Morgunblaðið - 04.06.1995, Blaðsíða 5

MORGUNBLAÐIÐ
SUNNUDAGUR 4. JÚNÍ 1995 B 5
uð svæði, skjóta rótum þar sem
eru hagstæð skilyrði og framleiða
fræ fyrir frekara landnám.
Kostir sjálfgræðslunnar eru að
hún er ódýr og myndar vistkerfi
sem eru aðlöguð umhverfinu.
Ókostir eru hins vegar að maður-
inn hefur litla stjóm á þróuninni
og sjálfgræðsla er afar hægfara.
Þessar tvær aðferðir vill Ása
sameina og nota það besta í báð-
um. Kynntar eru þá til sögunnar
lykiltegundir sem geta ráðið miklu
um mótun vistkerfísins, yfirunnir
þeir þættir sem hindra sjálfgræðslu
eða draga úr hraða hennar. Þannig
að hagnýtt er lögmál vistfræðinnar
við uppgræðsluna. Hún nefnir tvo
þætti sérstaklega sem ráða hraðan-
um — fræregn, þ.e. hve mörg fræ
falla á hvem blett — sjálfgræðsla
verður við það að plöntur nema
land þar sem lítill gróður er fýrir.
En ekkert verður til af engu, eins
og hún segir, og til þess að plöntur
geti numið land verður fræ þeirra
að berast þangað fyrst. Því er mik-
ilvægt að auka fræregn af lykilteg-
undum þeirra vistkerfa sem teljast
æskileg.
Seinna atriðið fjallar um það
semjcalla má „örugg set“: Fræin
þurfa að lenda á stöðum þar sem
þau ná að spíra og fræplöntur
komast á legg. Ömgg set eru
mismunandi en eiga margt sam-
eiginlegt, s.s. nægan raka, nóg
af vatni og ljósi, tryggingu gegn
sjúkdómum og að hvorki beitar-
dýr, frostlyftjng né svörfun grandi
plöntunum. Áhrifaríkasta leiðin til
að auka fræregn á gróðurlitlum
svæðum, segir Ása, er að koma
þar upp litlum gróðureyjum með
lykiltegundum á víð og dreif. Bú-
ast megi við að gróður í þeim fari
að bera fræ innan fárra ára og
fræin berist síðan yfir nágrennið.
Þannig stækki gróðureyjarnar.
Hún nefnir að birki og víðir séu
dugleg að ná sér út í lítt gróið land.
Lokaorðin eru eitthvað á þessa
leið: Við endurheimt landgæða á
stórum svæðum má draga úr
kostnaði og vinnu með því að ýta
undir sjálfgræðslu á markvissan
hátt ... Nauðsynlegt er að byggja
slíka vinnu á traustum þekkingar-
grunni, einkum undirstöðuþekk-
ingu á vistfræði þeirra tegunda
sem gegna lykilhlutverki í upp-
byggingu vistkerfa.
af sér. Ekki þyrfti svæðið að vera
stórt til að þeir skiluðu einhverjum
megavöttum. Stjórnun á líffræði-
legum fyrirbrigðum byggist á því
að komast inn i hinn örsæja heim
líffræðinnar, og þar er raf-
eindsmásjáin mikilvægt hjálpár-
tæki, og í engu úrelt þótt hálfrar
aldar gamalt sé.
Smugsjáin
Fyrir ekki alllöngu birtist afar
merkileg viðbót við rafeindasmá-
sjána, lík henni að litlu leyti, nema
enn næmari. Ekki er um að ræða
neina stýringu ljóss eða rafeind,
heldur miklu fremur nokkurs kon-
ar þreifingu. Fínhvesstur oddur
er yddaður uns hann endar í einni
eða fáum frumeindum. Raf-
straumur á milli hans og yfírborðs-
ins sem hann skoðar er ofurháður
breidd bilsins. Skilningur þessa
fyrirbrigðis byggist alveg á nú-
tímaeðlisfræði, þ.e. skammta-
fræði.
Stjórnun oddsins og hreyfing yfir
yfirborðið og að því og frá byggist
á svonefndum piezo-rafhrifum. Ef
rafspenna er sett í gegnum ýmis
föst efni, lengjast þau eða stytt-
ast. Þar með er hægt að hafa
hemil á hreyfíngu oddsins afar
nákvæmlega, því að rafspennu er
auðvelt að stjórna. Fyrir þetta
fengu Gerd Benning og Heinrich
Rohrer Nóbelsverðlaun í eðlisfræði
árið 1986 ásamt Ruska. Smugsjá-
in nemur hæðarbreytingar í yfir-
borði efnis allt upp á
0,0000000001 m og stækkar upp
í eins sentimetra mynd, eða hundr-
að milljón sinnum.
r
--------\
E323ZUS
SI. PETERSBURG IÍEACII
14.400bps fax/módem kort
fyrir PC tölvur
Langar þig aö komast í samband víö upplýsinga-
hraölestina INTERNET? Vantar þig að senda eöa
móttaka fax (símbréf). Vantar þig símsvara með
möguleika á eigin símatorgi? Leitaðu ekki langt yfir
skammt því hér er lausnin: CIS kort ásamt frábærum
hugbúnaði á ótrúlega góðu verði aöeins kr. 11.900. Við
erum lika með 28.800bps fax/mótald á kr. 22.900.
Þetta eru bestu kaupin á markaðinum í dag!

Skipholti 50c
Sími 562-0222
Fax 562-2654
Einstaklings- og 2ja herb. íbúðir m/eldhúsi, sundlaug, nálægt strönd.
Verð frá 225$ á viku á sumrin.
LAMARA HOTEL APTS. TEL. 813/360-7521 FAX. 399-1578.
Skólameistari.
a. Skipstjóri á 200 rúml. fiskiskip og minni í
innanlandssiglingum.
b. Undirstýrimaður á 500 rúmlesta fiskiskip í
innanlandssiglingum.
a. Skipstjóri á fiskiskip af ótakmarkaðri stærð.
b. Skipstjóri á 200 rúml. kaupskip og minni í
strandsiglingum.
c. Undirstýrimaður á kaupskip og varðskip af
ótakmarkaðri stærð.
«;
a. Skipstjóri á farskip af hvaða stærð sem er.
b. Yfirstýrimaður á varðskip af
ótakmarkaðri stærð.
a. Skipherra á varðskipi.
b. Réttur til inngöngu í Tækniskóla íslands
samhliða stúdentum.
Námskeið: á nárr fiskileitartæk lyfjakist: Ken Siglinga-, fi Ná Fyrir starfandi skipstjórnarmenn verður boðið upp skeið í GMDSS, ARPA, IMDG, siglinga- og um (GPS, ASDIC o.fl.), sjúkrahjálp fyrir sjómenn, a skipa, tölvur í sambandi við hieðslu skipa og skráningu afla. nsla í siglinga- og fiskveiðihermum, ARPA. skileitar- og fjarskiptatæki (GMDSS, GPS, ASDIC). mskeið í meðferð hættulegra efna (IMDG).
Upplýsingar i símum 551 -3194, 551-3046, fax: 562-2750.
SUMARSTARFSN AM 199S
Iðnskólinn í Reykjavík og Reykjavíkurborg gefa
ungu atvinnulausu fólki í borginni kost á launuðu
starfsnámi við Iðnskólann í sumar.
SIHÆIZ&K - \Z\/NX\
B(§(3AIJS>KIASMJia
vnMmŒXzmDiim
^ sfea&gasa&s
»•