Morgunblaðið - 13.04.1994, Qupperneq 15

MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 13. APRÍL 1994
15
i
I
\
)
>
>
>
>
i
í
>
>
>
I
:
i
i
i
i
>
h
ÞJÓÐARÁTAK í
ATVINNUMÁLUM
eftir Áma Björn
Guðjónsson
Staða atvinnumála hefur verið
vaxandi áhyggjuefni þjóðarinnar að
undanfömu og sú staðreynd að fjöldi
atvinnulausra fer vaxandi. Atvinnu-
leysi er í öllum atvinnugreinum en
alvarlegast er það hjá ófaglærðu
fólki. Astand þetta hefur gríðarleg
áhrif á stöðu fólks í þjóðfélaginu,
flestir höfðu áður spennt greiðslu-
getu sína í hámark og mikið meir
en það vegna lítils kaupmáttar.
Lágt hlutfall atvinnuleysisbóta rétt-
ir ekki hlut atvinnulausra heldur
eykur enn á launamisrétti í landinu.
Þeir sem hafa verið að koma sér
þaki yfir höfuðið og misst síðan
vinnuna eru ilia staddir, því atvinnu-
leysisbætur hér eru í engu samræmi
við það sem gerist í nágrannalönd-
um og í sumum tilfellum alls engar,
staða fjölda fólks er því vægast
sagt hrikaleg, framtíðin svört nema
úr rætist með vinnu.
Á undanförnum árum hefur mik-
ill fjöldi fyrirtækja orðið gjaldþrota,
og ekki hafa komið ný í staðinn.
Iðnaðarframleiðsla hefur dregist
vemlega saman og fískvinnslan
flust út í frystiskipin og fullvinnsla
sjávarafurða hefur ekki hafist að
neinu marki.
Að hvetja til þjóðarátaks
Um síðustu áramót fluttu
frammámenn í þjóðfélaginu ávörp
sín og hlustaði þjóðin með andakt
og athygli á forsetann okkar hvetja
þjóðina til að snúa bökum saman
og finna lausnir og aðgerðir gegn
þessu alvarlega ástandi.
Orð Bjarkar Guðmundsdóttur í
sjónvarpsþætti, er hún benti á hver
væri ímynd nútíma íslendings, og
spurði hvort við ættum ekki að
hætta að veifa þorskhaus og sviða-
kjamma, hugsa öðravísi og skapa
okkur nýja ímynd.
Þessi orð vora í tíma töluð og það
er ástæða til að spyija hvort hin
mjög svo menntaða þjóð þurfí ekki
að doka við og huga að undirstöðum
velferðarinnar, verðmætasköpun-
inni sem er undirstaða þess að þjóð-
in geti brauðfætt sig og allir hafí
atvinnu sem atvinnu geta stundað.
Vöxtur atvinnulífsins sé í takt við
vöxt þjóðarinnar og betur en það.
Er það ekki skylda okkar að snúa
bökum saman og vinna að því að
búa börnum okkar bjarta framtíð
og mynda okkur framtíðarsýn um
hag þjóðarinnar?
Samráð um málefni
Það var um áramótin að ég hafði
samband við nokkra aðila í þjóðfé-
laginu og fór þess á leit að komið
yrði saman til að ræða þessi mál.
Mér var vel tekið enda málið brenn-
andi á vöram margra. Boðað var til
fundar á Hótel Borg 7. janúar sl.
undir nafninu markmið og leiðir í
atvinnumálum.
Síðan hafa verið haldnir fjórir
fundir, síðast 24. febrúar i Perl-
unni. Um 30 aðilar vora boðaðir til
fundanna og mættu fulltráar hinna
ýmsu aðila fullir áhuga á málefninu.
Málin voru rædd svo að segja frá
öllum hliðum, og kom í ljós að víða
er verið að vinna, aðilar vinnumark-
aðarins, stofnanir og fleiri. Ýmsar
aðgerðir í nýsköpun og vöruþróun
eru í gangi en áhrif ekki nærtæk
heldur árangur í framtíðinni.
Allir á fundunum voru einhuga
um að markmiðið væri að fínna til-
lögur um aðgerðir sem allir væru
sammala .um að leggja til og einnig
að ná til sem flestra í þjóðfélaginu
sem stæðu með og að baki tillögun-
um ef árangur ætti að nást.
Brýnast væri að fínna nærtækar
aðgerðir sem gætu dregið úr at-
vinnuleysi á næstu mánuðum.
Voru menn hvattir til að gera
þessa tilraun án tillits til stjómmála-
skoðana og annarrar aðstöðu í þjóð-
félaginu, enda komu þama fulltráar
stjómmálaflokka, atvinnulausra.
stofnana og fyrirtækja, aðilar vinnu-
markaðarins o.fl.
