Morgunblaðið - 08.03.1995, Blaðsíða 20

20 MIÐVIKUDAGUR 8. MARZ 1995
MORGUNBLAÐIÐ
Einleikarinn
TONLIST
Gcrðubcrgi
NÍNA MARGRÉT GRÍMS-
DÓTTIR PÍANÓLEIKUR
Viðfangsefni: Mozart, Beethov-
en, Schönberg, Mendelssohn.
Sunnudagur 5. mars 1995.
Á VEGUM EPTA,
Evrópusambands
píanókennara lék
Nína Margrét fyrir
áhugafólk um píanó-
leik í Gerðubergi sl.
sunnudag. Þessir
tónleikar voru nokk-
uð vel sóttir, enda
flytjandinn að góðu
kunnur. Ástæða er
þó til að hvetja
áhugafólk um hljóð-
færaleik til að sækja
vel slíka tónleika,
hvort sem um er að
ræða píanóeinleik
eða annað einleiks-
hljóðfæri. Á því
byggjast, að miklu
leyti, gæði hljóðfæraleiksins, að
hljóðfæraieikarinn fái tækifæri til
að koma sem oftast fram, spila
sem ólíkastar efnisskrár, og að
hann finni stuðning frá þeim sem
telja þetta skipta máli í menningu
og tilveru þjóðar.
Nína hóf leik sinn á Tilbrigðun-
um í C-dúr (ABCD) eftir Mozart.
Tilbrigðin lék hún af öryggi, en
ekki er hættulaust að byrja tón-
leika á verki sem hvert manns-
barn þekkir í hveija nótu og er
svo gegnsætt að ekkert má út af
bera. En Nína stóð þetta vel af
sér og þótt kannske hafi mátt
heyra tvær eða þijár nótur detta
út í vinstri hendi þá gleymist það
strax fyrir næmum smekk Nínu
á tónlist Mozarts.
Píanósónötu Beethovens í e-
moll op. 90 má líta á sem eina
af „auðveldari“ sónötum höfund-
arins. Hver og ein af sónötum
hans býr þó yfir gildrum, tækni-
legum og innihaldslegum og afar
ólíkar eru þær hver annarri og
þá kannske sérstaklega þær í
öðru bindinu. Það er einnig í öðru
bindinu sem Beethoven tekur upp
á því að gefa þáttunum yfírskrift
á þýsku og er þá nauðsynlegt að
skilja þessar yfírskriftir rétt.
Fyrra þætti sónötunnar gefur
hann yfirskriftina „Mitt Leb-
haftigkeit und durchaus mit
Empfindung und Ausdruck".
Þetta er þýtt í efnisskrá svo: „Af
krafti og tilfinningu". Þetta er
algjörlega ófullnægjandi þýðing
og beinlínis villandi. T.d. „af
krafti“ segir hvergi í þýskunni,
er enda villandi um innihald þátt-
arins. En með fjörlegu og tilfinn-
ingaríku yfirbragði skal þessi fyrri
þáttur leikinn, segir
höfundur, kannske
eitthvað í ætt við
Haydn, einfalt en
íjörlega og án
dramatískra átaka.
Ekki of hratt • og
mjög syngjandi, seg-
ir Beethoven um
annan þáttinn. Beet-
hoven skrifar nokkr-
ar sónötur í tveim
þáttum, svo það út
af fyrir sig er ekki
óvenjulegt hjá hon-
um. Aftur á-móti er
óvenjulegra að síðari
þátturinn sé hægur.
Þessi þáttur, hvort
sem hann er í rondó-
formi eða tilbrigða-ljóðaformi,
þarf fyrst og fremst að fá að
syngja. Kannske fannst manni
hraðavalið í það mesta vegna þess
að þátturinn náði ekki að syngja,
var einhvernveginn um of keyrður
í gegn.
Stuttu þættina hans Arnolds
Schönbergs ópus 19 gerir maður
annað tveggja að skilja þá og
spila vel, eða að skilja þá ekki og
spila illa. Nína Margrét skildi
þættina. Of sjaldan heyrir maður
píanóverk Mendelssohns á tón-
leikum. Þessi tæri stíll og tækni-
lega mjög krefjandi píanóverk
virðast þó vera að byija að kíkja
niður til okkar úr skýjunum,
kannske sem mótvægi við kraðaki
nútímatónlistar sem stundum
reynir að villa manni sýn. Margt
var og gert til að villa mönnum
sýn á Mendelssohn og meira að
segja löngu eftir að hann var
dauður. En perlur eru og verða
perlur þótt þær rykfalli um tíma,
það fengu bæði Bach og Mend-
elssohn að reyna. Variations Séri-
euses óp. 54 krefst öruggrar og
fjölbreyttrar tækni flytjandans,
m.a. góðrar áttundatækni. Þetta
hefur Nína og því varð flutningur
hennar á verkinu hreinn og tær.
Ragnar Björnsson.
