Morgunblaðið - 05.10.1994, Blaðsíða 24

24 MIÐVIKUDAGUR 5. OKTÓBER 1994
MORGUNBLAÐIÐ
STOFNAÐ 1913
ÚTGEFANDI: Árvakur hf., Reykjavík.
FRAMKVÆMDASTJÓRI: Haraldur Sveinsson.
RITSTJÓRAR: Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
MORGUNBLAÐIÐ, Kringlunni 1, 103 Reykjavík. SÍMAR: Skiptiborð: 691100.
Auglýsingar: 691111. Askriftir: 691122. SÍMBRÉF: Ritstjórn 691329, frétt-
ir 691181, íþróttir 691166, sérblöð 691222, auglýsingar 691110, skrif-
stofa 681811, gjaldkeri 691115. Áskriftargjald 1.400 kr. á mánuði innan-
lands. í lausasölu 125 kr. eintakið.
STEFNURÆÐA
FORSÆTIS-
RÁÐHERRA
DAVÍÐ Oddsson forsætisráðherra rakti í stefnuræðu sinni
á Alþingi í gærkvöldi þann árangur, sem ríkisstjórn Sjálf-
stæðisflokksins og Alþýðuflokksins hefur náð.
Þar ber hæst efnahagslegan stöðugleika. Mikil umskipti
hafa orðið að því leyti. Forsætisráðherra benti á að í fyrsta sinn
í sögu lýðveldisins stefndi í að verðbólga yrði undir 5% fjögur
ár í röð. Jafnframt hefur verið afgangur á viðskiptum við út-
lönd þijú ár í röð, sem þýðir að íslendingar eru farnir að greiða
erlendar skuldir sínar til baka, um 23 milljarða króna á þrem-
ur árum að mati forsætisráðherra. „Meðan þannig er haldið á
málum, þá þarf enginn maður í þessu landi að óttast að þjóðin
sé á þeirri braut, sem frændur okkar Færeyingar lentu á, illu
heilli. En við vorum á þeirri braut. Af henni var horfið og á
hana má ekki aftur fara.“
Ríkisstjórnin hefur sömuleiðis náð umtalsverðum árangri
við að lækka vexti. Davíð Oddsson benti á að raunávöxtunar-
krafa ríkisverðbréfa á Verðbréfaþingi hefði lækkað úr 8,15%
er ríkisstjórnin tók við, í 4,86% nú. Þetta er vissulega mikill
árangur, og kjarabót fyrir almenning og fyrirtæki eins og
forsætisráðherra segir. Hann benti jafnframt réttilega á þau
skilyrði, sem þurfa að vera fyrir hendi til þess að það takist
að lækka vexti; hagfelldan viðskiptajöfnuð, lítinn ríkissjóðs-
halla, og að lánsfjárþörf ríkisins sé umtalsvert minni en ný-
sparnaður í landinu.
Enn má ganga lengra í því að reyna að lækka vexti. Það
er lofsvert að forsætisráðherra boðar að ríkisvaldið muni fylgj-
ast náið með því að vaxtamunur í bankakerfinu minnki. Hins
vegar eru ríkisfjármálin ennþá veiki hlekkurinn í aðgerðum í
vaxtamálum. Eins og forsætisráðherra vék að í ræðu sinni,
hefur fullnægjandi árangur ekki náðst í því að ná niður halla
ríkissjóðs, þótt tekizt hafi að spyrna við fótum á ýmsum svið-
um. Ljóst er hins vegar að forðast verður með öllum ráðum
að auka lánsfjárþörf ríkissjóðs, eigi að takast að lækka vexti
enn frekar.
Stöðugleikinn í efnahagsmálum er mikilvægasta afrek ríkis-
stjórnarinnar. Hún hefur haft önnur tök á efnahagsstjórninni
en oft hafa tíðkazt. Davíð Oddsson benti réttilega á að í tíð
ríkisstjórnar hans hefur árvissum smáskammtalækningum í
efnahagsmálum, oft í formi millifærslna, fækkað. í staðinn
hefur sú stefna orðið ofan á að leitast við að búa atvinnulífinu
stöðug skilyrði.
