Morgunblaðið - 05.10.1994, Side 1

64 SIÐUR B/C/D
226. TBL. 82. ÁRG.
MIÐVIKUDAGUR 5. OKTÓBER 1994 PRENTSMIÐJA MORGUNBLAÐSINS
Reuter
Stefnum ekjufeija lokað
Jarðskjálfti sem reið yfir
Japan mældist 8,2 stig á Richter
Talinn öflug-
asti skjálftinn
á þessu ári
Tókýó. Reuter.
AÐ MINNSTA kosti tveir létust og 196 særðust er öflugur jarðskjáifti
reið yfir norðurhluta Japans í gærkvöldi, skömmu eftir hádegi að íslensk-
um tíma. Jarðskjálftinn, sem átti upptök neðansjávar, norður af nyrstu
eyju Japans, mældist 8,2 stig á Richter, samkvæmt mælingum banda-
rísku jarðfræðistofnunarinnar en Japanir telja hann hafa verið 7,9 stig
á Richter. Þetta er einn öflugasti jarðskjálfti sem hefur riðið yfir Japan
og telja bandarískir jarðskjálftafræðingar að um öflugasta skjálfta þessa
árs sé að ræða, þar sem að jafnaði verði einn stór skjálfti á ári í heiminum.
Vaxandi
spenna
í Azer-
bajdzhan
Baku. Reuter.
UM SJÖ hundruð stjórnarhermenn
tóku sér stöðu við bækistöðvar sér-
sveita lögreglunnar, OPON, í Bakú
í Azerbajdzhan í gær en sveitirnar
risu upp gegn stjórninni á sunnu-
dag. Fullyrt var að samningar væru
í gangi til að koma í veg fyrir blóð-
ugt uppgjör en spenna var sögð
mikil í borginni.
Hajdar Alíjev forseti lýsti yfir
neyðarástandi í 60 daga eftir að
sérsveitirnar tóku Alí Úmarov sak-
sóknara til fanga á sunnudag. Alíjev
sagði tökuna jafngilda stjórnarbylt-
ingartilraun og snemma í morgun,
að staðartíma, sagði hann forsætis-
ráðherrann, Surat Husejnov, standa
að baki því.
Sérsveitarmenn eru um 150 tals-
ins og hafa yfir að ráða bestu vopn-
um, léttum sem þungum, sem völ
er á. Slepptu þeir Úmarov eftir að
hafa haft hann í haldi í nokkrar
klukkustundir.
Sérsveitirnar krefjast þess að
þingið verði kallað saman til sér-
staks fundar til þess að fjalla um
ástandið í landinu. Þær krefjast enn-
fremur afsagnar Ramílks Úsúbovs
innanríkisráðherra, þingforsetans og
Úmarovs saksóknara. Ennfremur
vilja þær að Rovshan Javadov að-
stoðarinnanríkisráðherra verði sett-
ur aftur í embætti. Hann sækir
stuðning einkum til sérsveitanna.
SÆNSK og finnsk siglingayfir-
völd fyrirskipuðu í gær að stafn-
hierar á bílferjum yrðu soðnir
aftur í kjölfar mynda sem náð-
ust af ferjunni Estoniu á botni
Eystrasalts, en þar sést að stafn-
hleri skipsins hefur fallið af.
Þetta á þó aðeins við um ferjur
á lengri leiðum fyrir opnu hafi.
Ferjur sem sigla á milli Helsinki
og Tallinn, svo og Stokkhólms
og Turku þurfa ekki að grípa
til þessara aðgerða. Gildir þessi
ákvörðun meðan rannsókn
stendur yfir á orsök þess að
Estonia sökk í fyrri viku og
verður stefnum sjö finnskra og
tíu sænskra ferja lokað. A mynd-
inni er stafnhleri ferjunnar Silja
Symphony, sem siglir á milli
Stokkhólms og Helsinki, logsoð-
inn aftur.
Skjálftinn reið yfir um kl. 22.30
að staðartíma og stóð í um þrjár
mínútur. Hann varð á um 20 km
dýpi undir hafsbotni, sem er óvenju
grunnt að sögn japanskra jarð-
skjálftafræðinga. Um tuttugu eftir-
skjálftar mældust á fyrstu þremur
klukkustundunum eftir skjálftann.
Þá urðu allmargir skjálftar við
Kúrileyjar um svipað leyti og fórust
sextán manns í þeim. Um kl. 21.30
að íslenskum tíma reið enn einn
skjálfti yfir Hokkaido og mældist
hann 6 stig á Richter.
Stóra skjálftans varð m.a. vart í
Tókýó, sem er um 800 km sunnar.
Mestar skemmdir urðu á eyjunni
Hokkaido austanverðri, sem er
stijálbýlasti hluti landsins, og eru
margir staðir sambandslausir við
umheiminn, sérstaklega smáeyjar
nærri skjálftamiðjunni.
