Morgunblaðið - 05.07.1995, Blaðsíða 6

6 MIÐVIKUDAGUR 5. JÚLÍ 1995
FRETTIR
MORGUNBLAÐIÐ
Fleiri ungmenni
háð áfengi en færri
neyta kannabisefna
Sprautufíklum fjölgar verulega
í _ NÝÚTKOMINNI ársskýrslu
SÁÁ, fyrir árið 1994, kemur fram
að stómeytendum á hassi hefur
farið fækkandi meðal sjúklinga á
Vogi undanfarin ár. Framleiðsla
og neyzla á landa hefur á sama
tíma aukizt til muna. Ungu fólki"
í áfengismeðferð hefur samhliða
því ijölgað talsvert.
Skráning á vímuefnavanda
sjúklinga á sjúkrahúsinu Vogi
hófst árið 1984 og er því nú orðið
hægt að bera saman ástandið í
vímuefnavanda þjóðarinnar á tíu
ára tímabili. Alls eru það um
20.000 sjúklingaskrár, sem mynda
grundvöllinn að skýrslum SÁÁ.
Enn sem fyrr er áfengi það
vímuefni sem yfirgnæfandi meiri-
hluti meðferðarsjúklinga notar.
Af þeim sem komu í fyrsta sinn
á ævinni í meðferð á árinu 1994
greindust 84% með áfengisfíkn
sem eina vímuefnavandann.
Ungu fólki í meðferð fjölgar
Sú jákvæða þróun hefur orðið
á síðustu tveimur árum, að fjöldi
stórneytenda á kannabisefni hefur
dregizt verulega saman og jafn-
framt hefur dregið úr misnotkun
amfetamíns, en samtímis varpa
önnur atriði skugga á þróunina.
Það fjölgaði verulega í yngsta ald-
urshópnum, sem leita þurfti með-
ferðar vegna vímuefnamisnotkun-
ar. Meðal nýliða sem dvöldust á
Vogi á árinu 1994 voru 95 ung-
menni á aldrinum 15-19 ára, sem
er 17,2 af hundraði nýliða í með-
ferð.
Önnur markverð niðurstaða,
sem varðar unga fólkið er sú, að
aukningin, sem orðið hefur á sölu
landa virðist hafa haft þau áhrif
á vímuefnaneyzlu í yngsta aldurs-
hópnum, að dregið hefur úr neyzlu
þess hóps á öðrum ólöglegum
vímuefnum.
Hætta á eyðrtismiti fylgir
fjölgun sprautufíkla
Samkvæmt nýjustu útreikning-
um SÁÁ, sem byggðir eru á inn-
lögnum nýliða á Vog sl. 4 ár, eru
nú um 23% líkur á því að karlkyns
unglingur þurfi einhvem tímann á
æviskeiðinu að leita sér meðferðar
vegna vímuefnamisnotkunar en
9% ef unglingurinn er stúlka.
Á síðasta ári greindust 110 ein-
staklingar sem nýir sprautufíklar
við komu á Vog. Síðustu fjögur
árin hafa alls 416 sprautufíklar
verið til meðferðar þar. Um helm-
ingur sprautufíklanna hefur smit-
ast af lifrarbólgu B og/eða C, sem
er veirusýking og berst með ósótt-
hreinsuðum sprautunálum.
Að sögn Þórarins Tyrfingsson-
ar, formanns SÁÁ og yfírlæknis
á Vogi, þýðir þessi staðreynd, að
aðeins slembilukka hafí ráðið því,
að ekki hafí orðið af eyðnismiti
meðal sprautufíkla hér á landi
ennþá. Oft lifí sprautufíklar virku
kynlífi og í vímunni nái skeyting-
arleysið yfirhöndinni, með ófyrir-
sjáanlegum afleiðingum.
Sami vandi hefur vakið upp þá
spumingu, að -sögn forystumanna
SÁÁ, hvort ek'ki sé ráðlegt að
dreifa sprautum meðal þessa stóra
áhættuhóps, eins og tíðkað hefur
verið víða erlendis.
Ástæðunnar fyrir hinni miklu
fjölgun sprautufíkla sem varð nú
á milli ára mun_ aðallega vera að
leita í því, að íslendingum, sem
ánetjast hafa sprautufíkn erlendis,
hefur fjölgað og þeir koma nú
heim í ríkari mæli, flytjandi vand-
ann með sér.
Tvö þúsund manns í meðferð
Árið 1994 innrituðust 1942 í
meðferð á Vogi og 803 í fram-
haldsmeðferð á meðferðarheimil-
unum Vík á Kjalamesi og Staðar-
felli í Dalasýslu. Meðalkostnaður
á hvern legudag á meðferðarstofn-
unum SÁÁ hefur farið lækkandi
undanfarin ár og var 4655 kr.
árið 1994.
Erfitt reyndist að_ láta enda ná
saman í rekstri SÁÁ á síðasta
ári, en styrkir ríkisins til meðferð-
arstofnananna hafa minnkað.
