Morgunblaðið - 10.02.1994, Blaðsíða 26

26
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 10. FEBRÚAR 1994
ptnrgmmMaliií
Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Fulltrúar ritstjóra
Fréttastjórar
Ritstjórnarfulltrúi
Árvakur h.f., Reykjavík
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Björn Jóhannsson,
Árni Jörgensen.
Freysteinn Jóhannsson,
Magnús Finnsson,
Sigtryggur Sigtryggsson,
Ágúst Ingi Jónsson.
Björn Vignir Sigurpálsson.
Kringlan 1, 103 Reykjavík. Símar: Skiptiborð 691100. Auglýsingar:
691111. Áskriftir 691122. Áskriftargjald 1400 kr. með vsk. á mánuði
innanlands. í lausasölu 125 kr. með vsk. eintakið.
Iheldnin í
Lillehammer
Af því fara sögur að héruð
eða sveitarfélög, sem séð
hafi um Ólympíuleika eða
heimsmót af líku tagi, hafi
setið eftir með skaddað um-
hverfi að þeim loknum.
Astæðan er meðal annars sú
að ásýnd þeirra hefur verið
útötuð af alls konar auglýs-
ingum, sem styrktaraðilar
greiða fyrir. Vetrarólympíu-
leikarnir í Lillehammer í Nor-
egi bijóta trúlega blað að
þessu leyti í sögu élíkra stór-
móta. Þar hafa staðaryfirvöld
gripið til fyrirbyggjandi að-
gerða til að varðveita hefðir
og umhverfi bæjarins.
Sveitarstjórnin í Lille-
hammer, sem er dæmigerður
og fallegur norskur bær, hefur
meðal annars hafnað gylliboð-
um frá voldugum styrktaraðil-
um á borð við Coca-Cola, IBM
og Kodak, sem höfðu hug á
að koma fyrir stórum auglýs-
ingum í umhverfi leikanna. í
frétt Morgunblaðsins í gær
er þannjg komist að orði um
staðfestu staðaryfirvalda:
„Coca-Cola-menn höfðu
meðal annars augastað á gafl-
inum á sjúkrahúsi bæjarins,
sem er 12 hæðir. Ekki vant-
aði áhuga læknanna á að fá
sjúkrabíl og tól og tæki til
spítalans fyrir auglýsinguna,
sem fyrirtækið bauðst til að
mála yfir strax að leikunum
loknum,- En heldur ekki þetta
tilboð haggaði við bæjar-
stjórninni. I stað venjulegra
ljósaskilta verður fyrirtæki
eins og Coca-Cola nú að láta
sér nægja útskorin skilti í
norskum stíl eða emaleruð
rauð skilti og stærð þeirra
fellur að máluðum timburhús-
unum.“
Bæjarstjómin í Lillehamm-
er leggur kapp á að búa þann-
ig um hnúta, að Vetrarólymp-
íuleikarnir raski ekki bæjar-
brag og hefðum og valdi eins
litlum umhverfisspjöllum og
frekast er kostur. Verktakar
urðu, svo dæmi sé tekið, að
skrifa undir samning þar sem
m.a. var tekið fram, að fyrir
hvert skaddað tré yrði að
greiða allháar skaðabætur.
Sjónvarpsfólk fær heldur ekki
að fella tré til að auðvelda
myndatökur. Og íþróttafólk,
starfsfólk og blaðamenn
„snæða mat sinn af og með
einnota áhöldum og ílátum“.
Það er og einkar athyglis-
vert að norsk málnefnd hefur
starfað með ólympíunefnd
staðarins í nokkur ár, „til að
gæta þess að enska setji ekki
svip á norska efnið, heldur
verði það í norskum búningi
og slettulaust“, eins og segir
í tilvitnaðri frétt hér í blaðinu
í gær.
Það sem að baki býr íheldni
og varkárni staðaryfirvalda í
Lillehammer er eindreginn
vilji þeirra til að varðveita
náttúrulegt umhverfi bæjar-
ins og ekki síður þjóðlega og
staðbundna menningararf-
leifð og hefðir bæjarbúa. Þeim
er af þessum sökum mikið
kapps- og metnaðarmál að
setja norskan svip á alla fram-
kvæmd Vetrarólympíuleik-
anna.
Sú staðfesta sem staðaryf-
irvöld í Lillehammer sýna í
undirbúningi Vetrarólympíu-
leikanna er eftirtektarverð.
