Morgunblaðið - 19.11.1995, Qupperneq 18

18 B SUNNUDAGUR 19. NÓVEMBER 1995
MORGUNBLAÐIÐ
SKOÐUIM
HIN GÖFUGA
SJÁLFSVARNARLIST
Island er eina
landið sem bann-
ar hnefaleika
HVERNIG sem á því stendur þá
hafa í áraraðir staðið yfir deilur
um það, hvort leyfa eigi keppni í
hnefaleikum. Þetta á ekki fremur
við um ísland en hin Norðurlöndin.
í þessari umræðu hefur aldrei ver-
ið gerður greinarmunur á atvinnu-
hnefaleikum og áhugamanna-
hnefaleikum. Þeir sem séð hafa
keppni í hnefaleikum á Ólympíu-
leikum geta í raun séð hver regin-
munur er þar á. Keppnin þar er
útkljáð í þremur lotum undir mjög
ströngu eftirliti hringdómara, sem
falið er algert vald til að stjóma
leiknum og getur því stöðvað hann
í öllum þeim tilvikum sem reglum
er ekki hlítt.
Keppendur eru með hlífðar-
hjálma á höfði, munnvamir vegna
tanna. Vinningslíkur keppenda
byggjast á að safna stigum með
því að snerta þá líkamshluta and-
stæðingsins sem leyfilegt er að
snerta.
Atvinnumennska í hnefaleikum
er eins og nafnið bendir til atvinnu-
grein, sem rekin er á ábyrgð þeirra
er stunda hana. Hún er alfarið á
þeirra eigin ábyrgð, og er hluti
viðskipta með hagnaðarvon að
markmiði.
í þessari atvinnugrein em miklir
peningar þar sem ein keppni, sem
stendur yfir í allt að 15 lotum,
gefur þeim sem sigrar allt að 1-2
milljörðum í aðra hönd. 10-15 lotu
keppni í hnefaleikum er geysileg
þrekraun og álagið á líkamann
mjög mikið.
í þessum tilfellum, og svo er í
mörgum öðmm íþróttum og þarf
ekki atvinnuíþróttamennsku til, er
líkamanum oft svo herfilega mis-
boðið að illa hefur farið og ekki
síst ef notkun lyfla fylgir með.
Eina bannlandið
Það fer ekki á milli mála að all-
ar íþróttir hafa sín takmörk hvað
drengskap og hörku varðar og
höfum við það fyrir augum alla
daga. En svo merki-
lega vill til að ef eitt-
hvert atvinnuslys
verður í hnefaleika-
hring í Bretlandi og
einhverjir þar vilja
láta banna atvinnu-
hnefaleika þar,
kemur ísland inn í
dæmið, sem eina
landið í heiminum
sem hefur með laga-
setningu bannað
keppni í hnefaleik-
um, þó atvinnu-
hnefaleikar hafi
aldrei verið stund-
aðir hér. Hér á landi hafa einungis
verið stundaðir áhugamanna-
hnefaleikar á vegum íþróttafélaga
innan ÍSÍ, íþróttafélögin Ármann,
KR og ÍR stóðu þar fremst í flokki
allt frá því að fyrsta hnefaleika-
mótið var haldið 1928 og til þess
tíma er bann við keppni tók gildi
1956. Einnig koma fleiri félög og
einstaklingar hér við sögu, þar á
meðal Þorsteinn Gíslason, sem rak
hnefaleikaskóla með miklum
myndarbrag um margra ára skeið.
Hjá öllum þessum aðilum voru
hnefaleikar iðkaðir með virðingu
fyrir góðri og hollri íþrótt. Allar
keppnir sem haldnar voru á þessum
árum hlutu góða dóma í blaðaum-
fjöllun vegna drengilegrar fram-
komu keppenda og allgóðrar kunn-
áttu. Hér var fyöldi móta ár hvert
og íþrótt þessi iðkaði að staðaldri
fyöldi manna. Hnefaleikamenn
annarra landa komu til keppni hér
og sýningar voru haldnar víða.