Þáttur í því hefur verið að tryggja viðskiptahagsmuni ís-
lands á mikilvægasta útflutningsmarkaðnum, Evrópumarkaðn-
um. Annað höfuðmarkmið ríkisstjórnarinnar var að ijúka samn-
ingunum um Evrópskt efnahagssvæði með farsælum hætti.
Flestir ættu nú að geta orðið sammála um að það tókst. „Sem
betur fer virðast nú efasemdaraddirnar þagnaðar, og enginn
nefnir að íslendingar eigi að losa sig frá samningnum og missa
af Jpeim ábata sem í honum felst, sagði forsætisráðherrann.
I hinni erfiðu deilu íslendinga við Norðmenn vegna fiskveiða
í Barentshafi er stefna forsætisráðherra hófsöm og skynsam-
leg. Hann lagði áherzlu á það í ræðu sinni að Islendingar
myndu krefjast veiðiheimilda í Barentshafi á grundvelli sann-
girnissjónarmiða. Hins vegar lagði hann ríka áherzlu á að ís-
lendingar myndu aldrei stuðla að ofveiði á fiskistofnum og
ekki mætti ganga fram af óbilgirni í samningaviðræðum við
Norðmenn.
Hugmynd forsætisráðherra um að sá kvóti, sem íslendingum
kynni að verða úthlutað í Barentshafi, yrði bundinn stofn-
stærð Barentshafsþorsksins, er athyglisverð. Verði hún sett
fram í samningaviðræðunum við Norðmenn, sem hefjast í
næstu viku, má öllum ljóst vera að enginn getur sakað íslend-
inga um rányrkju á úthafsmiðum. Hins vegar hlyti slíkt fyrir-
komulag að byggjast á aflamarki eins og nú er, en ekki sóknar-
marki, eins og raunin mun vera í Beringshafi, en forsætisráð-
herra vísaði til þess í ræðu sinni.
Davíð Oddsson sýndi fram á það í ræðu sinni að ríkisstjórn
hans hefur náð margvíslegum árangri á kjörtímabilinu, sem
senn er á enda. Æskilegt hefði hins vegar verið að í stefnu-
ræðu forsætisráðherrans kæmi fram með skýrari hætti hvaða
málum stjórnarflokkarnir hyggjast beita sér sérstaklega fyrir
á þinginu í vetur. Mörg þau mál, sem boðuð voru í hvítbók
ríkisstjórnarinnar haustið 1991 hafa ekki komið fram. Þar
má nefna endurskoðun stjórnarskrár og kosningalaga, lög um
upplýsingaskyldu stjórnvalda, endurskoðun grunnskólalaga,
sem nú hefur reyndar verið samið frumvarp um, og endurskoð-
un útvarpslaga. Ríkisstjórnin hlýtur að nota tímann vel á þing-
inu í vetur til að koma ýmsum framfaramálum á rekspöl.
Prófkjör Sjálfstæðisflokksins á næstu vikum
Hörð barátta
um skipan
einstakra sæta
Prófkjör verður hjá Sjálfstæðisflokknum í
a.m.k. fímm kjördæmum, það fyrsta á Austur-
landi um næstu helgi. Sums staðar stefnir í
harða baráttu um einstök sæti. I samantekt
Helga Bjarnasonar kemur fram að aðeins
þrír þingmenn flokksins hafa ákveðið að
hætta, hinir sækjast eftir „öruggum“ sætum.
Það kemur í ljós á næstu flórum vikum hvort
þeir hafa erindi sem erfíði.
Sjálfstæðisflokkurinn viðhef-
ur prófkjör í að minnsta
kosti fimm kjördæmum af
átta vegna uppröðunar á
framboðslista vegna næstu alþingis-
kosninga, þ.e. í Reykjavík, á Reykja-
nesi, Suðurlandi, Austurlandi og
Vestfjörðum. Fyrsta prófkjörið
verður á Austurlandi næstkomandi
laugardag og það næsta á Vest-
íjörðum annan laugardag. Prófkjör-
ið í Reykjavík er opið flokksfólki,
einnig þeim sem ganga í flokkinn
á prófkjörsdegi, en hin eru auk þess
opin þeim sem undirrita stuðnings-
yfirlýsingu við flokkinn. Sjálfstæð-
ismenn í Norðurlandskjördæmi
eystra velja á milli efstu frambjóð-
enda á útvíkkuðu kjördæmisráðs-
þingi. Á Vesturlandi og Norðurlandi
vestra hefur ekki verið ákveðið
hvemig staðið verður að uppstill-
ingu.
