Morgunblaðið - 05.12.1993, Blaðsíða 19

MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 5. DESÉMBER 1993
19
Vid erum niskupúkar
UNGU hjónin Dunja og Jens Schaffarczik sem giftu sig fyrir fjórum mán-
uðum langar að eignast börn en segjast ekki ætla að láta það eftir sér
næstu þrjú árin, því fyrst ætli þau að byggja og koma sér fyrir. Þau hafa
gert nákvæma fjárhagsáætlun varðandi bygginguna og dregið úr öllum
óþarfa útgjöldum.
þeirri byggingarstofnun, því ég var
ákveðin í að eignast hús einhvern
tíma og fá þá lán.
Síðan reynum við að leggja alltaf
um 63.000 inn á bók á mánuði, sem
fer beint í húsið.“
Viðskiptabankinn sér um að
greiða öll föstu gjöldin fyrir þau.
Þau hjónin segjast greiða alla hluti
með reiðufé. Kort og tékka noti þau
aðeins til að ná sér í pening í bönk-
unum. „Við höfum aldrei á ævinni
farið framyfir á reikningi okkar.“
Fjárhagsáætiun
Dunja og Jens vita upp á hár hvernig þau ætla
að fjármagna húsbygginguna.
Jens er 27 ára gamall, lærður matreiðslu-
maður og starfar hjá heilbrigðiseftirliti borg-
arinnar, og Dunja er 26 ára gömul og vinn-
ur á skrifstofu hjá útflutningsfyrirtæki. Þau
leigja litla, fallega risíbúð í Ganderkesee,
skammt fyrir utan Bremen, og greiða lága
húsaleiga, eða kr. 20.200 á mánuði. „Lág
leiga hefur gert okkur kleift að leggja fyrir
um kr. 63.000 á mánuði í húsið,“ segja þau.
Heimilisbókhald
Ráðstöfunartekjur þeirra hjóna á mánuði,
eftir að þau hafa greitt 30% í skatt, eru
samanlagt kr. 184.400.
„Eftir að við fórum að byggja höfum við
dregið úr öllum útgjöldum, og það má segja
að við séum orðnir hinir verstu nískupúkar,"
segir Dunja. „Þar sem ég er yfimirfillinn
hef ég haldið heimilisbókhald og yfirleitt eru
útgjöldin hjá okkur á mánuði um kr.
120.000.
Við rekum tvo bíla, Jens þarf að nota bíl
í vinnunni, hitakostnaður hefur verið meiri
hjá okkur í ár því við greiddum of lítið í
fyrra og stór upphæð fór í gjafir þennan
mánuð því bæði voru afmæli og brúðkaup
í fjölskyldunni."
Og Dunja er ekki feimin við að tala um
tekjur og gjöld fremur en aðrir landar henn-
ar, því hún romsar upp úr sér helstu útgjöld-
um októbermánaðar mér til mikillar gleði:
„Húsaleiga 20.200, hiti, vatn og rafmagn
5.900, líftrygging 13.900, matur- og drykkj-
arvörur 25.200, bensín 10.500, fatnaður
4.200, veitingahús 2.100, og gjafir 19.000.
Svo lögðum við kr. 16.800 inn á spari-
reikninginn hjá Bausparkasse. Fyrir fjórum
árum fór ég að leggja reglulega fé inn hjá
Húsið sem verður um 170 fm á tveimur
hæðum mun rísa á baklóð við foreldrahús
Jens.
„Móðir mín á lóðina og ætlar að gefa
okkur hana. Það gerir gæfumuninn, annars
hefðum við varla ráðið við að byggja," segir
Jens.
Húsið mun kosta fullbúið kr. 11.300.000.
Þau eiga kr. 1.050.000 inni á Bauspar-
kasse, upphæðina sem Dunja hefur verið að
safna síðustu árin, og fá því lánaða sömu
upphæð hjá stofnuninni. Það lán er til 7 ára
með 4,5% vöxtum.
Hjá viðskiptabanka sínum fá þau lán til
30 ára að upphæð kr. 6.300.000, með 6,5%
vöxtum, og afganginum, kr. 2.900.000, ætla
þau að bjarga með skammtímalánum, og
að sjálfsögðu, sparnaði.
Ekki er óalgengt að húsbyggjendur geri
kostnaðaráætlun, en að þeir skrái nákvæm-
lega hvem lið, heiti hans og upphæð, ári
áður en bygging hefst, þekkist víst varla
nema í Þýskalandi.
