listakonunnar er að
stofni til óhlutbundið, en í verkun-
um má þó finna ýmsar tilvísanir,
sem falla ágætlega að titlum
myndanna. „Bátur Karons“ (nr.
3) er einföld smíð, en heitir og
kaldir litirnir ná vel að gefa til
kynna eðli þessa farartækis, sem
eitt flytur sálimar yfir örlagafljót-
ið Styx, sem skilur að líf og
dauða.
Það er þó samspil litanna, sem
skiptir mestu. Gígja er óhrædd við
að setja óhefðbundna liti í ná-
grenni hvem við annan, eins og
sést í „Vort daglegt brauð“ (nr.
við að vinna mikið með sterkum,
óblönduðum litum; rauðum, blá-
um, grænum. í sumum málverk-
anna gengur þetta upp, eins og
t.d. í „Evukona“ (nr. 9) og„Gull-
regn“ (nr. 11); í öðrum verður
litirnir einfaldlega flatir, þar sem
þeir yfirgnæfa myndina.
Af þessari sýningu má vel sjá,
hvaða listamenn hafa einkum
orðið til að hrífa Berg með verk-
um sínum, því ímyndir þeirra
endurspeglast vel hér. Þar ber
fyrst að nefna franska málarann
Jean Dubuffet, einkum viðfangs-
efni hans frá fimmta og sjötta
áratugnum; Willem de Kooning
vann mikla röð konumynda, sem
hér má sjá enduróm af, og lita-
fletir Karels Appels eru ekki
Gígja Baldursdóttir: Bátur Kar-
ons. 1992.
4), þar sem íjólubláir og vínrauðir
fletir leika sér innan um daufari
liti. Stundum er eins og ekki hafí
verið endanlega ákveðið, hvaða
litir skuli vera á yfírborðinu, og
hveijir undir, líkt og má sjá í
„Snert hörpu mína“ (nr. 7).
langt undan.
Eins og áður segir birtist mik-
ill kraftur og verkþrá í þessum
málverkum, en um leið eru þau
á stundum of mikið unnin, jafn-
vel svo tala má um ofhlæði. Hins
vegar fer minna fyrir yfirvegun
og jafnvægi, og því er spurning
hvort sýningin sé einfaldlega
ekki of snemma á ferðinni. í ljósi
þess áhuga sem skín út úr verk-
unum eiga aukin kynni við mögu-
leika litanna og dýpt þeirra ör-
ugglega eftir að skila betri
árangri í framtíðinni.
Málverkasýning Bergs Thor-
berg í innri sal Portsins í Hafnar-
firði stendur til mánudagsins 22.
nóvember.
í heildina eru litir þó dumbað-
ir, þó þar megi finna gott flæði
og víða kraumi undir. í myndinni
„Atök“ (nr. 8) brýst þetta þó fram
á yfírborðið í sterkum lit og
spennu milli efri og neðri hluta
flatarins, og þar sem þetta er
nýjasta mynd Gígju, má leiða lík-
ur að því að þarna komi fram
hvert stefnir í myndum hennar -
sterkari litir og meiri átök á strig-
anum.
Það er gott jafnvægi í þessari
sýningu og greinilega til hennar
vandað. Við fyrstu sýn gefur hin
ákveðna myndbygging verkum
Gígju íhugult yfírbragð, en við
nánari skoðun kemur í ljós að
listakonan hefur næmt auga fyrir
tilbrigðum litanna og nýtir þá til
hins ýtrasta við að skapa iðandi
myndheim sem allir ættu að fá
notið.
Sýning Gígju Baldursdóttur í
aðalsalnum í Portinu við Strand-
götu í Hafnarfirði stendur til
sunnudagsins 21. nóvember og
er rétt að benda fólki á að líta inn.
Sönglög dr. Gylfa
í Friðrikskapellu
Á tónlistarkvöldi sem haldið verður í hinni nýju Friðríkskapellu
á Hlíðarenda í kvöld, verða sönglög dr. Gylfa Þ. Gíslasonar á
efnisskránni. Sönglögin sem eru í útsetningu Jóns Þórarinssonar
verða flutt af Ólöfu Kolbrúnu Hárðardóttur og Garðari Cortes,
við undirleik Ólafs Vignis Albertssonar. Einnig syngja félagar
úr Fóstbræðrum við undirleik stjórnanda síns, Árna Harðarson-
ar. Kynnir á tónleikunum verður Ágúst Bjarnason.