Tekizt hefur að brúa bilið að mestu
leyti með framlögum frá öðrum
aðilum og án þess að grípa þyrfti
til lokana. Talsmenn SÁA segjast
bjartsýnir á áframhaldandi árang-
ursríkt starf.
Morgunblaðið/Sverrir
REYKKAFARAR í eiturefnabúningum fóru inn í hús Landmæl-
inga. Þeir önduðu að sér hreinu lofti úr kútum, sem þeir báru
á bakinu en þurftu að fá nýja fyllingu áður en starfinu var lokið.
Slökkviliðið hreins-
aði upp eiturefni
SLÖKKVILIÐIÐ í Reykjavik var í
gærmorgun kallað að Laugavegi
178, þar sem Landmælingar Islands
eru til húsa. Þar hafði spmngið kút-
ur með skaðlegum vökva sem gufaði
upp úr.
Að sögn Gunnars Þ. Jónssonar,
varðstjóra hjá slökkviliðinu, var um
að ræða 40 lítra kút sem tengdur
er við framköllunarvél og hefði
slökkviliðinu verið tjáð að í vökvanum
væri m.a. ammóníak. Fólki hefði
ekki verið vært vegna uppgufunar
eftir að vökvinn helltist niður en
engum varð meint af.
Gunnar sagði að hæðin hefði verið
rýmd og tveir menn í sérstökum
efnagöllum sendir inn í húsnæðið til
að lofta út og hreinsa efnið upp. Það
var meðal annars gert með því að
blanda sérstöku efni í vökvann sem
dregur hann í sig. Efninu var síðan
sópað upp og það sett á lokaðar tunn-
ur sem fara í spilliefnageymslu hjá
Sorpu.
Til að varna því að lofttegundir
bærust inn á aðrar hæðir hefði verið
byggður upp yfirþrýstingur með
hreinu lofti í stigaganginum og kom
því ekki til þess að rýma þyrfti aðrar
hæðir. Hreinsunarstarfí var lokið á
hádegi.
Morgunblaðið/PPJ
Flugvél í hlekkjum
BANDARÍSK einkaflugvél sem
hafði viðdvöl á Reykjavíkurflug-
velli fyrir skömmu vakti athygli
þar sem hún stóð á vellinum. Um
skrúfublöðin hafði eigandinn
vafið keðju og læst með stórum
hengjulás. Þetta er óvenjuleg
sjón hér að sögn kunnugra en
stuldur á flugvélum er þekkt
vandamál í Bandaríkjunum.
Björn Bjarnason menntamálaráðherra um sparnað í menntakerfinu
Til að spara varanlega þarf
að hætta einhverri starfsemi
BJÖRN Bjarnason menntamálaráðherra segir að
verði hann krafinn um „stórkostlegan sparnað“
í skólakerfínu eða í menningarmálum muni hann
fremur leggja til að einhverri starfsemi á vegum
menntamálaráðuneytisins verði hætt, en að sníða
þeirri, sem fyrir er, þrengri stakk. Þetta kemur
meðal annars fram í viðtali við Björn í seinasta
tölublaði Okkar framtíðar, blaði Sambands ungra
sjálfstæðismanna.
„Það er blekking að halda að einhver stórkost-
legur spamaður náist með því að þrengja stöðugt
að starfsemi, sem ríkið er með,“ segir Björn í
viðtalinu. „Verulegur og varanlegur sparnaður
næst ekki nema með því að hætta einhverri starf-
semi.“
Björn segir að sér virðist umræður um mikil-
vægi menntamála fyrir siðustu kosningar ekki
benda til að til niðurskurðar sé ætlazt. „Ég hef
ekki sett fram í opinberum umræðum neinar kröf-
ur um stóraukin útgjöld, hvorki fyrir né eftir
kosningamar,“ segir hann. „Hins vegar er ljóst
að ráðuneytið sem slíkt mun setja fram fjárlaga-
hugmyndir, sem margir munu vafalaust ekki telja
í samræmi við nauðsyn þess að skera niður. Vilji
menn leggja jafnmikla áherzlu á menningu og
menntun og gert var í kosningabaráttunni, verða
menn að skera niður á öðrum sviðum og hætta
starfsemi annars staðar til að þetta geti dafnað.“
Björn vildi í samtali við Morgunblaðið ekki
fara nánar út í það hvaða starfsemi ætti fremur
að hætta en annarri, og sagði fjárlagaramma
næsta árs ekki liggja fyrir. „Ég vil ekki svara
þessari spurningu fyrr en ég veit nákvæmlega
frammi fyrir hverju ég stend vegna ákvarðana,
sem teknar eru við afgreiðslu ljárlaganna, bæði
í ríkisstjórninni og á vettvangi Alþingis,“ sagði
hann.