Lítill áhugi virðist vera á þátttöku
í prófkjörum í stóru kjördæmunum,
Reykjavík og Reykjanesi, en meiri
í þeim smærri.
Þingmenn raða sér
í „öruggu“ sætin
Sitjandi þingmenn sækjast í flest-
um tilvikum eftir sínum sætum eða
öruggum þingsætum, hvort sem við-
haft er prófkjör eða aðrar aðferðir
em notaðar við val á frambjóðendum
á listana. Aðeins þrír þingmenn hafa
lýst því yfir að þeir gefí ekki kost á
sér áfram, Matthías Bjarnason á
Vestfjörðum og Eyjólfur Konráð
Jónsson og Ingi Bjöm Albertsson í
Reykjavík. Pálmi Jónsson hefur ekki
gefið það út hvort hann fer fram í
Norðurlandskjördæmi vestra eða
hættir. Aðrir virðast ætla að sækjast
eftir „þingsætum", hvort sem það
tekst eða ekki. Spurning hefur verið
með Salome Þorkelsdóttur en hún
sagðist á mánudag ætla að taka
þátt í prófkjörinu í Reykjaneskjör-
dæmi.
Ekki virðist vera mikill hiti í próf-
kjörsbaráttunni þó á nokkrum stöð-
um sé baráttan hörð um einstök
sæti, til dæmis um 3. sætið í Reykja-
vík og 2. sætið á Suðurlandi og
Austfjörðurn. Á Vestfjörðum er tek-
ist á um fyrsta sætið eftir að Matthí-
as Bjarnason ákvað að draga sig í
hlé en leiðtogasætin eru annars haf-
in yfir baráttuna.
AUSTURLAND
Baráttan um
annað sætið
Níu gefa kost á sér í prófkjöri
sjálfstæðismanna á Austfjörðum.
Efsta sætið virðist vera frátekið fyr-
ir þingmann kjördæmisins en barátt-
an stendur um annað sætið. Egill
Jónsson alþingismaður á Seljavöllum
í Hornafirði gefur einn kost á sér í
fyrsta sætið. Varaþingmaðurinn,
Hrafnkell A. Jónsson á Eskifirði,
gefur ekki kost á sér í 2. sætið. Um
það keppa hins vegar Arnbjörg
Sveinsdóttir á Seyðisfirði, sem síðast
var í 4. sætinu, Kristinn Pétursson,
fyrrverandi alþingismaður á Bakka-
firði, en hann var í því þriðja, og
Skúli Sigurðsson fyrrverandi bæjar-
stjórnarmaður á Eskifirði. Heimild-
armaður blaðsins í röðum austfirskra
sjálfstæðismanna telur að baráttan
standi milli Arnbjargar og Kristins.
Vegna þess hvað margir fram-
bærilegir menn bjóða sig fram telur
heimildarmaður blaðsins að atkvæði
geti dreifst mikið og við það orðið
óvænt úrslit. Sigurður Eymundsson
á Egilsstöðum er til dæmis talinn
óráðin gáta en hann gefur ekki kost
á sér í ákveðið sæti, segist aðeins
vilja komast sem hæst. Ólafur Ragn-
arsson á Djúpavogi gefur kost á sér
í 3.-6. sæti. Þá gefa þau Ásmundur
Ásmundsson á Reyðarfirði, Jóhanna
Hallgrímsdóttir á Reyðarfirði og
Magnús Brandsson á Neskaupstað
kost á sér í 4.-6. sæti.