Jens gerði fjárhagsáætlun í fimm liðum.
í fyrstu fjóru liðunum er skráð verð hússins
tilbúið undir tréverk, gatnagerðargjöld, raf-
magns- og vatnsinntak, og lögmannskostn-
aður, en í fimmta liðnum er innréttinga-
kostnaður sundurliðaður nákvæmlega. Áætl-
unina gerði Jens eftir að hafa aflað sér upp-
lýsinga um kostnað við byggingar og kíkt
í verslanir sem seldu byggingarvörur, inn-
réttingar, flísar og þess háttar.
Það yrði ekki auðvelt okra á svona manni.
Verð aldrei ríkur
Ungu hjónin fara með um 200 þúsund
krónur í fatnað á ári samanlagt, en í skemmt-
anir og frí fer ekki mikill peningur. „Við
fórum í brúðkaupsferð til Grikklands, en
árið þar á undan fómm við í tjaldútilegu.
Hún var eiginlega miklu skemmtilegri,“ seg-
ir Dunja. „Annars líður okkur best þegar
við eigum góða kvöldstund saman tvö ein.
Það eina sem við látum orðið eftir okkur er
að fara út að borða og það kostar yfirleitt
rúmar tvö þúsund krónur fyrir okkur bæði,“
segir Dunja. „Ef við förum út að borða og
dansa á eftir, sem við gerum sjaldan núna,
kostar það rúmar fjögur þúsund krónur. Af
nískupúkaástæðum tökum við aldrei leigu-
bíla, heldur skiptumst við á að vera á bíl.
Hér áður fyrr eyddi ég meira í föt og
annað dót, og Jens í seglbretti, tölvuspil og
geisladiska, en við erum steinhætt því, enda
þýðir það ekkert ef maður ætlar að eignast
hús.
Eg er þannig að ég verð að hafa einhver
markmið, annars finnst mér lífið leiðinlegt.
Ég get því vel neitað mér um allt ef ég
ætla mér að eignast ákveðinn hlut.
Meðan ég var í foreldrahúsum var ég
nauðbeygð til að spara því ég fékk svo lítinn
vasapening. Þar var líka margbrýnt fyrir
mér að spara og safna og kaupa síðan vand-
aða og endingargóða hluti.“
Dunja segist ætla að hætta að vinna ef
þau eignast börn. „Það er mikilvægt að ég
sé heima fyrstu árin svo þau fái gott upp-
eldi. En þótt markmið mitt sé að eignast
hús og fjölskyldu, vil ég þó að við Jens höf-
um tíma hvort fyrir annað.“
Eiginmaðurinn er henni sammála. „Ég er
opinber starfsmaður og verð því aldrei rík-
ur. En ég er í öruggu starfi, hef gaman af
vinnu minni og er kominn heim klukkan fjög-
ur á daginn. Faðir minn vann gífurlega mik-
ið og tók sér aldrei frí, en þegar hann hafði
borgað upp húsið sitt og var skuldlaus, lést
hann aðeins 48 ára gamall. Foreldrar Dunju
eru vel stæð núna, eiga fallegt hús og glæsi-
kerru en þau eru líka vinnandi alla daga.
Þótt það sé nauðsynlegt að spara og safna,
má maður ekki gleyma sjálfum sér. Ég vil
ekki þurfa að segja eftir þijátíu ár: Ég fór
aldrei í frí og ég fór aldrei út að borða og
ég ók aldrei stórum, kraftmiklum bíl.“
Svo horfir hann á teikninguna af húsinu
sínu og segir: „Ég gæti svosem keypt mér
sportbíl núna, en ánægjan yrði búin eftir
viku. Mig vantar nefnilega eldhúsinnrétt-
ingu.“
Dóttirin býr í
sömu götu og
mamman og
kemur því oft
með kærast-
ann í mat. Frá
vinstri: Claas
Westermann,
Martina Rabe
og Heide.
í GÖMLU virðulegu húsi í norður-
hluta Bremen býr Heide Rabe með
kettinum sínum. Hún hefur starfað
á auglýsingadeild dagblaðsins
Weser Kurier frá því hún var sext-
án ára gömul. Heide sparar til að
tryggja framtíðina og til að eiga
fyrir antikhúsgögnum og fögrum
munum sem hún getur örugglega
selt aftur.
