Morgunblaðið - 23.08.1994, Blaðsíða 20

20 ÞRIÐJUDAGUR 23. ÁGÚST 1994
MORGUNBLAÐIÐ
Fagott er
sjaldgæft
einleiks-
hljóðfæri
Argentínski fagottleikarínn Andrea Merenz-
on kynnir, ásamt Steinunni Bimu Ragnars-
dóttur, píanóleikara, verk samlanda sinna á
tónleikum í kvöld. Súsaima Svavarsdóttir
kynnti sér efnisskrána og forvitnaðist um
verkin, sem hafa sprottið frá tangóhefðinni.
Á TÓNLEIKUM í norræna húsinu
í kvöld verður góður gestur, argent-
ínski fagottleikarinn Andrea Mer-
enzon, sem kynnir tónskáld þjóðar
sinnar — auk þess, sem hún leikur
nokkur verk, sem evrópsk tónskáld
hafa samið fyrir fagott sem ein-
leikshljóðfæri. Fyrstu verkin á tón-
leikunum verða sónötur eftir Vi-
valdi og Hindemith og eftir það flyt-
ur Andrea tangó eftir Astor Piazz-
olla og verk eftir argentínsk og
brasilísk tónskáld. Tónleikarnir
enda á „Ævintýri Rollants" eftir
Þorkel Sigurbjörnsson og er það
hér flutt í fyrsta skipti á fagott og
píanó.
Tónleikamir hefjast klukkan
20.00 og meðleikari Andreu er
Steinunn Bima Ragnarsdóttir.
Andrea Merenzon er þekktur ein-
leikari á fagott og hefur leikið með
hljómsveitum víða um heim. Nýver-
ið lék hún með hljómsveitinni Sin-
fonietta í París, verk eftir Villa
Lobos. Auk þess að flytja hefðbund-
in verk, samin fyrir fagott, fmm-
flytur hún oft nútímaverk sérstak-
lega samin fyrir hana. Þá hefur hún
hljóðritað geislaplötur, þar á meðal
með argentínskri tónlist svo og
hefðbundinni. Hún er fyrsti fagott-
leikari við Fflharmóníuhljómsveit-
ina í Buenos Aires og hefur auk
þess safnað saman verkum fyrir
fagott frá ýmsum löndum.
Það er óhætt að segja að Andrea
opni dyr að nýjum áttum fyrir okk-
ur íslendinga með tónlist sinni.
Þegar diskar hennar em leiknir
heyrast stef og taktar, sem ekki
em algeng í þeirri tónlist, sem við
eigum að venjast. En hvað ber hana
til íslands?
„Ég er svo hrifin af öllu, sem er
framandi," segir Andrea. „Þegar
ég fór til Bandaríkjanna var allt
nýtt þar og svo ólíkt Argentínu.
Svo fór ég til Evrópu — og þá til
þessara gömlu menningarlanda,
eins og Bretlands, Frakklands, ítal-
íu og Spánar og þar opnaðist mér
nýr heimur, gerólíkur þeim sem ég
hafði kynnst áður. Núorðið fínnst
mér mest gaman að fara til landa
utan alfaraleiðar; landa sem hafa
mjög sterk sérkenni og ég get lært
eitthvað nýtt af. Ég hef hitt íslend-
inga í Argentínu og varð mjög for-
vitin um landið og menninguna. í
Tákngildi
ávaxta
MYNPLIST
Listhúsið Grcip
ÞÓRA ÞÓRISDÓTTIR
Opin daglega frá 14-18 nema
mánudaga, til 2. september.
Aðgangur ókeypis.
VIÐFANGSEFNI Þóm Þóris-
dóttur hafa sl. þrjá mánuði verið
táknmyndimar borg (fólkið) og
ávextir (gæðin), svo og hugtökin
góður og vondur. Myndverkin em
eins konar markorð í umræðu um
siðfræði biblíunnar og afstöðu
manna til hennar á seinni tímum.
Þóra telur að í umræðunni sé hægt
að byggja á þeim myndræna lík-
ingaleik sem gjaman er notaður í
biblíunni, hvort heldur sem líkingin
er notuð um veraldlega eða andlega
hluti. Þegar við stöndum frammi
fyrir því að skilgreina hvað er vont
og hvað er gott á almennum grund-
velli, lendum við stundum í vand-
ræðum, en ef við flokkum ávexti
þá em það einfaldlega skemmdu
ávextimir sem em vondir og heilu
ávextimir sem em góðir. Það er
síðan smekksatriði hvort fólki
bragðast ein tegund ávaxta betur
en önnur. Ávöxturinn getur verið
heill að utan en skemmdur að inn-
an. Þegar ávaxtar er neytt eða
hann skorinn í sundur, kemur ann-
að I ljós.