VESTFIRÐIR
Keppni um
leiðtogahlutverkið
Keppni Einars K. Guðfínnssonar
alþingismanns úr Bolungarvík og
Einars Odds Kristjánssonar á Flat-
eyri, fyrrverandi formanns Vinnu-
veitendasambands íslands, um
fyrsta sætið og þar með leiðtogahlut-
verkið í kjördæminu einkennir próf-
kjörsbaráttuna á Vestfjörðum. Próf-
kjörið þar fer fram laugardaginn 15.
október. Matthías Bjarnason hefur
ákveðið að láta af þingmennsku eft-
ir þetta kjörtímabil. Einar Kristinn
var í öðru sætinu síðast og sækist
eftir því að færast upp en Einar
Oddur, sem ekki hefur áður tekið
sæti ofarlega á framboðslistanum,
sækist einnig eftir því sæti. Fram-
bjóðendurnir hafa ekki lýst því yfir
hvort þeir taki sæti á listanum nái
þeir ekki takmarki sínu um fyrsta
sætið. Prófkjörsreglur flokksins gera
ekki ráð fyrir því að menn bjóði sig
beinlínis fram í ákveðin sæti heldur
er þátttakendum ætlað að raða. Nið-
urstöður prófkjörs eru bindandi ef
helmingur flokksmanna í viðkomandi
kjördæmi tekur þátt og ef viðkom-
andi frambjóðandi fær helming
greiddra atkvæða, sama í hvaða
sæti þau þau eru.
Guðjón A. Kristjánsson, varaþing-
maður og formaður Farmanna- og
fiskimannasambands íslands, sækist
eftii' 2. sætinu. Þá hefur framboð
Ólafs Hannibalssonar blaðamanns,
fyrrverandi bónda í Selárdal, vakið
athygli. Hann býður sig ekki fram í
ákveðið sæti en fram hefur komið
hjá honum að hann stefnir ákveðið
að 2.-3. sæti listans. Aðrir sem bjóða
sig fram en hafa ekki nefnt ákveðin
sæti eru Ásgeir Þór Jónsson í Bol-
ungarvík, Gísli Ólafsson í Vestur-
byggð, Hildigunnur Lóa Högnadóttir
og Kolbrún Halldórsdóttir á ísafirði
og Sigríður Hrönn Elíasdóttir í Súða-
vík.
Utankjörstaðaratkvæðagreiðsla í
prófkjörunum á Vestfjörðum og
Austfjörðum stendur nú yfir.
NORÐURLAND EYSTRA
Kjördæmisráð
velur frambjóðendur
Kjördæmisráð Sjálfstæðisflokks-
ins í Norðurlandskjördæmi eystra
ákvað á fundi fundi sem haldinn var
í Mývatnssveit síðastliðinn laugar-
dag að láta aðal- og varamenn í kjör-
dæmisráði, alls 130 manns, kjósa
um sex efstu sæti listans á kjördæ-
misráðsfundi 16. október næstkom-
andi. Kosið verður um hvert sæti
fyrir sig, fyrst um efsta sætið og
síðan koll af kolli, að sögn Önnu
Blöndal, formanns kjördæmisráðs.
Síðan gerir kjömefnd tillögu um
skipan sætanna sex á neðri hluta
framboðslistans.
Kjörnefnd mun auglýsa eftir fram-
boðum. Anna sagði ekki vitað annað
en báðir þingmenn kjördæmisins,
Halldór Blöndal landbúnaðar- og
samgönguráðherra og Tómas Ingi
Olrich, gæfu kost á sér áfram. Á
kjördæmisráðsfundinum kom jafn-
framt fram að Gunnlaugur J. Magn-
ússon á Ólafsfirði, Halldóra Bjama-
dóttir á Þórustöðum í Eyjafjarðar-
sveit, Jón Helgi Björnsson á Laxa-
mýri í Suður-Þingeyjarsýslu og
Svanhildur Árnadóttir á Dalvík,
varaþingmaður flokksins, hefðu hug
á að gefa kost á sér við þetta val.
Þrír sækjast
eftir 3. sætinu
Prófkjörsbaráttan { Reykjavík
virðist ekki vera hafin fyrir alvöru
enda framboðsfrestur nýlega út-
mnnin. Þó hafa fyrstu kosninga-
skrifstofurnar verið opnaðar og
menn eru byrjaðir að safna liði og
undirbúa útgáfustarf.
