Morgunblaðið - 24.12.1995, Blaðsíða 7

MORGUNBLAÐIÐ
SUNNUDAGUR 24. DESEMBER 1995 B 7
þó þið snúið sólarhringnum 270
gráður. Það er nefnilega gott að
hvíla sig, byggja sig upp, lesa og
borða góðan mat þegar maður er í
fríi. Oftast er það nú þannig hér á
landi að fólk finnur til þyngsla þeg-
ar líða tekur á góða máltíð og þá
er jólamáltíðin ekki undanskilin, líkt
og fólkið í þorpinu í „Gestaboð Ba-
bettu“, með þeirri undantekningu
þó þegar hún bauð þeim í hina marg-
frægu matarveislu sína. Við skulum
því gæta hófs í mat og drykk, en
borða okkur mátulega mett. Það er
ágætis „málsháttur" sem móðir mín
Matkrákan hafði um slíkt: „Hóflega
drukkin kona gleður mannsins
hjarta, en kófdrukkinn hryggir og
hræðir." Þetta á vitanlega einnig við
um hinn helminginn.
Að lokum fylgir hér uppskrift að
syndsamlega ljúffengum eftirrétti,
sem er „við hæfi“ að láta eftir sér
svona í árslok áður en syndunum
verður kastað á áramótabrennuna.
Tiramisu
(uppskrift fyrir 5 manns)
15 savoiardkexkökur
eóa Ladyfingers
300 g Mascarponerjómaostur (ný
kærkomin frgmleiðslo MBF)
_____________3 egg_____________
_____1 staup romm (má sleppa)
3 tsk. sykur
1 bolli af mjög sterku kaffi
30 g kakó
Bleytið kexkökurnar í kaffinu og
leggið á fat (úr gleri ef vill).
Þeytið eggjarauðurnar saman
við sykurinn.
Þegarþeytingurinn hefurtvö-
faldað ummál sitt, bætið þá Masc-
arponerjómaostinum og romminu
út í og hrærið vel saman þar til
léttfreyðandi krem verður úr.
Stífþeytið eggjahvíturnar og
bætið þeim varlega út í.
Hellið síðan öllu saman yfir kex-
kökurnarog kælið.
Rétt áður en eftirrétturinn er
borinn fram skuluð þið sáldra
kakóinu fínlega yfir hann.
Gleðileg jól og farsælt komandi
ár.
kristilegt að rífa í sig matinn á
aðfangadagskvöld. Þegar búið var
að ganga frá í eldhúsinu fannst
mér landið hljóta að fara að rísa.
En nei, það átti eftir að lesa jóla-
kortin. „Af hverju á að lesa upp
öll jólakortin núna, það hef ég nú
aldrei vitað áður,“ sagði ég, orðin
dálítið óþolinmóð. Fávís var ég, það
kom í ljós að þessi siður hafði verið
tekinn upp á bænum eftir mikil
snjóajól þegar engir pakkar komust
til skila og ekki var einu sinni hægt
að bijótast í kaupstaðinn til að
versla. „Þá var gaman að hafa kort-
in til að lesa upp, þau voru öll kom-
in áður en hann tók að snjóa svona
óskaplega," sagði húsmóðirin. Svo
voru kortin lesin hægt og hátíð-
lega, jafnvel enn hægar en prestur-
inn hafði talað í útvarpinu og sálm-
arnir höfðu verið sungnir. Mig var
farið að syfja loksins þegar farið
var að taka marglitan jólapappírinn
utan af gjöfunum. Hver og ein gjöf
var skoðuð í krók og kring og allir
dáðust að því sem gefið var - líka
að gjöfum hinna.
Kertin brunnu niður í stjökunum,
stjörnurnar skinu á dökkum himn-
inum, hundslappadrífan var hætt
og frostið tekið að herða. Hestarnir
voru að moða úr moðinu og kýrnar
voru lagstar til svefns. Hundurinn
var niðri í kjallara, saddur eftir jóla-
matinn sem hann fékk vel útilátinn
á fínan disk og kötturinn lá inni í
baðstofu og svaf.
Sjálf var ég komin upp í rúm.
Sett höfðu verið snjakahvít sængur-
föt á rúmið mitt, ég taldi rósirnar
á milliverkinu meðan ég var að
sofna og gaut öðru hvoru augunum
til gjafanna sem ég hafði raðað á
gólfið við rúmið mitt. Jólagleðin var
á sveimi þarna allt um kring, hún
umvafði mig og fylgdi mér loks inn
í svefninn. Þannig voru jólin mín í
sveitinni.
