Morgunblaðið - 16.01.1994, Blaðsíða 11

MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 16. JANUAR 1994
11
björgu Sólrúnu Gísladóttur, borgarstjórakandí-
dat, í áttunda sæti listans — baráttusætinu.
Eftir það sögðu sumir sjálfstæðismenn sem
svo, að ekki væri eftir neinu að bíða fyrir
Davíð. Hann ætti að nota þingrofsheimildina
hið fyrsta og boða til alþingiskosninga, sem
hlyti að verða til þess að sameinuð minnihluta-
öfl í kosningabaráttu í Reykjavík sundruðust
á nýjan leik, stæðu sömu flokkar í kosningabar-
áttu á landsvísu á sama tíma.
í fullri alvöru
Það sem er athyglisvert við vangaveltur sem
þessar, er að sumir sjálfstæðismenn virðast
telja að Alþýðuflokkurinn, samstarfsflokkurinn
í ríkisstjórn, hafi svikið lit, með því að ganga
til samstarfs um sameiginlegt framboð minni-
hlutafiokkanna í borgarstjórn. Því væri það
Alþýðuflokknum rétt mátulegt, að þing yrði
rofið hið fyrsta og boðað til kosninga og hann
þar með skilinn eftir í sárum. Aðrir sjálfstæðis-
menn telja raunar furðulegt, að sjónarmið í
þá veru, að Sjálfstæðisflokkurinn eigi kröfu á
einhvers konar trygglyndi og hollustu af hálfu
Alþýðuflokksins í sveitarstjórnarmálum, séu
sett fram af fullri alvöru og að það hafi verið
á Alþýðuflokksins færi að tryggja Sjálfstæðis-
flokknum áframhaldandi meirihluta í borgar-
stjórn, með því að neita samstarfí við Fram-
sókn, Alþýðubandalag og Kvennalista.
Jafnvel enn merkilegri er sú afstaða ákveð-
inna krata, að með samstarfi við hina minnihlu-
taflokkana í borgarstjórn fyrir næstu borgar-
stjórnarkosningar, felist ákveðin svik við sam-
flokknum oddaaðstöðu í Reykjavík. Þegar ekk-
ert lá fyrir annað en ljúka málefnalegu sam-
komulagi og að fá sameiginlegt framboð minni-
hlutaflokkanna samþykkt í flokksstjórnum og
ráðum flokkanna síðdegis í gær, voru vonir
þessara krata um að þurfa ekki að taka þátt
í slíku samstarfi orðnar harla daufar.
Þrátt fyrir þá staðreynd, að sumir sjálfstæð-
ismenn telji að ijúfa beri þing og efna til kosn-
inga þegar í vor, getur slíkur kostur ekki tal-
ist líklegur, nema eitthvað annað og meira
komi til. Aðrir sjálfstæðismenn virðist þeirrar
skoðunar, að „hefndarþorsti“ sé ekki næg
ástæða til þingrofs. Auk þess myndi slík ráð-
stöfun grafa undan trúverðugleika Sjálfstæðis-
flokksins að því er varðar samstarfsmöguleika
við aðra stjórnmálaflokka.
Pólitísk framtíð Steingríms lykilatriði
Hugleiðingar um samstarf Sjálfstæðisflokks
og Framsóknarflokks í kjölfar þingkosninga
hafa nokkuð ágerst, en þær eru skilyrtar og
slíkur möguleiki talinn ráðast af því hver verði
pólitísk framtíð framsóknarforingjans Stein-
gríms Hermannssonar, sem lýsti því yfir í kjöl-
far síðustu umfjöllunar Morgunblaðsins um
innri málefni Framsóknar, að hann hygðist
leiða Framsókn í gegnum næstu þingkosning-
ar, en hélt því svo galopnu að hætti Framsókn-
ar, hvað hann hygðist gera í kjölfar þess að
hann hefði leitt Framsóknarflokkinn til sigurs
í sínu kjördæmi, Reykjaneskjördæmi.
Það þarf ekki mikla stjórnkænsku til þess
að lesa út úr orðum formanns Framsóknar-
að formannsskipti fari fram innan Framsóknar
og Halldór leiði flokkinn.