Sjö áf níu alþingismönnum Sjálf-
stæðisflokksins í Reykjavík gefa
ásamt sjö nýjum mönnum kost á sér
í prófkjöri flokksins sem verður 28.
og 29. október næstkomandi. Kjör-
nefnd hefur heimild til að bæta fleiri
nöfnum á prófkjörslistann. Efsta
sætið er frátekið fyrir Davíð Oddsson
forsætisráðherra og Friðrik Sophus-
son fjármálaráðherra gefur einn kost
á sér í annað sætið. Mesta baráttan
stendur um þriðja sætið sem Björn
Bjarnason skipaði við síðustu kosn-
ingar. Auk hans sækjast Geir H.
Haarde og Sólveig Pétursdóttir eftir
því sæti, Sólveig var síðast í 6. sæt-
inu og Geir í 7. Síðast skipuðu Eyjólf-
ur Konráð Jónsson og Ingi Björn
Albertsson 4. og 5. sæti listans en
þeir bjóða sig ekki fram nú. Þing-
mennirnir Lára Margrét Ragnars-
MORGUNBLAÐIÐ
MIÐVIKUDAGUR 5. OKTÓBER 1994 25
REYKJAVIK
ISUÐURLAND
AUSTURLAND
VESTFIRÐIR
INORÐURLAND VESTRA
SUOURLAND
IREYKJANES
VESTURLAND
Eggert
Haukdal
Sólveig
Pétursdóttir
Skúli
Sigurðsson
Einar Oddur
Kristjánsson
Björn
Bjarnason
Geir H.
Haarde
Arnbjörg
Sveinsdóttir
Kristinn
Pétursson
Salome ætlar
í prófkjörið
Línur eru ekki fam-
ar að skýrast í Reykja-
neskjördæmi vegna
prófkjörsins sem þar verður 5.
nóvember. Fáir hafa sýnt áhuga á
framboði en framboðsfrestur rennur
út næstkomandi sunnudag. Flokkur-
inn á nú fimm þingmenn í kjördæm-
inu, Ólaf G. Einarsson menntamála-
ráðherra í Garðabæ, Salome Þorkels-
dóttur í Mosfellsbæ,_Áma M. Mathi-
esen í Hafnarfirði, Árna R. Árnason
í Keflavík og Sigríði Önnu Þórðar-
dóttur í Mosfellsbæ. Á þessari stundu
er talið víst að allir þingmennirnir
gefi kost á sér í prófkjörinu. Á tíma-
bili var spurning með Salome Þor-
kelsdóttur en hún sagði í samtali við
Morgunblaðið á mánudag að hún
ætlaði í prófkjörið, annað lægi ekki
fyrir á þessari stundu. Útlit er fyrir
að þingmennirnir bjóði sig fram í
sömu sæti og síðast. Einn þeirra
segir að erfitt yrði fyrir þingmennina
að rökstyðja það að sækjast hver
eftir sætum annars.
Kristján Pálsson, fyrrverandi bæj-
arstjóri í Njarðvík, hefur lýst því
yfir að hann muni bjóða sig fram
Árni
Johnsen
og sækjast eftir stuðningi í 4. til 5.
sæti og Viktor B. Kjartansson tölv-
unarfræðingur í Keflavík býður sig
fram í 5. sætið. Mál eru að öðru
leyti óljós þó nöfn nokkurra hugsan-
legra frambjóðenda hafí verið nefnd.
Sumir hafa verið að bíða eftir endan-
legri ákvörðun Salome og telja að
ef allir þingmennirnir bjóði sig fram
verði þröng á þingi og erfitt fyrir
nýtt fólk að komast að. Einn hugsan-
legur frambjóðandi sagði meiri
möguleika að stokka spilin upp ef
Salome hætti. Varaþingmaðurinn
María E. Ingvadóttir viðskiptafræð-
ingur á Seltjarnarnesi, sem skipaði
6. sæti listans við síðustu kosningar,
og Gunnar I. Birgisson, forseti
bæjarstjórnar í Kópavogi, sem skip-
aði 7. sætið, hafa ekki tilkynnt fram-
boð. Ekki heldur Davíð Scheving
Thorsteinsson fyrrverandi iðnrek-
andi í Garðabæ og Sigrún Gísladótt-
ir skólastjóri í Gárðabæ. Öll fjögur
segjast enn vera að íhuga málið og
ákvörðun verði tilkynnt í síðasta lagi
á sunnudag.
um
dóttir og Guðmundur
Hallvarðsson sækjast
eftir 5. sætinu en þau
voru í 8. og 9. sæti við
síðustu kosningar.