Skilgreiningin er rétt svo langt
sem hún nær, en höfðar þá öðm
fremur til eins skilningarvits, sem
að sjálfsögðu er bragðið að við-
bættu mati manna á gæðum
ávaxta. Hins vegar er skemmdur
ávöxtur ekki alvondur að því leyti
að hann getur verið býsna fagur
fyrir augað, og fáir litir bera í sér
jafn mikla fyllingu og það sem er
að tærast sbr. gijót, ryð og myglu.
En Þóra er auðvitað á allt öðmm
nótum í myndsköpun sinni, en þetta
leiðir hugann að því hve alhæfingin
er jafnan varasöm. Og svo getur
matur, sem er ljótur og lyktar illa,
verið lostæti í munni margra sbr.
kæst skata og kæstur hákarl!
En það má vera Ijóst af sýningar-
skránni, að Þóra er öll í siðfræði
biblíunnar og vill skilgreina afmark-
að svið hennar á sinn hátt. Þetta
gerir hún með því að fylla tvær
LISTIR
STEINUNN Birna Ragnars-
dóttir
seinustu viku var ég að leika á tón-
leikum í París og ég vildi endilega
nota tækifærið til að koma hingað.
Það hefur auðvitað mikið að segja
að ég er stöðugt að leita að nýjum
verkum eftir nútímatónskáld — og
hér hef ég fundið eitt, eftir Þorkel
Sigurbjömsson, sem ég leik á tón-
leikunum."
- En þú leikur líka verk eftir
nútímatónskáld frá Suður-Amer-
íku. Hver em helstu sérkenni þeirra
og hvaðan koma þau?
„Tónlist argentínskra tónskálda
er mikið sótt í stef og hrynjandi
tangótónlistarinnar. Þau sækja líka
í alþýðutónlist. Sjálf er ég óskap-
lega hrifín af tangó og þótt ég sé
að leika fagott-tónlist, þá hefur leik-
ur minn alltaf í sér þessi tangóele-
ment. Ég ólst upp við þessa tónlist.
Hún er hluti af persónuleika mínum
og í rauninni hluti af hinni argent-
ínsku þjóðarsál. Tónskáldin okkar
reyna til dæmis ekkert mikið að
brjótast frá þessari arfleifð. Það er
þó ekki þar með sagt að við eigum
ekki tónskáld, sem byggja á aka-
demískum grunni eingöngu og
hafna hefðinni. Auðvitað fara menn
ólíkar leiðir."
- Hvers vegna valdirðu þér fag-
ott?
„Það var nú ekki flókið val,“ seg-
ir Andrea. „Faðir minn lék á fag-
ott. Hann var fyrsti fagottleikari \
Sinfóníuhljómsveit Argentínu. Á
heimilinu vom til þijú fagott og
þegar ég var 5-6 ára hélt ég hrein-
lega að allir spiluðu á fagott og
fannst sjálfsagt að ég gerði það líka.
En það var hreint ekki þannig
ANDREA Merenzon
að allir spiluðu á fagott — því þetta
er alls ekki einu sinni algengt ein-
leikshljóðfæri og það er mjög sjald-
gæft að fagottspilarar leggi fyrir
sig einleiksferil."
- Hvers vegna gerðir þú það?
„Ég hreinlega elska að koma
fram sem einleikari. Ég nýt vinn-
unnar í Fílharmóníuhljómsveitinni
en ég leik þar auðvitað fyrst og
fremst til að vinna fyrir mér. Þar
sem ég er fyrsti fagottleikari, hef
ég dálítið meira frelsi til að stunda
tónleikahald — og það þykir alveg
sjálfsagt að ég fái frí til að koma
fram á tónleikum erlendis."
Þær Andrea og Steinunn Birna
höfðu ekki kynrtst hvor annarri
áður en Andrea kom hingað til að
undirbúa tónleikana í Norræna hús-
inu í kvöld. „Það er þó skemmtileg
tilviljun að okkur skuli teflt sam-
an,“ segir Steinunn Bima, „vegna
þess að tónlist Andreu er mér síður
en svo framandi. Hún er náskyld
spænskri alþýðutónlist, sem ég
kynntist vel þau ár sem ég bjó á
Spáni og þessi efnisskrá er mjög
skemmtileg tilbreyting frá því sem
ég fæst helst við. Hún er líka mjög
íjölbreytt og það er gaman að vera
með verk fyrir þá sem vilja hlusta
á klassík og með verk fyrir þá sem
vilja heyra eitthvað alveg nýtt í
nútímatónlist og tengja það að lok-
um við okkar eigin tónlistarhefð.