MANNLÍFSSTRAUMAR
LÆKNISFRÆÐI/Hvaöa aukaverk-
anir hafa lyfin sem íþróttamenn nota?
Meira um keppnis
íþróttir og lyf
HVERSU dýru verði geta menn keypt
stundarárangur?
í SÍÐASTA pistli voru talin upp
helstu lyf sem vitað er að íþrótta-
menn misnota í þeim tilgangi að
bæta árangur sinn. Einnig var
ijallað almennt um þetta vandamál
og rakin saga þess í stuttu máli.
Að undanförnu hefur athygli
manna einkum beinst að misnotk-
un vefaukandi stera (anabol stera)
en ekki má gleyma að fjölmörg
önnur lyf koma við sögu. Sumir
velta því nú fyrir sér hvort hér sé
um að ræða upprennandi heil-
brigðisvandamál sem komi til með
að hellast yfir okkur eftir fáeina
áratugi, þegar þeir sem eru að
misnota þessi lyf nú verða komnir
á miðjan aldur og þar yfir.
Vefaukandi sterum má skipta
gróft niður í tvo flokka: 1) lyf
sem er sprautað í vöðva og inni-
halda oftast testósterón og 2) lyf
sem eru tekin inn sem töflur og
innihalda oftast
efni sem eru skyld
testósteróni. Ekki
er munur á auka-
verkunum þessara
tveggja flokka og
eru ýmsar --vel
þekktar:
Kynfærí: Hjá
karlmönnum dreg-
ur úr myndun sæðisfrumna eða hún
stöðvast alveg og eistun minnka.
Konur fá óreglulegar blæðingar eða
blæðingar stöðvast alveg, snípurinn
stækkar og þær verða dimmraddað-
ar það se_m eftir er ævinnar.
Lifur: Ýmsar breytingar verða á
lifrarstarfsemi sem lítið er vitað um
frekar, en einstaka sinnum verður
gallstífla með gulu.
Efnaskipti: Sölt og vökvi safnast
fyrir í líkamanum og margir taka
þvagræsilyf til að koma í veg fyrir
bjúg. Heildarmagn kólesteróls í
blóði breytist lítið en hlutfall mis-
munandi tegunda kólesteróls verður
óhagstætt þannig að það stuðlar
að æðakölkun. Sykurþol minnkar
en sykursýki er sjaldgæf.
Húð: Næstum allir fá gelgjuból-
ur. Konur fá aukinn hárvöxt í and-
liti og víðar á líkamanum. Karlmenn
fá bijóstastækkun sem er svo illa
séð af vaxtarræktarmönnum að
þeir leita iðulega til lýtaskurðlækna.
Líkamsvöxtur: Þegar slík lyf eru
tekin af ungu fólki sem enn er að
vaxa má gera ráð fyrir að vaxtarlín-
ur beina lokist og þar með sé tekið
fyrir allan frekari vöxt.
Hjarta og blóðrás: Á síðustu 10
árum er vitað með vissu um 14 til-
felli í heiminum (raunverulegur
fjöldi er vafalítið margfalt meiri)
þar sem kraftlyftingamenn og vaxt-
arræktarmenn sem notuðu vefauk-
andi stera fengu alvarleg hjarta-
áföll eða slag. Þarna er sennilega
um að ræða samspil óæskilegra
áhrifa lyfjanna á æðaveggi, blóð-
storku og blóðflögur. Þar að auki
ber að hafa í huga að með því að
hækka blóðþrýsting og hafa óæski-
leg áhrif á blóðfitu geta þessi lyf
flýtt fyrir æðakölkun.
Geð: Aukin árásarhneigð not-
enda vefaukandi stera er vel þekkt
fyrirbæri. Sumir verða einnig and-
lega háðir lyfjunum, fara að hegða
sér undarlega eða verða geðveikir.
í nokkrum tilvikum hafa fundist
tengsl milli notkunar þessara Syíja
og afbrota.
Krabbamein: Vissar grunsemdir
eru um að vefaukandi sterar geti
valdið krabbameini í lifur, blöðru-
hálskirtli eða ristli, en þetta er eng-
an veginn sannað.