Af nýju frambjóð-
endunum stefna Katrín
Fjeldsted læknir og
fyrrverandi borgar-
stjórnarfulltrúi og
Markús Örn Antonsson
fyrrverandi borg-
arstjóri hæst, hún ósk-
ar eftir stuðningi í eitt
af fimm efstu sætun-
um og hann sækist eft-
ir 4. sæti listans. Pétur
H. Blöndal stærðfræð-
ingur hefur hug á
5.-6. sæti og Ari Edw-
ald lögfræðingur og
aðstoðarmaður dóms-
málaráðherra á því sjö-
unda. Þeir frambjóð-
endur sem eftir eru,
Ari Gísli Bragason rit-
höfundur og verslunar-
maður, Ásgerður Jóna
Flosadóttir stjórnmála-
fræðingur og Guð-
mundur Kristinn Odds-
son nemi, hafa ekki
opinberlega lýst yfir
framboði í ákveðin
sæti.
Einar K.
Guðfinnsson

Blokk gegn Eggerti
Haukdal?
Kjördæmisráð Sjálfstæðisflokksins
í Suðurlandskjördæmi ákvað á fundi
á Selfossi síðastliðinn laugardag að
efna til prófkjörs við val á framboðs-
listann. Skoðanir voru mjög skiptar
um leiðir, prófkjörsleiðin fékk 45 at-
kvæði á meðan 44 vildu uppstillingu
kjördæmisráðs en einn fundarmaður
skilaði auðu. Prófkjörið verður 5.
nóvember og framboðsfrestur rennur
út 14. október.
í forkönnun fyrir kjördæmisráðs-
fundinn kom fram að níu væru tilbún-
ir að gefa kost á sér í prófkjöri. Það
eru þingmennimir Þorsteinn Pálsson
sjávarútvegsráðherra, Árni Johnsen
úr Vestmannaeyjum og Eggert
Haukdal á Bergþórshvoli, ásamt
Drífu Hjartardóttur varaþingmanni á
Keldum á Rangárvöllum. Einnig Arn-
ar Sigurmundsson í Vestmannaeyjum
sem skipaði 6. sæti listans við síðustu
kosningar, Jóhannes Kristjánsson á
Höfðabrekku í Mýrdal sem skipaði
7. sætið og Kjartan Björnsson á Sel-
fossi sem var í 9. sætinu. Fyrir liggur
að Amar gefur ekki kost á sér í þrjú
efstu sætin. Loks lýstu þeir Guð-
mundur Skúli Johnsen í Hveragerði
og Ólafur Björnsson á Selfossi yfir
áhuga á framboði. Ekki er víst að
allt þetta fólk bjóði sig fram í próf-
kjörinu því að sögn Kjartans Ólafs-
sonar, formanns kjördæmisráðs,
verður nú auglýst eftir framboðum
og þarf fólkið sem gaf kost á sér við
forkönnunina að bjóða sig fram með
formlegum hætti og fleiri geta bæst
við.
Búast má við að Þorsteinn Pálsson
sé öruggur um fyrsta sætið í prófkjör-
inu en að slagurinn muni eins og
fyrir margar síðustu kosningar
standa milli þingmannanna Árna Jo-
hnsens og Eggerts Haukdals um ann-
að sætið sem Árni skipaði síðast.
Eggert sagði þegar hann lýsti yfir
þátttöku í forkönnuninni að hann
sæktist eftir ömggu þingsæti, það
er öðru sæti framboðslistans, og end-
urtók það í ræðu á fundinum. Eggert
segist ekki vera búinn að gera það
endanlega upp við sig hvort hann
taki þátt í prófkjörinu enda virðist
sem þrír meðframbjóðendur af listan-
um hafi myndað blokk gegn sér. Á
hann þar við Þorstein, Árna og Drífu.