Auk þess er fagottið hljóðfæri, sem
ég hef ekki spilað mikið með og
mér fínnst gaman að vinna að þessu
litla yfírliti yfír efnisskrá, sem til
er fyrir það hljóðfæri.“
ÞÓRA Þórisdóttir,
krukkur af ávöxtum, annars vegar
heiíum en hins vegar skemmdum,
og setja á stall hlið við hlið. Jafn-
framt hefur hún skorið niður ávexti
í sneiðar og sett á milli gleija, en
ferlið byggist þó aðallega á því að
mála niðursneiddar appelsínur og
sítrónur svo og kjama epla, sem
hún hefur skorið í sundur á ýmsa
vegu.
Ferskastur er árangurinn í verk-
unum þrem í kjallaranum, með
ávaxtasneiðarnar á milli gleija, en
hins vegar er einnig margt vel gert
í máluðu myndunum, og þær geta
auðveldlega staðið einar sér. Á
stundum eru myndirnar vel málað-
myndlistarkona.
ar, og kalla að því leyti á viðbrögð,
t.d. myndin sem er á veggspjaldinu
og sama er um flest verkin á enda-
veggnum.
Segja má, að eplakjarninn eins
og listakonan málar hann, hafi mjög
sterka erótíska skírskotun, en það
gerir nú margt í biblíunni og for-
dómamir eru mannanna verk.
Hvemig hin táknræna skírskotun
virkar á fólk mun svo vera mjög
einstaklingsbundið, en sem mynd-
efni er hún að sjálfsögðu fullgild.
En hvað sem öðru líður er hug-
myndafræðin hrein og klár og vel
fram borin, og það er styrkur sýn-
ingarinnar. _ . ;
Bragi Asgeirsson
Kirkjurit-
ið gefið út
í 60ár
ANNAÐ hefti þessa árs af
Kirkjuritinu er komið út en það
hefur nú komið út í sextíu ár
samfellt. Meðal efnis er viða-
mikil grein um samband ríkis
og þjóðkirkju sem er skoðað
út frá embætti sóknarprests-
ins. Rekur úttektin sig aftur
til einveldistímans og varpar
það ekki síst ljósi á framvind-
una á þessari öld og lýðræðis-
þróun í krikjunni fram til árs-
ins 1994. Höfundar eru Guð-
mundur Guðmundsson og dr.
Siguijón Ámi Eyjólfsson.
Tveir greinar eru í heftinu
um sálgæslu aldraðra eftir þá
dr. Pétur Pétursson og Tómas
Guðmundsson. Dr. Gunnlaug-
ur A. Jónsson leitast við að
skýra hvort yfírleitt sé hægt
að tala um guðfræði Gamla
testamentis eða hvort ein-
göngu eigi að skoða þessar
gömlu bækur út frá trúarlegu
sjónarmiði.
Grein er um guðfræði pred-
ikunarinnar út frá kenningu
Reiner Preuls, óhefðbundnar
lækningar og hefðbundnar eft-
ir Þórhall Heimisson, bóka-
dómar eftir Kristján Björns-
son, og bókaumfjöllun eftir
Hrein S. Hákonarson, auk
fréttabrota héðan og þaðan
úr heimi kirkjunnar.
Ritstjóri er Kristján Björns-
son, sóknarprestur á Hvamms-
tanga. Kirkjuritið er gefíð út
af Prestafélagi Islands.
Áskrift og lausasala er í
Kirkjuhúsinu við hlið Dóm-
kirkjunnar í Reykjavík.
Tjarnar-
kvartettinn
með tón-
leika
TJARNARKVARTETTINN
heldur sína fyrstu tónleika í
Reykjavík á Sólon íslandus
miðvikudagskvöldið 24. ágúst
klukkan 21.00. Kvartettinn
skipa: Rósa Kristín Baldurs-
dóttir sópran, Kristjana Am-
grímsdóttir alt, Hjörleifur
Hjartarson tenór og Kristján
Hjartarson bassi.
Kvartettinn flytur allt sitt
efni a capella, þ.e. án undir-
leiks. Á efnisskránni eru ís-
lensk og erlend sönglög, madr-
igalar, leikhústónlist, djass og
dægurlög.
Tjamarkvartettinn kemur
norðan úr Svarfaðardal. Hann
hefur starfað í fímm ár og
hefur á því tímabili komið víða
fram og haldið tónleika norðan
heiða. Nú em þau loksins kom-
in til Reykjavíkur og munu á
tónleikunum á Sólon flytja efni
sem væntanlega kemur út á
geisladiski síðar í haust.
Ný sýning í
Stöðlakoti
SÝNING á nokkrum verkum
Kristjáns H. Magnússonar list-
málara (1903-1937) verður
opnuð í Stöðlakoti laugardag-
inn 27. ágúst. Það er sonur
listamannsins, Magnús H.
Kristjánsson, sem stendur fyr-
ir sýningunni en hann hefur
unnið að söfnun og skráningu
á verkum föður síns undanfar-
in ár hér heima og erlendis.
Sýningin er opin daglega frá
kl. 14-18. Sýningunni lýkur
11. september.