Þannig er sú ákvörðun Davíðs Oddssonar
frá 6. janúar sl. þegar hann kallaði Halldór
Asgrímsson, varaformann Framsóknar og fyrr-
verandi sjávarútvegsráðherra, á sinn fund í
forsætisráðuneytinu til skrafs og ráðagerða
um sjómannaverkfallið, í fjarveru Þorsteins
Pálssonar, talin hafa ákveðna táknræna merk-
ingu og að í henni felist skilaboð til samstarfs-
flokksins — Alþýðuflokksins. Forsætisráðherra
er með þessu sagður hafa viljað benda krötum
á, að Sjálfstæðisflokkurinn ætti fleiri kosta
völ, en áframhaldandi samstarfs við krata.
Nú fyrr í vikunni varð það opinbert að banka-
stjórar Seðlabankans verða áfram þrír. Sighvat-
ur Björgvinsson viðskiptaráðherra mun á næst-
unni auglýsa stöðu seðlabankastjóra, sem Tóm-
as Árnason ^egndi þar til um síðustu áramót.
Sjálfstæðismenn ganga margir út frá því að
Steingrímur Hermannsson sæki um stöðuna og
ýmsir framsóknarmenn vona jafnframt að svo
verði. Vel má vera að það reynist ekki einfalt
mál fyrir Framsóknarflokkinn að skipta um
formann, jafnvel þótt Steingrímur Hermannsson
lýsi sig reiðubúinn að draga sig í hlé og taka
við stöðu bankastjóra Seðlabanka íslands. Það
sem kann að flækja þá leikfléttu, er sú afstaða
Alþýðuflokksins að vilja ekki styðja Steingrím
í seðlabankastjórastólinn. A.m.k. hef ég það
fyrir satt, að í herbúðum krata séu ekki uppi
nein siík stuðningsáform við Steingrím Her-
mannsson. Sækist Steingrímur eftir stöðunni á
hinn bóginn, þá gæti hæglega myndast nýr
sitt og stefni að áframhaldandi samstarfi að
loknum kosningum. Sú hugmynd á ekki miklu
fylgi að fagna í forystuliði Sjálfstæðisflokks-
ins. Raunar munu einnig vera efasemdir um
ágæti slíkrar yfirlýsingar innan Alþýðuflokks-
ins, en hún á sér þó líklega fleiri talsmenn þar
innan dyra, en í Sjálfstæðisflokki.
Framsókn með pálmann í höndunum?
Sú staða getur komið upp, í kjölfar þingkosn-
inga, hvort sem þær verða í haust eða vorið
1995, að það verði Framsóknarflokkurinn sem
stendur með pálmann í höndunum og á val um
hvert næsta stjómarmynstur verður. Ef Fram-
sóknarflokkurinn fær þokkalega kosningu, get-
ur flokkurinn átt val um að mynda vinstri sljórn
Framsóknarflokks, Alþýðuflokks og Alþýðu-
bandalags, undir forystu Steingríms Hermanns-
sonar, eða vinstri stjóm, sem væri samsett af
Framsókn, Kvennalista og Alþýðubandalagi, en
núverandi stjómarflokkar stæðu utan stjómar.
Á hinn bóginn getur Framsókn átt kost á því
að mynda meirihlutastjóm með Sjálfstæðis-
flokknum, undir forystu Davíðs Oddssonar. Sá
möguleiki er einungis talinn fyrir hendi, ef form-
annsskipti hafa farið fram í Framsókn og Hall-
dór tekið við af Steingrími. Staðföst sannfæring
manna virðist vera fyrir því að þeir Davíð Odds-
son og Steingrímur Hermannsson gætu ekki
starfað saman í ríkisstjórn, en öðru máli gegn-
ir um þá Davíð og Halldór Ásgrímsson.
Menn kunna að hugsa sem svo að Sjálfstæð-
isflokkurinn með hugsanlegum samvinnuá-
formum við Framsókn, væri að fara illa með
Formannsskipti í nánd?
ÝMSIR sjálfstæðismenn telja að Sjálfstæðisflokkurinn gæti átt samstarf við Framsókn-
arflokkinn að afloknum næstu kosningum, að því tilskildu að þá hefðu farið fram
formannsskipti innan Framsóknar og Halldór Ásgrímsson tekið við af Steingrími
Hermannssyni. Ekkert er hægt að fullyrða um það á þessu stigi, að áhugi á slíku
stjórnarsamstarfi sé almennur innan Sjálfstæðisflokksins, enda er vitað að ákveðnir
forystumenn flokksins hafa hug á áframhaldandi stjórnarsamstarfi við Alþýðuflokk
að afloknum næstu þingkosningum.
starfsflokkinn í ríkisstjórn — svik sem geti
haft ófyrirsjáaniegar afleiðingar fyrir Alþýðu-
flokk.
