Morgunblaðið - 05.07.1995, Blaðsíða 18

18 MIÐVIKUDAGUR 5. JÚLÍ 1995
MORGUNBLAÐIÐ
LISTIR
Þrjótar í paradís
KVIKMYNDIK
S a g a b í «
KYNLÍFSKLÚBBUR í
PARADÍS(EXIT TO EDEN)
Leikstjóri Garry Marshall.
Aðalleikendur Dana Delaney, Paul
Mercurio, Rosie O’Donnell, Dan
Aykroyd, Iman, Stuart Wiison.
Bandarisk. Savoy Pictures 1994.
VIÐ KOMUNA til Los Angeles
tekur ljósmyndarinn Slater (Paul
Mercurio) af tilviljun myndir af
bíræfnum gimsteinaþjófum (Iman,
Stuart Wilson). Síðan er för hans
heitið til paradísareyjunnar Eden
þar sem hann á að filma þá ein-
stöku starfsemi sem þar fer fram.
Hópmeðferðar-kynlífsstöð þar sem
viðskiptavinirnir geta fengið órum
sínum fullnægt. Gegn hæfilegri
greiðslu. Lögguparið Sheila (Rosie
O’Donnell og Fred (Dan Aykroyd)
eru sett í málið og hraða för sinni
til kynsvallsparadísarinnar til að
komast yfír filmuna en löggan
þekkir ekki þjófana í sjón, svo
þeir taka því einnig þátt í kapp-
hlaupinu um filmuna.
Ég hef sagt það áður og segi
enn, Bandaríkjamenn eiga ekki að
koma nálægt kynlífskómedíum.
Hér er valinn hópur umhverfís
tökuvélarnar en allt kemur fyrir
ekki. Þrátt fyrir handrit byggt á
lostafullri sögu eftir Ann Rice, þar
sem allt var lagt (í gamansömum
tón) upp úr dulítið afbrigðilegum
kynferðismálum, er útkoman vita
náttúrulaus. Álíka fyndin og
kynæsandi og auglýsing frá
Vespré. Með aðalhlutverkið fer þó
engin önnur en Dana Delaney,
glæsileg leikkona og álfakroppur,
sem hefur slíka hæfileika að hún
hefur haldið ruslmyndum á floti
en þessi samsetningur er henni
greinilega ofviða. Líkt og Dan
Aykroyd (sem einnig er illu van-
ur), það er helst að Rosie O’Donn-
ell nálgist að fá mann til að brosa.
En handritið leyfír ekki slíkan
munað. Aðalvonbrigðunum veldur
þó leikstjórinn, sem á Pretty Wom-
an og fleiri góðar gamanmyndir
að baki. Hann er steingeldastur
allra.
Sæbjörn Valdimarsson
Morgunblaðið/Jón Svavarsson
LEIKARAR og aðstandendur leikritsins 1 djúpi daganna.
Form án
innihalds
MYNDLIST
Mokka-kaffi
MÁLVERK
Samsýning
Opið alla daga til 9. júlí.
Aðgangur ókeypis
ÞVÍ HEFUR stundum verið haldið
fram með nokkrum rétti að eftir því
sem liðið hafi á þessa öld hafi mynd-
listin fjarlægst allan almenning og
tekið að höfða með mun þrengri
hætti til afmarkaðra hópa, sem
hefðu tíma og áhuga á að setja sig
inn í þær heimspekilegu forsendur,
sem listin byggði á hverju sinni.
Þessi þróun endurspeglast ef til
vill best í því kraðaki af listastefn-
um, sem hefur orðið til á öidinni,
og sífellt fjölgar; og þegar ný af-
brigði gamalla viðfangsefna koma
fram - eða þá andstæð viðbrögð við
þeim - hafa forskeyti eins og -
póst-“ eða “neó-“ gjarna verið sett
til aðgreiningar. Fæst af þessu hefur
verið skilgreint á venjulegu máli
fyrir venjulegt fólk (svo áhugi þess
hefur verið takmarkaður), en engu
að síður orðið kjarni þess sem nem-
ar verða að fást við í listaskólum
samtímans. í ágætum texta sínum
í sýningarskrá tæpir Haraldur Jóns-
son myndlistarmaður skemmtilega á
þessu vandamáli og afleiðingum þess
fyrir nemendurna:
„Það er ekki fjarri því að vera
staddur áralangt í málaskóla þar sem
á námsskráni eru tungumál frá ýms-
um heimshomum. Og öil í skyldu-
kjamanum. Auðvjtað æfír slíkt nám
tjáninguna og tunguvöðvann og gerir
nemenduma hæfari til að ná sam-
bandi við sitt nánasta umhverfi. í
víðara samhengi. En það kemur þó
fyrir oftar en ekki að menn koma
út úr slíkum skólum talandi tungum.
Oftar þannig að ekki finnst brú til
að komast yfir til annarra. Sundrung
frekar en samhengi."