Nína Margrét
Grímsdóttir
Teningar
MYNPLIST
Listhúsiö Grcip
VATNSLITAMYNDIR
ÞÓRDÍS RÖGNVALDS-
DÓTTIR
Opið daglega frá 14-18.
Lokað mánudaga. Til 19. mars.
Aðgangur ókeypis.
SAGT er að Albert Einstein hafi
viljað hafa vísindin falleg og er hann
sá jöfnur er honum fannst ekki upp-
fylla fagurfræðilegar kröfur missti
hann áhuga á þeim!
Vísindajöfurinn vildi meina að
ekkert væri ljótt og tilviljanakennt í
heimi hér og sagði eitt sinn „Guð
kastar ekki teningum" („God doesnf
play dice“).
Ut frá þessum uppörvandi stað-
reyndum um fagurfræði vísindanna
virðist Þórdís Rögnvaldsdóttir helst
ganga í vatnslitamyndum sínum um
þessar mundir, og um leið hefur hún
gefið doppumálverkinu frí um stund.
Þórdís hefur verið iðin við sýning-
ar frá því hún útskrifaðist úr málun-
ardeild MHÍ auk þess sem hún er
mikill áhugamaður um skoðun sýn-
inga og hleypir jafnvel heimdragan-
um í því skyni. Hingað til hefur hún
mest haldið sig við olíulitina þótt
vatnslitamyndir hafi einnig fengið
að fljóta með, en þetta er í fyrsta
skipti sem hún sýnir vatnslitamyndir
einvörðungu og eru þær 16 í hinu
litla en notalega rými.
Ef hægt væri að segja, að nokk-
urs hiks, óákveðni 'og óræðni hafi
gætt í sumum doppumyndum Þórdís-
ar, sem formrænt séð gengu ekki
alitaf upp, virðist hún hafa kúvent í
vatnslitamyndunum, þvi að það er
einhver ferskleiki yfir þeim, sem
helst vildi skorta á í olíumyndunum.
Og svo er sem hún hafi ekki einung-
is lagt út af orðum reiknimeistarans,
heldur eru myndir hennar mun sam-
felldari og markvissari í byggingu
en áður og þá einmitt er hún vinnur
í teningsforminu, en á sýningunni
eru þijár slíkar (nr. 3, 4 og 8) og
mættu vera mun fleiri. Svo eru það
myndir þar sem hún vinnur 'flötinn
markvisst, eins og að hún sé að Ieita
að fagurri ,jöfnu“ _og má þar helst
nefna myndimar „Ónæði“ (2) , sem
hefur bæði ris og stígandi og svo „Vá
ánamaðksins" (1).
Þórdís er ein þeirra listamanna,
sem litla ánægju hafa af að storka
og ögra með undarlegum uppátækj-
um og fráhrindandi myndefnum,
finnur frekar samsemd sína í nálgun
viðfangsefnanna og krufningu
LISTIR
HÓPURINN sem tekur þátt í sýningu sakamálaleikritsins Tíu litlir negrastrákar.
Sérkennileg dægradvöl
IÆ1KLIST
Lcikfélag Tónabæjar
TÍU LITLIR NEGRA-
STRÁKAR
Höfundur Agatha Christie. Leik-
gerð: Kolbrún Halldórsdóttir og
Ágúst Pétursson. Leikstjóri: Gunn-
ar Gunnsteinsson. Ljósamaður:
Reynir Sigurðsson. Hljóðmaður:
Örnólfur Thorlacius. Reddari:
Anna Lísa Bjömsdóttir. Ljósahönn-
un: Steindór Erlingsson, Björa
Björnsson og Magni Þorsteinsson.
Sýningarstjóri: Margrét Sigfúsdótt-
ir. Hönnun plakats/Ljósmyndun:
Hilmar Þór Guðmundsson.
Frumsýning 5. mars.
UNGLINGARNhTí Tónabæ ráð-
'ast ekki á garðinn þar sem hann
er lægstur. Á þeim fimm árum sem
leikfélag þeirra hefur starfað, hafa
uppfærslurnar verið bæði metnað-
arfullar 9g skemmtilegar og svo
er enn. Á fjölunum er sakamála-
leikrit, fullt af spennu og þarf
mikla nákvæmni í vinnubrögðum
til að halda athygli áhorfenda við
efnið.
Á sviðinu eru tíu unglingar sam-
ankomnir í hús og vita eiginlega
ekkert hvað þeir eiga af sér að
gera; allir orðnir leiðir á öllum leikj-
um og verða bara fúlir þegar ein-
hver kemur með uppástungu. Allt
þar til ein stúlkan segist hafa ver-
ið að lesa bók um fólk sem var í
svipuðum aðstæðum; tíu manns
sem boðið var að að dveljast á fal-
Iegu og ríkmannlegu heimili á af-
skekktri eyju yfir helgi. Þetta voru
einstaklingar sem þekktust ekki,
úr öllum lögum þjóðfélagsins og
áttu það allir sameiginlegt að hafa
mannslíf á samviskunni. Um leið
og þeir voru komnir á áfangastað
voru þeir ákærðir fyrir morð.