Raunar segja ákveðnir kratar að þeir hafi
í lengstu lög búist við að andstaða innan flokks-
ins við slíkt samstarf kæmi í veg fyrir að af
því yrði, og sérframboð Alþýðuflokksins í
Reykjavík gæti þannig hugsanlega skapað
flokksins, að hann ætli sér forsætisráðherra-
embættið einu sinni enn, standi honum það á
annað borð til boða þriðja sinni.
Ef ekki, sé hann reiðubúinn tii þess að draga
sig í hlé og rýma fyrir erfðaprinsinum, Hall-
dóri Ásgrímssyni. Það er greinilegt að allar
hugmyndir sjálfstæðismanna um stjórnarsam-
starf við Framsóknarflokkinn byggjast á því
Þreytir samráðherrana
FLOKKSBRÆÐUR Jóhönnu Sigurðar-
dóttur í ríkisstjórn sem ráðherrar Sjálf-
stæðisflokksins bera sig aumlega undan
félagsmálaráðherranum og lýsa samvinnu
við hana í tengslum við undirbúning og
gerð fjárlaga sem sjálfstæðum og slítandi
atvinnuvegi.
meirihluti í bankaráði Seðlabankans, þ.e. meiri-
hluti sjálfstæðismanna og framsóknarmanna,
en á endanum væri það á valdi aiþýðuflokksráð-
hen'ans Sighvatar að skipa í stöðuna.
Rætt hefur verið um að stjórnarflokkarnir
gæfu út sameiginlega yfirlýsingu, áður en
gengið verður næst til alþingiskosninga, um
að flokkarnir vilji endurnýja stjórnarumboð
Pirringur og þreyta
farin að setja svip sinn
ó samstarf ríkisstjórn-
arflokkanna
samstarfsflokk sinn, Alþýðuflokkinn. í þeim
efnum mega menn ekki gleyma því að Alþýðu-
flokkurinn er ekki hvað síst kosningaflokkur,
með Jón Baldvin í broddi fylkingar. Hann er
baráttumaður, sem tvíeflist iðulega í kosninga-
baráttu. Alþýðuflokkurinn kemur einatt mun
verr út úr skoðanakönnunum en kosningum.
Menn skyldu því fara varlega í að draga jafnað-
arrperki á milli útkomu Alþýðuflokksins í skoð-
anakönnunum þessar vikurnar og kosningum.
Pólitísk skammtímablinda
Það má leiða rök að því, að stjórnarsinnar
séu slegnir pólitískri skammtímablindu, sjái
þeir ekki hvaða hagsmunir eru fólgnir í því
fyrir þá, að Steingrímur Hermannsson leiði
Framsóknarflokkinn í næstu kosningum. Það
hlýtur að teljast óiíklegt að formaður sem
hefur lýst því yfir að hann ætli að leiða flokk
sinn í gegnum næstu þingkosningar, en hætta
svo kannski og snúa sér að öðru, eigi mikinn
hljómgrunn meðal kjósenda, í eigin kjördæmi,
eða á landsvísu.
Út frá því sjónarmiði ættu stjórnarflokkarn-
ir að sjálfsögðu ekkert að aðhafast, sem auð-
veldaði Framsókn, að koma sér í lykilstöðu í
kjölfar næstu þingkosninga — stöðu sem gerði
flokknum kleift að hafa val um að setjast að
kjötkötluúum, og að hafa val um með hveijum
hann situr við katlana.
Sumarið 1970 lagði Sjálfstæðisflokkurinn til
að efnt yrði til kosninga þá um haustið í stað
vors 1971. Alþýðuflokkurinn hafnaði þeirri til-
lögu. í kosningunum í júní 1971 missti þáver-
andi viðreisnarstjómin meirihluta sinn og vinstri
stjóm var mynduð í fyrsta sinn frá ámnum
1956-1958. Flest bendir til að viðreisnarflokk-
arnir, Sjálfstæðisflokkut' og Alþýðuflokkur,
hefðu náð betri árangri í kosningum haustið
1970 en raun varð á í júníkosningunum 1971.
ÚTSALAN HEFST Á MORGUN
10-60% AFSLÁTTUR
»hummél^P
SPORTBÚÐIN
Ármúla 40 • Sími 813555 og 813655
Vetrarfatnaður, skíðagallar, dúnúlpur, íþróttaskór, íþróttagallar o.fl.