Ég fæddist sama ár og stríðinu
lauk,“ segir Heide. „þá voru engir
peningar til og því aldrei hægt að
leggja fyrir. Ég sá ekki peninga fyrr
en ég fór að vinna, 16 ára gömul.
Ég var alltaf nísk. í stað þess að
eyða aurunum í föt setti ég allt inn
á bók. Keypti mér svo smám saman
silfur og lín, bollastell og borðbúnað
fyrir 12 manns, handklæði, visku-
stykki og stafla af hvítum servíettum.
Var að safna í búið!
Þegar Heide gifti sig 22 ára göm-
ul átti hún allt til alls eins og gefur
að skilja. Hjónin slitu samvistum fyr-
ir rúmu ári, en þau eiga eina dóttur
sem nú er 21 árs. „Lögskilnaður er
of dýr, kostar okkur samanlagt um
kr. 200.000. Því búum við sitt í hvoru
lagi, en erum góðir vinir,“ segir
Heide.
Búrið í antikskáp
Þau hjónin áttu lítið þríbýlishús,
seldu íbúðina á fyrstu hæð þar sem
þau bjuggu saman, en leigja hinar
tvær út. Sjálf fóru þau svo út á leigu-
markaðinn. Dóttirin fylgdi móður-
inni, en aðeins í skamman tíma því
hún fór fljótlega að búa með kærasta
sínum.
Þess má geta að leigjendur í Þýska-
landi búa við mikið öryggi og leigja
oft sömu íbúðina alla sína ævi.
Heide býr nú ein með læðunni sinni
í 90 fm íbúð á þriðju og efstu hæð
í gullfallegu húsi frá fjórða áratugn-
um. Húsgögn, innréttingar og efni
Fallegir munir heilla Heide Rabe. Hér er hún
í einni af uppáhaldsbúðum sínum.
eru í stíl
Laura Ashley, og
svo smekklegt, fínt
og fágað er hjá frúnni
að það kemur ekki til
greina að vera með
brussugang þar inni.
Konan er einstakur
fagurkeri sem sjá má
bæði á stórum hlutum og
litlum. Sérstaka eftirtekt _ vekja
allir skáparnir. I hveiju herbergi eru ,
háir antikskápar og gegna þeir allir
ákveðnu hlutverki. Einn fyrir fatnað
frúarinnar, einn fyrir borðbúnaðinn,
einn fyrir bækurnar, einn fyrir dúka,
vasa og aðra muni, einn er notaður
sem búr í eldhúsinu, einn fyrir úti-
fatnað, og einn, sá minnsti, er á bað-
herberginu undir handklæði og
snyrtivörur.
„Ég fjárfesti í antikskápum,“ segir
frúin vinsamlega þegar ég hef gapað
nógu lengi inni í skápunum, og eink-
um yfir þýska skipulaginu sem þar
ríkir. „Verð hækkar sífellt á antikhús-
gögnum, skápur sem kostaði um 40
þúsund krónur fyrir átta árum, kost-
ar helmingi meira núna.
Skáparnir gegna
allir ákveðnu hlutverki og þá
er hægt að selja með hagnaði.
Þegar við seldum íbúðina
fékk ég i minn hlut um 1,3
milljónir íslenskar útborgaðar.
Fyrir það fé innréttaði ég
þessa íbúð. íbúðir hér eru
sjaldan leigðar með innrétt-
ingum og heimilistækjum. Ég
keypti eldhúsinnréttingu, heimilis-
tæki, húsgögn og efni. Ég ákvað að
einu sinni á ævinni skyldi ég hafa
íbúðina mína eins og ég hef alltaf
viljað hafa hana. Frá því ég flutti inn
í febrúar hef ég setið við og saumað,
málað og veggfóðrað hveija einustu
helgi. Svo ég tali nú ekki um tímann
sem ég hef eytt í búðarráp til að leita
að réttu hlutunum.
Nú líður mér eins og ungri stúlku
sem er að flytja að heiman og mér
líður alveg óskaplega vel!
Nýtir fatnað
Heide vinnur 36 tíma á viku og
eru ráðstöfunartekjur hennar, þegar
hún hefur greitt um 40% í skatt,
110.500 kr. á mánuði. Auk þess fær
hún andvirði húsaleigu fyrir aðra íbúð
sína, 31.500 kr. á mánuði. Heide
borgar hins vegar mun hærri húsa-
leigu fyrir þá íbúð sem hún leigir
sjálf, eða 52.500 kr. með hita og
vatni.