Aldrei kom fyrir að neinn keppenda
slasaðist við æfíngar eða keppni í
þau tæp 30 ár sem keppt var í
hnefaleikum hér, það fínnast ekki
dæmi þess í slysaskýrslum ÍSÍ.
ísland er eina landið í heiminum,
sem bannað hefur hnefaleika og
svo undarlegt sem það kann að
sýnast, hefur engin önnur þjóð
fetað í fótspor okkar, enda nokkuð
undarleg sjónarmið, sem lágu að
baki því banni og málið raunar lítt
kannað. Mótmæli er bárust frá
stjóm íþróttasambands íslands
voru ekki tekin til greina og frum-
varpið keyrt í gegn.
Áhuga-
hnefaleikar
Upp úr 1960
skipaði Norður-
landaráð nefnd
vegna fyrirspumar
til ráðsins, um hvort
hættulegt væri að
iðka hnefaleika, til
að rannsaka meiðsl
og annað af völdum
hnefaleika. Árið
1956, um miðjan
desember, var hald-
inn síðasti fundur
nefndarinanr eftir
að mjög miklar rannsóknir höfðu
verið gerðar, en fjölmargir læknar
vom kallaðir til starfa fyrir nefnd-
ina. Það er álit nefndarinnar að
lokin'ni rannsókn að meiðsl séu síst
meiri í hnefaleikum en í öðmm
greinum íþrótta. Nefndin telur að
eklii beri að Ieggja bann við þess-
ari íþrótt frekar en öðmm. Þegar
þetta gerist var Blom Hansen ráðu-
neytisstjóri í innanríkisráðuneyti
Dana. Hann gaf út yfirlýsingu til
blaða: „Við í nefndinni höfum kom-
ist að raun um það eftir mikla
vinnu að það er ekki svo ýkja
hættulegt að stunda hnefaleika.
Tala óhappa í þessari íþróttagrein
er mjög lág.“ Dæmi á borð við
þetta kom einnig upp í Svíþjóð
1985. Sænska íþróttasambandinu
var af sænska þinginu falið að láta
fara fram rannsókn á öryggi
áhugahnefaleika í Svíþjóð og
skyldi markmiðið vera að komast
að því, hvort fyrrverandi og eða
núverandi áhugahnefaleikarar
hefðu orðið fyrir nokkmm varan-
legum heilaskemmdum.
Sænska íþróttasambandið fékk
færastu sérfræðinga Karolínska
spítalans I Stokkhólmi til að fram-
kvæma þessar rannsóknir, sem
fóm fram í íþrótta-, taugalækn-
inga- og bæklunarskurðdeildum
við Karolínska spítalann.
Nýjar reglur um áhugahnefa-
leika gengu í gildi í Svíþjóð árið
1970. Þær reglur vom að öllu leyti
sniðnar að reglum um ólympíska
hnefaleika.
Einn af þeim sem unnu við þess-
Ég vona að Alþingi leyfí
ólympíuhnefaleika,
segir Guðmundur Ara-
son, og aflétti frelsis-
skerðingu til iðkunar
hinnar göfugu sjálfs-
vamarlistar.
ar rannsóknir var Yvonne Haglund
M.D., sem að loknum rannsóknum
varði doktorsritgerð um niðurstöð-
ur rannsóknanna. Ég hefi með
aðstoð ÍSÍ aflað mér bæklings þess
sem -inniheldur ritgerð hennar en
titill bæklingsins er: „Swedish
amateur boxing. A retrospective
study on possible chronic brain
damage. Yvonne Haglund, Stock-
holm Sweden 1990.“
Doktorsvöm Haglund
Ég birti hér samantekt er gerð
hefur verið um helstu niðurstöður
úr doktorsvörn Yvonne Haglund.
„Markmiðið með ritgerð þessari
var að meta varanlegar heila-
skemmdir, sem hlutust í áhuga-
hnefaleikum í Svíþjóð og stundaðar
hafa verið frá því að strangari regl-
ur vora settar um hnefaleikaiðkan-
ir áhugamanna í Svíþjóð, þ.e. frá
1970 eða um 15 ára skeið.