Nefnd fjallar um endurskoðun
Lánasjóðsins
„Þessi ummæli mín eru frekar hugsuð sem
ábending um það hvert ber að stefna þegar fjall-
að er um niðurskurð. Það er nær að velta því
fyrir sér hvort ákveðin verkefni séu nauðsynleg
eða ekki, en að beita svokölluðum flötum niður-
skurði.“
í viðtalinu í Okkar framtíð kemur jafnframt
fram að menntamálaráðherra telur að ekki sé
hægt að mæta öllum kröfum námsmanna varð-
andi Lánasjóð íslenzkra námsmanna. Hann segist
ekki vilja fara aftur í svipaða kollsteypu og árin
1991 og 1992, þegar LÍN hafi stefnt í greiðslu-
þrot.
„Hins vegar tel ég nauðsynlegt að ákveðnir
þættir í reglum LÍN verði athugaðir. Endur-
greiðslukerfið hefur t.d. verið gagnrýnt og sú
hugmynd hefur komið fram að það verði endur-
skoðað í tengslum við húsbréfakerfið," segir Björn
í viðtalinu.
Við Morgunblaðið sagði menntamálaráðherra
að hann hefði nefnt hugmyndir, sem aðrir hefðu
sett fram og hann tæki ekki afstöðu til. Björn
sagðist myndu beita sér fyrir því, í samræmi við
stjórnarsáttmálann, að iögin um LÍN yrðu endur-
skoðuð. Ákveðið hefði verið að skipa nefnd með
tveimur fulltrúum menntamálaráðuneytisins, ein-
um fulltrúa Framsóknarflokksins og einum full-
trúa námsmahna til að sinna því verkefni. Nú
væri beðið eftir því að námsmannahreyfingarnar
tilnefndu fulltrúa sinn, þannig að nefndin gæti
hafíð störf í fyrri hluta þessa mánaðar.
Kennaraháskólinn
Þriðji
hver um-
sækjandi
fær inni
FJÖLDA hæfra umsækjenda
varð að vísa frá Kennarahá-
skóla íslands nú í vor. Af 320
umsækjendum um almennt
kennaranám fá 130 nemendur
inni í skólanum að hausti.
í frétt frá skólanum segir að
samkvæmt lögum hafi skólaráð
ákvörðunarvald í málefnum
skólans og stofnana hans og
setur það reglur um inntöku í
skólann. Þar er miðað við náms-
árangur á stúdentsprófi, eink-
um í íslensku, en einnig er tek-
ið tillit til annarra þátta, s.s.
viðbótarnáms og starfsreynslu.
Allir umsækjendur um al-
mennt kennaranám fá sent
svar, hvort sem umsókn þeirra
er svarað játandi eða neitandi.
Forsetinn á
65 ára afmæli
Sólheima
VIGDÍS Finnbogadóttir, forseti
íslands, verður í dag viðstödd
afmælishátíð í Sólheimum í
Grímsnesi, en 65 ár eru liðin
frá því að Sesselja H. Sig-
mundsdóttir hóf frumkvöðuls-
starf sitt þar.
Vinnustofan Ólasmiðja verð-
ur vígð, en hún rúmar smíða-
verkstæði, vefstofu og kerta-
gerð. Ólastofa er nefnd eftir
5la M. ísakssyni, einum helsta
velgjörðarmanni Sólheima.
Vigdís Finnbogadóttir tekur
fyrstu skóflustunguna að nýju
þjónustuhúsi og forsetatré
verður gróðursett. Einnig verð-
ur deiliskipulag Sólheima kynnt
ásamt fyrsta áfanga heilsu-
heimilisins Brekkukots.
Dómnefnd
um skipulag
Grafarholts
BORGARRÁÐ hefur samþykkt
tillögu borgarskipulags um
skipun í dómnefnd vegna sam-
keppni um skipulag í Grafar-
holti.
Formaður nefndarinnar er
Guðrún Ágústsdóttir forseti
borgarstjórnar. Aðrir fulltrúar
borgarinnar eru Knútur Jeppe-
sen arkitekt og Ágústa Svein-
björnsdóttir arkitekt.
Fulltrúar Arkitektafélags ís-
landseru arkitektarnir Jón Þór
Þorvaldsson og Stefán Örn
Stefánsson. Þá er óskað eftir
að Þorvaldur S. Þorvaldsson,
Bjarni Reynarsson og Ingibjörg
Kristjánsdóttir frá Borgar-
skipulagi verði nefndinni til
ráðuneytis ásamt Ólafi Bjarna-
syni frá borgarverkfræðingi.
Kalkúnalærin
enn í tolli
JÓHANNES Jónsson í Bónus
bíður enn eftir leyfí yfirdýra-
læknis til að leysa út sendingu
af steiktum kalkúnalærum frá
Danmörku.
Jóhannes segist ekki skilja
af hvetju hann þurfí sérstakt
Ieyfi til að flytja inn soðið kjöt,
hingað til lands sé til dæmis
flutt mikið magn af niðursoðnu
dýrafóðri sem ekki þurfi að
uppfylla slík skilyrði. Kvaðst
hann þó bjartsýnn á að hann
fengi kjötið inn í landið.