„Bankinn sér um allar greiðslur
fyrir mig og þegar hann hefur tekið
fyrir húsaleigu, einkalífeyri, 13.000
kr., rafmagni 3.300 kr. og síma 2.100
kr., hef ég rúmar 70 þúsund krónur
til að lifa af.
„Ég fer með um 21 þúsund í mat
og 4.600 í fargjöld. Það tekur mig
um 45 mínútur að fara með lestinni
í vinnuna og ég læt það eftir mér
að ferðast á 1. fariými. Ég á ekki
bíl og hef ekki einu sinni bílpróf."
Þegar ég spyr hana hvort hún sé
sparsöm játar hún því hiklaust.
„Ég hef til dæmis aldrei fengið
mér iðnaðarmenn þegar eitthvað þarf
að gera, sem ég gæti hugsanlega
gert sjálf. Ég nýti allan fatnað af-
skaplega vel, á föt lengi, uppáhaldsbl-
ússan er sjö ára. Reyndar kaupi ég
mér sjaldan föt en þá dýr og góð.
Helst itölsk. Kápur læt ég duga
minnst í fimm ár. Ég fer með um
80 þúsund krónur á ári i fatnað og
skótau. I þeirri upphæð er líklega
eitthvað af fatnaði á dóttur mína.
Fjárfestir
í skápum
Ég kaupi oft föt handa henni eða
gef henni pening. Hún er læknarit-
ari, er með 110.000 krónur í mánað-
arlaun og fær ekki nema 67.000 kr.
þegar búið er að taka af henni öll
gjöld. Kærasti hennar er í háskólan-
um, fær um 30 þúsund á mánuði frá
foreldrum sínum og af þessu þurfa
þau að borga húsaleigu greyin, og
lifa. En þau fara bæði vel með pen-
inga og stundum nær hann sér í
aukapening með því að vinna sem
plötusnúður."
Safnar og kaupir svo
Búrið fylli ég á hálfs árs fresti,“
segir Heide. „Dóttir mín ekur mér þá
í ódýran stórmarkað og þar kaupi ég
allt sem má geyma. Marmelaði bý
ég til sjálf. Annars kaupi ég inn einu
sinni í viku. Kjöt kaupi ég mest einu
sinni í viku, enda er það bæði dýrt
og óhollt. Fisk borða ég þó fimm sinn-
um í mánuði, þótt hann sé dýr, helst
nýjan silung steiktan með hvítlauk.
En mest borða ég af grænmeti. Bý
til allskonar rétti úr því. Bjór kaupi
ég aðeins fyrir gesti, en vínið kaupi
ég hjá heildsala og þá kostar flaska
af góðu rauðvíni 336 kr.“
Heide segist ekki skemmta sér
mikið. „Ég fer þó oft út að borða
með vinum mínum, oft þrisvar í mán-
uði, en aldrei á böll. Góður matur
með víni kostar yfirleitt 1.300 kr. á
manninn. Annars fór ég á kínverskan
stað um daginn þar sem þeir seldu
kókglasið á 200 kall! Hugsa sér frekj-
una. Hann fékk líka að heyra það,
eigandinn. Ég stíg aldrei fæti inn
fyrir þær dyr meir.
Ég fer líka stundurn til Hamborgar
á tónleika og í leikhús, og í óperu fer
ég sex sinnum ár ári. Annars fer ég
alltaf snemma í háttinn á kvöldin,
er oft komin í rúmið um áttaleytið.
Ég fer líka á fætur klukkan sex á
morgnana, hálfsex ef ég þarf að þvo
á mér hárið.“
íbúðirnar sem Heide og maður
hennar eiga eru greiddar að fullu.
Heide er skuldlaus og hefur aldrei
keypt sér neitt nema að eiga fyrir
því. Safnar fyrst og kaupir svo. „Ég
á alltaf peninga á sparibók. Ég nota
eingöngu reiðufé, en á ferðalögum
nota ég oft kort til að taka fé út úr
bönkum eða sjálfsölum.
Helst vil ég eyða peningunum mín-
um í ferðalög og hluti fyrir íbúðina
mína. Ég elska að hafa fallega muni
í kringum mig.“