Ræðst afákvörðun Pálma
Ekki hefur verið ákveðið hvaða
aðferð verður notuð til vals á fram-
boðslista Sjálfstæðisflokksins í Vest-
urlandskjördæmi og Norðurlands-
kjördæmi vestra.
Pálmi Jónsson alþingismaður á
Akri, sem í mörg ár hefur skipað
efsta sætið á lista flokksins, hefur
ekki verið ákveðinn í að halda áfram
þingmennsku. Hann býst við að gefa
það út í næstu viku hvað hann hyggst
gera. Vitað er að Vilhjálmur Egilsson
alþingismaður og séra Hjálmar Jóns-
son á Sauðárkróki, varaþingmaður,
ætla að gefa kost á sér áfram. Ljóst
er að ákvörðun Pálma getur ráðið
miklu um það hvort efnt verður til
prófkjörs. Ef endurnýjun er í farvatn-
inu telja margir hreinlegast að fá
skorið úr málum í prófkjöri. Menn sjá
síður ástæðu til þess ef Pálmi heldur
áfram.
Að sögn Vigfúsar Vigfússonar,
formanns kjördæmisráðs, er áætlað
að ráðið komi saman 28. október til
að fjalla um framboðsmálin.
Ánægðir með
þingmennina
Vinna við undirbúning framboðs
Sjálfstæðisflokksins í Vesturlands-
kjördæmi ér að hefjast. Kjörnefnd
kemur saman í vikunni og stefnt er
að aðalfundi kjördæmisráðsins 5. nóv-
ember. Þá verður ákveðið hvernig
staðið verður að uppstillingu á list-
ann. Alþingismennirnir Sturla Böð-
varsson í Stykkishólmi og Guðjón
Guðmundsson á Akranesi hafa ekki
gefið annað í skyn en þeir vilji halda
áfram, „ég hef ekki orðið var við
annað en að menn séu almennt
ánægðir með störf þeirra“, segir
Bjarni Helgason, formaður kjördæ-
misráðsins.
Reuter.
MAÐUR í áhöfn sænsku ferjunnar Mariellu kannar stafnhlera hennar.
Deilt
at-
burðarás
og ábyrgð
Leitin að sökudólgum er
nú hafín í Svíþjóð og
Finnlandi vegna
Estoniuslyssins, segir
Sigrún Davíðsdóttir.
FYRST dynur fréttin yfir, síð-
an er leitast við að gera
sér grein fyrir hvað hafi
gerst og þá kemur að því
að leita sökudólga. Svona gengur það
gjarnan, þegar stórslys verða og
þannig gengur það í kjölfar þess að
feijan Estonia fórst í Eystrasalti fyr-
ir viku síðan. En meðan enn er óljóst
hvað gerðist er einnig erfitt að kom-
ast að því hvers sökin er þó að leitin
að sökudólgum og blórabögglum sé
áköf. Og í ákefðinni að grípa til ein-
hverra ráða hafa sænsk og finnsk
siglingayfirvöld ákveðið að sjóða eigi
stefnið fast á ekjuskipum, svo bílar
keyri inn og bakki út, en ekki í gegn-
um skipið, eins og hingað til. Þetta
á að koma í veg fyrir að ýmsar rifur
og sprungur, sem komið hafa í ljós
við skoðun í ferjum, leiði til slyss.
Samkvæmt síðustu tölum komust 137
af, 93 létust og 819 er saknað.
í leitinni að sökudólgum beinist
athyglin að sjóferðayfirvöldum eins
og siglingamálastofnunum í Svíþjóð
og Finnlandi. Það er ljóst að reglur
í Eistlandi eru enn ekki svo þróaðar
að ábyrgðarinnar sé leitað þar. í öðru
lagi beinist athyglin að útgerðinni og
í þriðja lagi að björgunarstarfínu,
þegar ólánið hafði dunið yfir.
Afsagnar krafist
í Svíþjóð hafa komið fram kröfur
um að Bengt Erik Stenmark, yfir-
maður siglingaeftirlitsins innan
sænsku siglingamálastofnunarinnar,
segi af sér, því eftirlit með ferjunum
hafi ekki verið sem skyldi. Hann
hefur hins vegar bent á að feijuút-
gerðirnar hafi ekki tilkynnt um ýmis
óhöpp og slit í feijunum á útbúnaði
er tengjast stafnhlerunum, sem talið
er að hafi gefið sig á Estoniu. Ef
slík vitneskja hefði verið fyrir hendi,
hefði kannski mátt afstýra slysinu.