Atvinnumálastefna
Það kom fljótlega í ljós í umræð-
unum að margir höfðu sína atvinnu-
málastefnu eða í það minnsta tillög-
ur í þá átt. En annað var að fram
kom að atvinnumálastefna þjóðar-
innar lægi ekki á lausu, og nauðsyn-
legt væri að móta slíka stefnu til
að hægt væri að byggja undirstöðu
hennar með nærtækum aðgerðum.
Davíð Lúðvíksson, verkfræðingur
hjá Samtökum iðnaðarins, kynnti
aðferðir sem beita má við slíka
stefnumótun. Davíð er formaður
félags sem heitir Gæðastjórnunar-
félag íslands, hann sannfærði fund-
armenn um að aðferðir þær sem
gæðastjórnunarfélagið notar era
vænlegar til árangurs í stefnumótun
af þessu tagi.
I fáum orðum byggist þessi að-
ferð á einföldu vinnulagi við að ná
samstöðu um framtíðarsýn og skil-
greina afgerandi árangursþætti.
Framtíðarsýninni og forsendum
hennar er síðan lýst með stuttum
hnitmiðuðum setningum sem sam-
staða næst um. Þessum setningum
er síðan beint á sérstakan hátt sem
mælikvarða við forgangsröðun að-
gerða. Hugmyndirnar era sem sagt
settar í gæðamat áður en ráðist er
til atlögu.
Hægt er að reikna út þjóðhags-
legt gildi og hraða áhrifanna. Með
þessu er hægt að fínna raunhæft
safn aðgerða sem væru bæði undir-
staða fyrir atvinnulífið og grunnur
að mótun atvinnumálastefnu. Allir
stjórnmálaflokkar og aðilar vinnu-
markaðarins ættu að koma á slíkri
stefnumótun, þjóðin á það skilið að
unnið sé að því markvisst að bæta
ástandið í atvinnumálunum og
byggja upp grandvöll til framtíðar.
Ég fullyrði að allir vilja bæta þjóðfé-
lagið en þá greinir á um leiðir, það
gengur ekki lengur í okkar litla þjóð-
félagi að ef einhver flokkur kemur
með hugmyndir sem gætu reynst
árangursríkar þá kemur annar og
rífur þær niður.
Nú er kominn tími til að þjóðin
hafni slíkum vinnubrögðum. Ég
hvet alla til að koma og leggja sitt
af mörkum til að þessi vinna beri
árangur og með því verði komið á
þjóðarátaki í atvinnumálum íslend-
inga.
Eftirfarandi hugmyndir komu
fram á fundum samstarfsvettvangs
um atvinnumál.
1. Skráð verði félag undir heit-
inu: Samstarfsvettvangur um at-
vinnumál sem komi af stað þjóðar-
átaki í atvinnumálum.
2. Höfuðverkefni Samstarfsvett-
vangs úm atvinnumál væri að ná
saman sem allra flestum aðilum
þjóðfélagsins í það verkefni að móta
íslenska atvinnumálastefnu og
framtíðarsýn.
3. Að atvinnulausir hefji störf í
framleiðslu og útflutningsgreinum
undir umsjá Iðntæknistofnunar og
Útflutningsráðs. Síðan verði ráðnir
til starfa í fyrirtækjum.
4. Að fyrirtæki bjóði atvinnulaus-
um sölustörf með því að þeir fái
atvinnu og prósentur af sölu.
5. Að hafa til reiðu veralegt magn
af hugmyndum til nýsköpunar sem
menn fengju að spreyta sig á (vöra-
þróun og sala).
6. Verkefni samfélagsins, þ.e. rík-
is og sveitarfélaga, verði sett í upp-
lýsingarbanka og afhent atvinnu-
lausum með skipulegum hætti.
7. Átak sé gert til að einstakling-
ar (atvinnulausir) geti stofnað til
eigin átvinnurekstrar í smáiðnaði
og fleiri greinum.
8. Að tæknimenntaðir menn hefji
störf í litlum fyrirtækjum með vaxt-
armöguleika undir umsjá Iðntækni-
stofnunarinnar með því markmiði
að þeir verði síðan ráðnir til starfa.
Þeir haldi sínum atvinnuleysisbótum
í eitt eða tvö ár.
9. Örvun íslenskrar atvinnustarf-
semi með því að lækka kostnað
vegna aðfanga, s.s rafmagns, tolla
af aðföngum og annarra gjalda.
10. Að lögum um Atvinnnuleysis-
tryggingasjóð verði breytt þannig
að greiðslumar geti farið til fólks
sem vinni að atvinnuskapandi verk-
efnum í fyrirtækjum og á vegum
ríkis og sveitarfélaga. Sjóðurinn
verði þannig atvinnutryggingarsjóð-
ur.
11. Útvegað verði nú þegar
áhættufjármagn sem notað sé til
nýsköpunar í útflutningsgreinum á
vegum atvinnulausra.
12. Að innkaupastofnanir ríkis
og sveitarfélaga verði skyldaðar til
að kaupa svo til eingöngu íslenskar
vörar.
13. Að stórefld verði markaðs-
starfsemi íslenskra fyrirtækja á Is-
landsmarkaði.