Með því að hýsa þessa alþjóð-
legu keppni í vetraríþróttum
sýnir þetta litla norska samfé-
lag í senn vilja sinn til fjölþjóð-
legs og heilbrigðs íþróttasam-
starfs og einstakt framtak,
sem vekur athygli um allan
heim. En íbúar Lillehammer
gera sér jafnframt grein fyrir
því að Vetrarólympíuleikarnir
verða eins konar sýningar-
gluggi á samfélagi þeirra, arf-
leifð, menningu og umhverfi
út í hinn stóra heim. Þar vilja
þeir sýna sannferðuga mynd
af norsku samfélagi, norskum
bæjarbrag, norsku umhverfi.
Þar vilja þeir koma fram sem
trúir varðmenn norskrar
menningar og norskrar nátt-
úru.
Staðfesta íbúanna í þessu
litla norska samfélagi, Lille-
hammer, á ríkulegt erindi við
okkar litla, íslenzka samfélag.
Hún á að hvetja okkur til að
varðveita vel íslenzka menn-
ingararfleifð, ekki sízt tungu
okkar og bókmenntir. Hún á
hvetja okkur til átaks í nátt-
úruvernd, baráttu gegn gróð-
ureyðingu og framtaks í upp-
græðslu lands okkar. Hún á
að vera okkur hvatning til
þess að vanda vel þann ramma
um mannlífið, sem sveitar-
stjórnir hanna í skipulagi
borgar, kaupstaða og hreppa.
Hún á að vera okkur hvatning
til þess að standa trúan vörð
um þjóðerni okkar og menn-
ingarhefðir í því fjölþjóðlega
samstarfi sem heyrir til sam-
tíð okkar og framtíð.
Rætt við skipstjóra á Neskaupstað um mikla loðnuveiði á miði
Um að gera að
moka þessu upp
meðan hægt er
Neskaupstað, frá Guðmundi Guðjónssyni, blaðamanni Morgunblaðsins.
ENN er mikil loðnuveiði á miðunum fyrir austan land þrátt fyrir
að bræla hafi verið þar í fyrrinótt. Skipverjar á Guðrúnu Þorkels-
dóttur SU 211, sem var að landa 300 tonnum á Eskifirði, sögðu
mikið af loðnu á miðunum.
Aflann fékk Guðrún Þorkels-
dóttir SU 211 á Lónsbugt sem er
4-5 tíma stím með aflann. Höfðu
skipveijar áhyggjur af slæmri veð-
urspá, en sunnan- og suðvestan-
áttir væru nánast samnefnari fyrir
brælu. Loðnan getur dreift sér og
horfið hvenær sem er og þegar við
bætist slæm spá, er um að gera
að moka þessu upp á meðan hægt
er.
manna vöktum og myndu frysta
svo lengi sem hráefni bærist til
þeirra.
„Þetta er í fyrsta sinn sem við
fáum svona verkefni og mér sýnist
það vera forsmekkurinn af því sem
korna skal“, sagði Sveinn, en á
þriðja tug tonna höfðu um hádegi
í gær verið fryst í Barða síðan kl.
4.30 á þriðjudagsmorgunn.
Horft úr l
STURLA Þórðarson skipstjóri á Ber
úr brúnni um leið og hann talar í sí
Úrvals hráefni
Loðnan sem skipað er upp úr
skipum í Austfjarðarhöfnum þess-
ar stundirnar fer að í frystingu
og að sögn sjómanna og verkenda
sem blaðamaður ræddi við fyrir
austan í gær er hún úrvalshráefni
til þess arna.
Sturla Þórðarson skipstjóri á
Berki NK 122 sagði að skipið hefði
verið að veiðum sunnan við Hvals-
nes og þar hefði verið mokveiði,
lélegt að vísu í fyrrinótt en mokst-
ur um kvöldið og aftur undir morg-
un.
Verið var að landa 1.270 tonn-
um úr Berki og fór mikið af því í
frystingu um borð í frystitogarann
Barða sem liggur í höfninni á
Neskaupstað. Sturla taldi að það
tæki u.þ.b. 6 klst. að landa úr
skipinu og yrði þá óvinsamleg veð-
urspá tekin til skoðunar.