Af öðrum lyfjum má nefna
tamoxífen (notað við
bijóstakrabbameini) sem
íþróttamenn nota til að
fela áhrif vefaukandi stera
en það getur valdið svita-
kófi, blæðingum frá fæð-
ingarvegi, magaverkjum,
bjúg og blóðtappa. Vaxt-
arhormón getur valdið of-
vexti í vissum beinum,
nefi, vörum og tungu og
stækkun á höndum og fót-
um. Adrenvirk lyf (notuð
við astma), misnotuð af
vaxtarræktarmönnum til
að minnka húðfitu, geta
valdið hjartsláttartruflun-
um, skjálfta, kvíða og
hræðslu. Koffein í stórum
skömmtum getur valdið
hj artsláttartruflunum.
Amfetamín hefur líklega
valdið dauða fleiri íþrótta-
manna en nokkurt annað
lyf og m.a. er vitað um
allmarga hjólreiðamenn sem dóu
af notkun þess á sjöunda áratugn-
um.
Ýmislegt fleira mætti nefna en
þetta verður látið nægja að sinr'
Salvador dc Bahia <
«orm.
Salvador er nú orðinn eftirsóttasti ferða- '
mannastaður Brasilíu, sérstaklega vinsaell (
af Evrópubúum, fyrrum höfuðborg Brasilíu
þar sem brasilísk áhrif eru hvað sterkust og
afrískir siðir tíðkast ennþá. Hér er maturinn
kryddaðri, dansinn heitari og tónlistin magnaðri
en annars staðar í Brasilíu og einstakt veður allt
árið um kring. Strendurnar eru stórkostlegar og
fjöldi spennandi kynnisferða í boði.Sigling til
eyjanna á Bahia flóanum, þar sem þú getur upplifað
lífið eins og það hefur verið í hundruðir ára, horft
á Capoeira þræladansinn á ströndinni, tekið þátt í sambaveislu,
notið margra af frábærum veitingastöðum þeirra og upplifað
mannlíf þar sem fólkið er ótrúlega opið og lífsglatt.
Hótel
Hótelin í Brasilíu eru sérvalin af Heimsferðum. Góð
4ra stjörnu hóteþán alls íburðar en með öllum
Rio dc Janeiro
Þessi frægasta baðströnd heimsins hefur liklega
meira aðdráttarafl en nokkur annar staður í
Suður-Ameríku. Hér er Copacabana ströndin í
stórkostlegu landslagi, þar sem Sykurtoppurinn
og Corcovadotindurinn með Kristsstyttunni
frægu gnæfa yfir borgina. Ógrynni frábærra
veitinga- og skemmtistaða frá öllum þjóðlöndum
er hér að finna og mannlífið ótrúlegur kokteill
mismunandi þjóðerna.
Fjöidi spennandi kynnisferða eru í boði; kynnisferð
um Río.ferð upp á Sykurtoppinn og Corcovado
með stórkostlegu útsýni yfir Ríó.frægasta
sambasýning heimsins með kvöldverði.
Ferðatilhögun
Beint flug til Kanaríeyja og áfram til Brasilíu daginn eftir.
16 dagar í Brasiliu, í Salvador de Bahia.
Valkostur 2 er að vera viku í Salvador og 8 daga
þægindum og hafa reynst okkur afar vel.
Innifalið í verði
Flug, ferðir til og frá flugvellinum
erlendis, gisting á 4ra stjörnu
hótelum í Brasiliu, hótel á Kanarí,
morgunmatur í Brasilíu og íslensk
fararstjórn allan tímann.
Flugvallaskattar innifaldir, ekki
forfallagjald kr. 1.200
í Rio de Janeiro. Aukagjald fyrir Rió aðeins kr. 24.900.
Eftir Brasilíudvölina er gist í 6 daga á Kanaríeyjum.
Beint flug heim frá Kanarí.
Valmöguleikar
Viðbótargjald fyrir
Rio dejaneiro kr. 14.900.
5 kynnisferðir i Brasilíu með
islenskri fararstjórn
Austurstræti 17, 2. hæð. Sími 562 4600. aðeins kr. 24.900
Geturpú oxldð ábyrgð á einu bami sem er i neyðí
Já, ég vil styrkja barn með kr. 1.000 á mánuði í:
i A-Evrópu I IAsíu [ ÍAfríku l | S-Ameríku
Heimilisfang.
Gíró---------
Pnr.
-Visa/Eufo-
Vinsainlegast sendid mér fyrst bækling uni SOS barnaþorpin,
Ilantraborg 1,200 Kópavogur, s. 564 2910, og hs. 565 3279.
Xft