14. Koma af stað almennings-
hlutafélögum til að fjármagna ný
fyrirtæki og markaðssókn íslenskra
fyrirtækja.
15. Gert verði átak til að fá til
landsins erlenda fjármagnseigendur
„Er það ekki skylda
okkar að snúa bökum
saman og vinna að því
að búa börnum okkar
bjarta framtíð og
mynda okkur framtíð-
arsýn um hag þjóðar-
innar?“
til að fjárfesta í almennum fram-
leiðsluiðnaði.
16. Gert verði átak í markaðs-
könnunum fyrir íslenskar vörar er-
lendis með þátttöku fólks sem er i
dag atvinnulaust.
17. Sameiginlegt átak í markaðs-
málum á erlendri grund undir ís-
lenskum vörumerkjum.
18. Eftirvinna hjá opinberam
stofnunum verði afnumin og sköpuð
verði ný störf.
19. Hvetja fyrirtæki til fjárfest-
inga innanlands í framleiðslutækj-
um í útflutningsgreinum.
20. Hefja átak í endurmenntun
og verkþjálfun fólks með þátttöku
Iðnskólans og annarra verkmennta-
skóla sem hefði að markmiði að stór-
auka verkmennt þjóðarinnar.
21. Starfsskilyrði iðnfyrirtækja
verði á öllum sviðum sambærileg
við það sem gerist í samkeppnislönd-
um.
22. Flutningar á vöram til og frá
landinu verði boðnir út á alþjóða-
markaði.
23. Reynt verði að fá erlenda
banka til að opna útibú hér á landi.
24. íslenskir lífeyrissjóðir verði
skyldaðir til að kaupa hlutabréf í
íslenskum framleiðslufyrirtækjum.
25. Samtök atvinnulausra stofni
félagsskap og setji af stað vinnu-
miðlun fyrir meðlimi sína.
26. Kraftar sjúkraþjálfara verði
nýttir með það að markmiði að
skipuleggja forvarnir.
27. Ráðið verði í fleiri stöður
lækna með það að markmiði að
stytta biðlista vegna aðgerða á spít-
ölum.
28. Þau skip sem hafa veiðiheim-
ildir innan ísl. landhelginnar verði
skylduð til að nota ísl. skipasmíða-
iðnað til viðgerða.
29. Sett verði lög sem banna
frystitoguram að henda afgangsafla
í sjóinn.
30. Sett verði í gang áætlun um
fullvinnslu þess sjávarfangs sem
veiðist innan ísl. landhelginnar (átt
er við fiskrétti o.fl.)
Ég tek sérstaklega fram að 'hug-
myndir þessar era hér með lagðar
fram til gæðamats.
Guð blessi ísland og íslendinga.
Höfundur er hvatamaður um
þjóðarátak í atvinnumálum.
oeisia ý
Jíeimsj-erða á álíóíeíööju sunnucfaysÁuöícfiÓ 17. aprif
Heimsferöir þakka viðskiptavinum sínum frábærar undirtektir í vetur og sumar og bjóða
til glæsilegrar Mexíkóveislu í tilefni Mexíkóviku Heimsferða, Hótels Sögu og
Ferðamálaráðs Mexíkó. Glæsileg dagskrá með listamönnum sem komnir eru alla leið
frá Mexíkó til að kynna þetta heillandi land með tónlist, dans, mat og drykk. Um leið
kynnum við einstakt tilboð í beinu flugi frá íslandi til Mexíkó í tilefni Mexíkóviku.
JlCaJseðiflJt'J öícfsins
Fordrykkur - Margarita
Forréttur - Cancun lystauki
Aöalréttur - Delicias Colonial
Kaffi
Alejandro
Caloca frá
Mexíkó
Verð aðeins kr.
1.950,
abgangseyrir og
kvöldverOur
^ \
VILTU
KOMAST
ÓKEYPIS TIL
MEXÍKÓ í
SUMAR?
Glæsilegir
ferbavinningar f bobi. ^
Gjafir frá Mexíkó. Æ
Pétur jónasson,
gítarleikari
UR DAÓSKRA
MEXÍKÓVEISLU
Húsið opnaö kl. 19.00. Mexíkótónlistarstemmningar
Mariachi hljómsveit frá Mexíkó með magnaða
stemmningu
Mexíkóskir dansarar
Atriði úr dansinum Draumar
Mexíkó heillar o.m.fl.
Pétur Jónasson, gítarleikari
Hermann Gunnarsson
Alejandro Caloca frá Mexíkó
Model 79 með
glæsilegasumartísku frá versl. 17
Húsinu lokað kl. 1.00
Bor&apantanir og miðasala á
Hótel Sögu kl. 9.00-17.00 alla daga í síma 29900

Blóöhiti og fegurö:
Islenski dansflokkurinn:
Myndasýning:
Heilllandi klassík:
Veislustjóri:
Matreiöslumeistari kvöldsins:
Tískusýning:
HEIMSFERÐIR
Ferðamálarnð
Mexíkó