Allir vildu þessir einstaklingar
komast burtu, leist ekkert á blik-
una, en þá hætti báturinn sem kom
með póstinn og mjólkina og brauð-
ið að ganga og allir þurftu að vera
kyrrir á þessum stað í þijá daga.
Á þessum þremur dögum var
hópurinn tekinn af lífi - einn í einu.
Krakkarnir ákveða að gera
þessa sögu að leik, bregða sér í
gervi og atburðarásin vindur sér
af stað. Kannski dálítið sérkennileg
dægradvöl.
Fyrst í stað eiga krakkarnir erf-
itt með að halda sér í karakter,
vilja hætta að leika söguna og líst
ekkert á það hvernig mál þróast.
Allt verður of raunveruleg. Allt
nema hinn ósýnilegi böðull, og
fyrirboðinn, sem birtist í fjórum
litlum negrum sem segja fyrir um
atburðarásina með þulu um tíu
negrastráka.
Sýningin í Tónabæ er mjög
skemmtileg. Hún er vel unnin í
alla staði. Leikmynd og búningar
falla sérlega vel að verkinu og
hefur þurft töluverða útsjónarsemi
til að koma sýningunni fyrir í þessu
litla rými. Lýsing er vandvirknis-
lega hönnuð og tónlistin með sýn-
ingunni dálítið sérstæð og gefur
henni sjarmerandi blæ.
Fjórtán unglingar taka þátt í
sýningunni: Rósa Birgitta ísfeld
Valdimarsdóttir, Þóra Sigurbjörns-
dóttir, Margrét Jónsdóttir, Bene-
dikt Bjarni Bogason, Erla Guðrún
Arnmundardóttir, Valgerður Árna-
dóttir, Inga Björk Valgarðsdóttir,
Elva Dögg Gunnarsdóttir, Ýrr
Geirsdóttir, Sólveig Stefánsdóttir,
Gyða Pétursdóttir, Matthildur Jó-
hannsdóttir, Ásthildur Erlingsdótt-
ir og Stefanía Ólafsdóttir. Leikur
þeirra er mjög jafn og góður, fram-
sögn og raddbeiting fín og þeim
tekst dável að halda spennu í sýn-
ingunni. Það er ljóst að leikstjórinn
hefur unnið vel með þeim og í sam-
einingu hefur þessum hópi tekist
að setja upp athyglisverða sýningu.
Súsanna Svavarsdóttir
„Ónæði“,
nr. 2 á
skrá.
þeirra. Mengaður heimur þarfnast
síður óhreinna mynda og það eru
víðar falin átök við viðfangsefnin en
í ljótleikanum. Listamaðurinn spyr
og ieitar svara við tilvistarvanda
mannsins í guðlausum heimi nútím-
ans, eins og stendur á myndskrárb-
leðli, og nöfnin sjálf bera greinilega
með sér.
Bragi Ásgeirsson
Nýjar bækur
• FYRIR skömmu gaf Rannsóknar-
stofnun Kennaraháskóla íslands út
ritið Um siðfræði sem grundvöll
umhverfismenntunar eftir Bryn-
hildi Sigurðardóttur og Sigríði Ól-
afsdóttur.
Á bókarkápu segir: „Efni þessa
rits er nýstárlegt og varðar þróun
umhverfismenntunar. Höfundar reifa
umhverfisvandann oggreina frá
kenningum um viðhorf mannsins til
náttúrunnar á ýmsum tímum. Að því
búnu víkja þeir að stöðu umhverf-
ismenntunar í íslenskum skólum og
leiða rök að því að siðfræðileg umljöll-
un eigi að bera upp umhverfis-
fræðslu. Þeir gera grein fyrir þróun
umhverfissiðfræði og vísa á nýjar leið-
ir á þessu kennslusviði. Ritið er því
framlagtil umræðu, sem nú er að
vakna, um siðfræði og umhverfis-
menntun og sjálfsagt lesefni fyrir alla
sem stunda kennaranám, fást við
kennslu eða tengjast umhverfismál-
um.“
Rit þetta er að stofni til E.Ed.-rit-
gerð höfunda við Kennaraháskóla Is-
lands en höfundar hlutu viðurkenn-
ingu Minningarsjóðs Ásgeirs. S.
Bjömssonar fyrir lokaritgerð til
E.ED-prófs frá Kennaraháskólanum
vorið 1994.
Bókin er 60 bls. ogfæst hjá Bók-
sölu kennaranema, Bóksölu stúdenta,
ístærri bókaverslunum oghjá Rann-
sóknarstofnun Kennaraháskóia ís-
iands.
í
1
>

l
>
>
>
i
>
í
)
)
í
)
)
)
)
I
I
I
>
I
1
I