Þeir sem létust voru 73 ára karl
og 63 ára kona sem talið er að
hafi fengið hjartaáfall. Flestir þeir
sem slösuðust fengu í sig glerbrot
eða urðu undir þungum hlutum sem
hentust til við skjálftann. Vegir
skemmdust mikið og nokkrar brýr
hrundu. Óttast var að flóðbylgjur
myndu ganga á land í kjölfar hans
og var fólk hvatt til að halda brott
frá strandlengjunni.
Skjálftinn í gær var jafnmikill
ef ekki meiri en sá skjálfti sem
valdið hefur mestu tjóni í Japan.
Það var árið 1923 en þá fórust um
140.000 manns í Tókýó og Yoko-
hama í skjálfta sem mældist 7,9
stig á Richter.
Reuter
Umsátursins um
þinghúsið minnst
BORÍS Jeltsín Rússlandsforseti hélt í gær blaðamannafund í
tilefni þess að í gær var ár liðið frá því hann sendi skriðdreka
að þinghúsinu í Moskvu til að brjóta uppreisn andstæðinga sinna
á bak aftur. 140 manns biðu bana í árásinni á þinghúsið og
Jeltsín sagði mannfallið sorglegt. Hópur harðlínukommúnista
safnaðist í gær saman fyrir framan þinghúsið til að minnast
þeirra sem létu lífið í átökunum um þinghúsið. Bar fólkið fána
Sovétríkjanna og myndir af hinum látnu. Á fundinum tilkynnti
Jeltsín einnig að ráðgerðar væru smávægilegar breytingar á
sijórninni og kvaðst ekkert hafa á móti því að stjórnarandstöðu-
flokkar, þeirra á meðal kommúnistar, fengju fulltrúa í henni.
Erlendir sérfræðingar reyna að bæta löggæslu á Haítí
Lögi'eglustj óranum
tekst að flýia land
Port-au-Princc. Reuter.
LÖGREGLUSTJÓRINN á Haítí, Jos-
eph Michel Francois, yfirgaf landið
í gær og hélt til Dóminíska lýðveldis-
ins, sem er á austurhelmingi eyjar-
innar Hispaníólu; Haítí er vestan
megin. Honum var í fyrstu meinuð
innganga vegna þess að hann var
ekki með gild skilríki, að sögn Stanl-
eys Schragers, talsmanns bandaríska
sendiráðsins í Port-au-Prince, en
hann fékk að endingu fara inn í land-
ið með ferðamannaáritun, en ekki
sem pólitfskur flóttamaður.
Francois sendi eiginkonu sína og
börn yfír landamærin í síðustu viku
en herforingjarnir og samverkamenn
þeirra óttast mjög að verða fyrir
barðinu á almenningi sem á harma
að hefna eftir þriggja ára ógnar-
stjórn. Francois er einn af þrem
helstu leiðtogum herforingjastjórn-
arinnar sem hét því að afsala sér
völdum í síðasta lagi 15. október og
leyfa lýðræðislega kjörnum forseta,
hinum útlæga Jean-Bertrand Ar-
istide, að taka á ný við völdum.
Aristide, lýsti því yfir í ræðu á
JEAN-Bertrand Aristide, út-
lægur forseti Haítí, ávarpar
þing Sameinuðu þjóðanna.
þingi Sameinuðu þjóðanna í gær að
hann myndi taka við völdum á Haítí
hinn 15. október n.k.
Aldrei í sviðsljósinu
Margir álíta Francois hafa verið
aðalstjórnanda valdaráns herforingj-
anna 1991 og hann hefur haft á sín-
um snærum skuggaher, svonefnda
„attachés", sem eru vopnaðir aðstoð-
armenn lögreglu. Þeir munu bera
ábyrgð á dijúgum hluta þeirra 3.000
morða á óbreyttum borgurum sem
framin hafa verið síðustu árin.
Francois hefur ávallt gætt þess að
vera sem mihnst í sviðsljósinu sjálfur
og fæstir Haítímenn vita hvernig
hann lítur út.
Schrager sagði að hyrfi Francois
úr landi myndi verða auðveldara að
koma á fót borgaralegu lögregluiiði
sem 56 erlendir sérfræðingar undir
forystu fyrrverandi lögreglustjóra
New York eni nú byijaðir að þjálfa.
Alls munu um 1.000 erlendir lög-
gæslumenn taka þátt í starfmu en
lögreglan á Haítí hefur lengi verið
alræmd fyrir agaleysi. Útlendingarnir
munu síðar ákveða hveijir af núver-
andi lögreglumönnum Haítís séu not-
hæfír í nýja liðið.
Á mánudag komu 262 hermenn frá
sex rikjum í Karíbahafi til að aðstoða
bandariska herliðið við að tryggja
friðsamlega valdatöku Aristide.