Kærkomið aukaverkefni
Sveinn Benediktsson skipstjóri
á frystitogaranum Barða NK 120,
sem liggur þessa dagana við
bryggju í Neskaupstað, sagði það
kærkomið aukaverkefni að komast
í loðnufrystingu þar sem kvóti
væri svo lítill. Þeir ynnu á 2 átta
í lestinni
SVEINN Benediktsson skipsljóri á Barða NK 120 fylgist með vinnslunr
Vaxtalækkun fest
eftir Friðrik
Sophusson
Eitt meginviðfangsefni . ríkis-
stjórnar Davíðs Oddssonar hefur
verið að koma á varanlegum breyt-
ingum í efnahagsmálum. Þannig
hefur verið lagður grundvöllur að
nýrri uppbyggirigu atvinnulífsins og
bættum kjörum fjölskyldna i landinu.
Eitt mikilvægasta verkefnið í því
sambandi hefur verið að ná niður
vöxtum. Með lægri vöxtum fara at-
vinnufyrirtækin að fjárfesta og ráða
til sín fólk, og skuldug heimili í land-
inu fá raunverulega kjarabót þegar
dregur úr vaxtabyrðinni.
Hinn 2. nóvember sl. birtist grein
eftir undirritaðan í Morgunblaðinu
undir yfirskriftinni „Nú er lag að
lækka vexti“. Þar voru tíundaðar
fyrirhugaðar aðgerðir í vaxtamálum
og undirstrikað að veigamesta að-
gerðin í yfirlýsingu ríkisstjórnarinn-
ar væri sú ákvörðun fjármálaráð-
herra að taka ekki tilboðum í verð-
tryggð ríkisskuldabréf nema á svip-
uðum kjörum og bjóðast á erlendum
lánamörkuðum. Að öðrum kosti
myndi ríkissjóður afla lánsfjár á er-
lendum lánamarkaði.
Ótvíræður árangur
Á þeim þremur mánuðum sem
liðnir eru frá því að greinin var skrif-
uð hefur þetta fyllilega gengið eftir.
Hinn 1. febrúar fór fram fyrsta
skuldabréfaútgáfa ríkissjóðs á al-
mennum markaði í Bandaríkjunum.
Viðtökur ytra hafa verið mjög góðar
eins og komið hefur fram í fréttum.
Nú er ljóst að með þessu útboði og
öðrum aðgerðum hefur m.a. tekist
að veita innlenda markaðnum nægj-
anlegt aðhald. Vextir hafa lækkað
og eru þeir nú orðnir í takt við það
sem gerist í OECD-löndunum.
Það er ótvírætt merki um árangur
efnahagsstefnunnar hversu góðar
viðtökur útboð ríkissjóðs fékk á
bandaríska markaðnum. Stöðugleiki
í efnahagslífinu, Iág verðbólga og
ábyrg afstaða í fiskveiðimálum hafa
aukið tiltrú á íslenskt efnahagslíf og
stuðlað að því að bæta lánskjör ís-
lenska ríkisins erlendis.
Betri hagur atvinnulífs og
fjölskyldna
Flestir eru sammála því, að fáar
ef nokkrar aðgerðir eru jafn mikil-
vægar til að treysta efnahagslífið
og lækkun vaxta. Lægra verð á fjár-
magni stuðlar að nýjum fjárfesting-
um og hvetur fyrirtæki til að ráða
fólk til nýrra starfa.
Með vaxtalækkuninni hefur einnig
verið létt á greiðslubyrði heimilanna.
Áætla má að hækkun á vöxtum hjá
bönkum og sparisjóðum þýði um 17
þúsund króna útgjaldalækkun á ári
„Með vaxtalækkuninni
hefur einnig verið létt á
greiðslubyrði heimil-
anna. Áætla má að
hækkun á vöxtum hjá
bönkum og sparisjóðum
þýði um 17 þúsund
króna útgjaldalækkun á
ári fyrir hverja fjögurra
manna fjölskyldu í land-
inu.“
fyrir hverja fjögurra manna fjöl-
skyldu í landinu. Þegar vaxtalækk-
unin hefur komið fram á öllum fjár-
magnsmarkaðnum munu þessi út-
gjöld lækka enn frekar. Þetta eru
því raunverulegar kjarabætur fyrir
heimilin í landinu.
Vaxtalækkun fest í sessi
Við íslendingar erum að feta okk-
ur út úr mesta efnahagssamdrætti
sem orðið hefur í meira en hálfa öld.
Við verðum þó að halda okkur við
sett markmið og leggja áherslu á
efnahagslegan stöðugleika og aðhald
í ríkisrekstri. Ábyrg efnahagsstefna