Nýjar bækur
■ í tilefni af fimm ára afmæli
Siðfræðistofnunar Háskólans er
komin út bókin Erindi siðfræð-
innar sem geymir valdar greinar
um siðferðileg efni. í bókinni eru
eftirtaldar greinar: „Að kenna
dygð“ eftir Kristján Kristjánsson;
Hver er hinn sanni heimur? eftir
Pál Skúlason; „Á ég að gæta bróð-
ur míns?“ — Um siðferðilegan
grundvöll velferðarsamfélagsins
og þjóðfélagslega ábyrgð kirkjunn-
ar eftir Björn Bjömsson; Lífsskoð-
un fjölhyggjumanns eftir Róbert
H. Haraldsson; Skyldur og ábyrgð
starfsstétta eftir Sigurð Kristins-
son; Sjálfræði eftir Guðmund Heið-
ar Frímannsson; Samviskan eftir
Atla Harðarson og Fóstureyðing-
arvandinn eftir Vilhjálm Árnason.
Auk þess eru í bókinni kunnar rit-
gerðir eftir W.K. Clifford, Réttur-
inn til sannfæringar og W. James,
Trúarvilji. Róbert H. Haraldsson,
starfsmaður Siðfræðistofnunar, er
ritstjóri bókarinnar.
Útgefandi er Rannsóknar-
stofnun í siðfræði við Háskóla
íslands. Erindi siðfræðinnar er
232 bls. að stærð. Bókin er til
sölu í helstu bókabúðum lands-
ins og kostar 2.300 krónur.
Dr. Gylfi Þ. Gíslason var sem
kunnugt er formaður í Samtökum
um byggingu Friðrikskapellu, sem
færðu Fóstbræðrum, KFUM,
KFUK, Knattspyrnufélaginu Val og
Skátasambandi Reykjavíkur kapell-
una að gjöf á afmælisdegi Sr. Frið-
riks Friðrikssonar, 25. maí síðastlið-
inn. Tónleikarnir eru heiðurs- og
þakklætisvottur sem aðstandendur
Friðrikskapellu vilja sýna dr. Gylfa
fyrir forystu hans um byggingu
hússins.
„Þegar kapellan var teiknuð, var
tekið tillit til þess að henni var ekki
bara ætlað að vera guðshús," sagði
dr. Gylfi í samtali við blaðamann
Morgunblaðsins, „heldur var ætlun-
in frá upphafi að þar yrði hægt að
halda tónlistarkvöld. Til þess var
tekið tillit í sambandi við hljómburð
og síðan eru sætin færanleg, þann-
ig að hægt er að raða þeim upp í
hring og hljóðfæraleikararnir geta
spilað í miðjum hringnum".
Það voru Ólöf Kolbrún og félagar
í Fóstbræðrum sem áttu frumkvæði
að því að fyrsta tónlistarkvöldið í
kapellunni er helgað dr. Gylfa sem
Dr. Gylfi Þ. Gíslason.
hefur samið mörg sönglög sem okk-
ur íslendingum eru hugleikin. „Mér
kom þetta alveg á óvart,“ sagði dr.
Gylfi ennfremur. „Tónsmíðarnar
hafa verið mín tómstundaiðja í
gegnum árin og hafa gert mér kleift
að gera það sem ég hef þurft að
gera. Það er í áhuga á tónlist sem
ég hef fundið frið frá daglegu
amstri og hún hefur nýst mér til
að endurnýja kraftana. Það er nú
einu sinni svo að maður þarf að
hafa eitthvað annað en stjórnmálin,
ef maður ætlar að halda vinnuna
þar út.“
Sem fyrr segir, eru tónleikarnir
í Friðrikskapellu í kvöld, og heljast
þeir klukkan 20.30. Allir eru vel-
komnir á meðan húsrúm leyfir og
er aðgangur ókeypis.
Morgunblaðið/Árni Helgason
Fóstbræður
heimsækja
Stykkishólm
Karlakórinn Fóstbræður frá
Reykjavík hélt nýlega tónleika í
Stykkishólmskirkju. Stjómandi
kórsins er Ámi Harðarson og
píanóleikari Bjarni Þ. Jónatansson.
Yfír 20 lög vom á söngskránni auk
þess sem kórinn varð að syngja 3
aukalög fyrir þakkláta áheyrendur.
Einsöngvarar voru kórfélagarnir
Eiríkur Tryggvason, Þorsteinn
Guðnason, Grétar Samúelsson og
Bjöm J. Emilsson. í hléi lék David
Enns píanóleikari og kennari hér
við Tónlistarskólann tvö verk.
- Árni.
/O kAj ?A JN M ^OARA 20%
, --“ZS Kápan 1943-1993 apnœUsafsláltiu1 \ Laugavegi 66, s. 25980 nœstu 4 dqga