Rannsóknin hefst árið 1985 og
Yvonne Haglund læknir ver dokt-
orsritgerð sína, sem byggist á þess-
ari rannsókn árið 1990 svo rann-
sóknin virðist hafa tekið 4-5 ár
en þá hafa verið birtar (tilskyldar)
§órar greinar um efnið eftir
Yvonne Haglund, en meðhöfundar
era G. Edman, O. Murelius, L.
Oreland, G. Bergstrand og H.E.
Persson (prófessorar og læknar við
Karolinska nema Oreland sem er
við Uppsalaháskóla). Rannsóknin
fer fram við íþróttadeild bæklunar-
deildar og við taugalækningar-
deildir Karolinska sjúkrahúsið í
Stokkhólmi. Leiðbeinandi var pró-
fessor Einar Eriksson við íþrótta-
deild bæklunardeildar.
Guðmundur
Arason
Rannsakaðir vora 50 fyrrver-
andi áhugahnefaleikarar, 25 sem
háð höfðu margar keppnir (high
match boxers) og 25 með tiltölu-
lega fáar keppnir að baki. Hnefa-
leikararnir voru bornir saman við
tvo hópa 25 knattspyrnumanna og
25 fijálsíþróttamanna á sama ald-
ursskeiði, og íþróttamennirnir allir
vora svo bomir saman við fjórða
hópinn sem í var venjulegt fólk
héðan og þaðan. Þátttakendumir
voru spurðir um íþróttaferil sinn,
menntun, atvinnu, hjúskaparstétt,
heilsufarssögu, snertingu við líf-
ræn leysiefni, neyslu áfengis eða
lyfja og lifnaðarhætti yfírleitt.
Meðaltalsfjöldi háðra keppna var
54,3 (25-180) í HM flokknum, og
5,5, (0-15) í LM flokknum. Vera-
legur munur kom fram eftir félags-
legri stöðu. Hnefaleikararnir vora
minna menntaðir og stunduðu
sjaldnar stjómunarstörf. Þeir
neyttu einnig áfengis og/eða lyfja
í ríkara mæli, en það var þó að
mestu áður en þeir hófu að iðka
hnefaleika. Þegar rannsóknin var
gerð var Kf allra hnefaleikaranna
og samanburðaraðila í traustum
skorðum félagslega. Allir rann-
sóknaraðilar gengust undir venju-
lega læknisskoðun. Allir þátttak-
endur gengust undir víðtæka
taugafræðilega rannsókn, þar á
meðal minniháttar geðrannsókn.
Einn HM hnefaleikari og þrír
knattspymumenn sýndu lítilshátt-
ar frávik frá eðlilegu ástandi en
enginn verulegur munur fannst þó
á hópnum. Allir sýndu normal próf-
gildi.
Persónuleikaskoðun. Munur á
persónuleikum var mældur með
því að nota karolínska prófið með
blóðflögu-monoamine-oxidasa
virkni í iþróttamönnum og öðram
samanburðarhópum. Töluverður
munur fannst á breytilegum per-
sónuleikaeinkennum. Yfírleitt voru
íþróttamennirnir minna uppnæmir
og féllu betur inn í samfélagið en
samanburðarfólkið. Hnefaleikar-
amir vora ekki meira fyrir spennu
og æsing en samanburðarfólkið og
er það í samræmi við skort á vera-
legum mun á MAO-virkni á milli
hnefaleikaranna og samanburðar-
hópanna. Taugarafrænar rann-
sóknir - geislunarfræði sýndu eng-
an marktækan mun á hópunum
og engin merki um varanlegar
heilaskemmdir komu fram hjá
hnefaleikurum eða samanburðar-
hópunum.
Klínísk taugalífeðlisfræðileg
rannsókn. Klínísk próf á borð við
heilalínurit o.fl. vora rannsökuð.
Engin meiriháttar afbrigðileg
merki sáust í heilalínuriti. Meira
var um minniháttar frávik í heilal-
ínuriti hnefaleikaranna en hjá
knattspymumönnum og fijáls-
íþróttafólki. Ekkert af frávikunum
var í tengslum við fjölda keppna,