Stenmark er ekki sá eini, sem
hefur gagnrýnt feijuútgerðirnar.
Raimo Tiilikainen, sem stjórnaði
björgunaraðgerðunum frá Turku í
Finnlandi, hefur 36 ára reynslu af
björgunarstörfum. Hann segir að
þótt stofnun sín og fleiri aðilar hafi
æft alls kyns slys og óhöpp þá hafi
enginn haft hugmyndaflug til að
ímynda sér að annað eins slys gæti
gerst. Hann sakar feijuútgerðir um
að hugsa rneira um ágóða en öryggi
og þar sé hluta skýringarinnar að
leita. Gagnrýnin beinist bæði að
starfsháttum ferjuútgerðanna, sem
Iáti vera að tilkynna um ástand skip-
anna, en ekki síður er til dæmis
Estline gagnrýnt fyrir að áhöfnin
sýndi ekki minnstu tilraun til að
bregðast við þegar slysið var að ger-
ast. Bent er á að útgerðin hafi skipt
út sænskri áhöfn og sett eistneska :
í staðinn fyrir tæpum tveimur árum, j
þegar skipið fór að sigla undir eist-
neskum fána. Forráðamenn útgerð-
arinnar neita þó að nokkuð hafi ver-
ið að þjálfun áhafnarinnar, sem hafi
orðið að uppfylla sænskar kröfur.
Frakkar skoðuðu Estoniu
í gær kom nýr aðili fram á sjónar-
sviðið. í Svenska Dagbladet var sagt
frá því að skoðun væri ekki aðeins
á vegum siglingamálastofnunar,
heldur á vegum fransks fyrirtækis,
Bureau Veritas, sem sá um árlega
skoðun feijunnar fyrir mánuði á veg-
um eistneska hluta skipaútgerðinn-
ar. Fyrirtækið sér um skipaskoðanir
um allan heim og hefur nú fyrirskip-
að aukaskoðun á þeim 600 feijum,
sem fyrirtækið hefur eftirlit með.
Hans Olsson, yfirmaður sænsku
skrifstofu fyrirtækisins, segir það
tilbúið að axla ábyrgð sina, en fyrir
mánuði hafi ekkert komið fram við
skoðun, sem skýrt geti slysið.
Fréttaflutningur sænskra fjöl-
miðla af slysinu hefur frá fyrstu
verið mjög hófsamur. Sama er upp
á teningnum nú og vandaðri fjölmiðl-
ar slá ekki um sig með ásökunum
og aðdróttunum um ábyrgð og
áþyrgðarleysi.
Viðbrögð — sem kannski eru
gagnslaus
Eftir að rúmlega hundrað manns
fórust með feijunni Scandinavian
Star fyrir um tveimur árum tók það
Alþjóðasiglingamálastofnunina, IMO,
eitt ár að setja nýjar reglur um bruna-
varnir á ferjum. Nefndin mun ræða
feijuslysið á fundi sínum í byijun
desember. Nú hefur Alþjóðasjóslysa-
nefndin mælst til þess að stefnið á
ekjufetjum verði soðið fast. Fyrirmæl-
in eru byggð á þeirra skoðun að
stefnið á Estoniu hafi opnast eða losn-
að frá og stefnishlerarnir undir síðan
geíið sig. í gær var byijað að sjóða
aftur bóginn á feijum í Svíþjóð. Nokk-
urt hik einkenndi aðgerðina því þetta
hefur ekki verið gert áður og smiðim-
ir því ekki klárir á hvemig best væri
að bera sig að. Ýmsir sérfræðingar
um skipasmíðar og -hönnun lýstu því
yfír í viðtölum við sænska fjölmiðla
í gær að þeir álitu þetta vindhögg.
Feijumar væm ömggar og vel hann-
aðar, ef réttilega væri staðið að eftir-
liti með þeim. Þetta væri ónauðsynleg
aðgerð og skynsamlegra að huga að
öðrum þáttum, meðal annars eftirliti
um borð.