Þeir Gunnar Þór Víglundsson,
Kristján Björn Þórðarson og Úlfur
Grönvold Karlsson eru allir ný-
sloppnir úr slíkum skóla, Myndlista-
og handíðaskóla íslands. Sú tunga
sem þessir þrír ungu listamenn tala
hér er afsprengi strangflatarlistar-
innar, geometríunnar, sem má rekja
allt aftur til fyrstu áratuga aldarinn-
ar, og hefur síðan gengið í gegnum
endurnýjun lífdaga oftar en einu
sinni. Til áherslu þess að hér sé
ekki um endurtekningu að ræða
heldur sjálfstæðan enduróm frá
þeirra hendi, hefur orðið til yfir-
skrift sýningarinnar „Póst-Neó-
Geó“, en af henni má vera ljóst að
listamennirnir eru sér fyllilega með-
vitaðir um listasöguna, og að þeir
komi í kjölfar hennar.
Hvort þeim tekst að gera það á
sjálfstæðan, skapandi hátt, er svo
annað mál; þeir hafa þegar beitt
„öðrum tungum” en þeir nota hér á
öðrum sýningum. Allir áttu þeir fé:
lagar verk á útskriftarsýningu MHÍ
í vor, þar sem að nokkru komu fram
önnur viðfangsefni en hér. Þeir
Kristján og Úlfur voru einnig þátt-
takendur í „Gullkistunni” á Laugar-
vatni, sem er nýlokið, þar sem fram-
lag þeirra var nokkuð ólíkt þessum
verkum, einkum verk Kristjáns. -
Fjölþreifnin hefur þannig þegar ver-
ið staðfest.
Hér eru verk þeirra allra hins
vegar byggð á geometríunni. Fram-
lag Úlfs byggir á stillimynd sjón-
varpsins, og ýmsum útfærslum
hennar í hlutum og bútum, bæði á
sjónvarpsskermum og í málverki;
Gunnar hefur unnið tölvumyndir og
síðan málverk út frá einkennislitum
ýmissa sælgætisbréfa, og Kristján
hefur málað bókhillur í eitt horn
Mokka, þar sem bókakilir snúa
fram. Hið síðastnefnda eru samt
æði tómlegar hillur með fáum bók-
um, en engu að síður sterk geomet-
rísk heild.
Þessi verk fara vel í rými Mokka,
þar sem innréttingar eru ættaðar frá
þeim tíma sem hinar hreinu og beinu
línur voru ráðandi á því sviði hér á
landi. Litagleðin lífgar einnig upp á
verkin, einkum í myndum Ulfs og
Gunnars.
En - eins og Haraldur bendir
réttilega á í inngangi sínum - „hér
er allt á yfirborðinu". Það virðist
ekkert á bak við þessar myndir,
engar samræður við listasöguna,
engar tilvísanir út á við, ekkert nema
yfírborðið - sem þá er aðeins
skreytni, veggfóður. Formið er til
staðar, en án innihalds.
Yfirskrift inngangs Haraldar
Jónssonar í sýningarskrá er „Tíunda
Bergmálið". Það er vel við hæfi því
að þrátt fyrir allar vangaveltur um
á hvern hátt ungt listafólk getur
komið ferskt að viðfangsefnum sín-
um gerist fátt nýtt þegar fast er
fylgt troðnum slóðum, sem myndlist-
armenn hafa þrammað alla þessa
öld. Tíunda bergmálið er aðeins
daufur endurómur þess söngs sem
eitt sinn var kveðinn, en kemur aldr-
ei aftur með sama hætti.
Hér vantar því brúna yfir til ann-
arra, sem Haraldur minntist á fyrr
í texta sínum; raddir nýrra lista-
manna þurfa ekki aðeins að hljóma
vel, heldur einnig að finna sína eigin
söngva, vilji þær fá einhvern til að
hlusta.
Eiríkur Þorláksson
íslenska leikhúsið sýnir
I djúpi daganna
ÆFINGAR eru hafnar hjá Is- _
lenska leikhúsinu á leikritinu í
djúpi daganna eftir Maxim
Gorkí, í nýrri þýðingu Megasar.
Leikritið segir sögu fólks sem
siglt hefur hraðbyri
niður virðingarstiga
samfélagsins og háir
þar lífsbaráttu sína
með öllum þeim ________
vopnum sem hand- ””
bær eru. Inn í samfélag þessa
fólks, þar sem svik, prettir og
undirferli eru lífsmáti, kemur
gestur sem á eftir að hafa af-
gerandi áhrif á líf og viðhorf
samferðarmanna sinna.
Þetta leikrti Gorkís er fullt
af mannlegri hlýju, grimmd og
leiftrandi húmor. Höfundurinn
í íslenskri
þýðingu
Megasar
hefur einstakt lag á að fjalla
um lífsbaráttu og þrá þeirra,
sem hveija stund dags og nætur
þurfa að beijast fyrir lífi sínu
og tilveru. Hann sýnir okkur
styrk manneskjunnar
og einnig veikleika
hennar og hann vekur
til umhugsunar án
þess að prédika.
“Leikarar í sýning-
unni eru 17. Að baki þessarar
uppfærslu Islenska leikhússins
standa þeir Þórarinn Eyfjörð
leikstjóri og Egill Ingibergsson
ljósahönnuður. Það er Linda
Björn Árnadóttir sem gerir
búninga og Þorvaldur Böðvar
Jónsson gerir leikmynd.
Sýningar verða í Lindarbæ.
YFIRLIT yfir hluta sýningarinnar.
Morgunblaðið/Þorkell