Morgunblaðið - 18.02.1996, Blaðsíða 9

MORGUNBLAÐIÐ
SUNNUDAGUR 18. FEBRÚAR 1996 B 9
FRÉTTIR
F.V. Arnbjörg Edda Guðbjörnsdóttir, framkvæmdasljóri VFÍ, Þor-
steinn Már Baldvinsson, framkvæmdastjóri Samheija, Ólafur Tómas-
son, póst- og símamálasljóri, og Karl Omar Jónsson, formaður VFÍ.
Veitt heiðursmerki VFI
Láru Stefánsdóttur og David
Greenall. Og á Listahátíð á að
frumflytja stórvirkið Fjárhirslur
vors herra, ballett eftir þau Nönnu
Ólafsdóttur og Siguijón Jóhanns-
son um Guðmund biskup góða og
baráttu hans við norðlenska höfð-
ingja á Sturlungaöld, heillandi
kafla í menningarsögu okkar.
Það er því mikið ánægjuefni að
núverandi menntamálaráðherra,
Björn Bjamason, hefur sýnt mál-
efnum flokksins skilning og áhuga,
og vill af röggsemd taka á vanda
hans þannig að honum séu búin
þau skilyrði að hann geti kinnroða-
laust sinnt skyldum sínum við
áhorfendur og danslistina. Þegar
litið er um öxl blasir nefnilega við
hversu mjög tilkoma dansflokksins
hefur breytt öllu okkar viðhorfi til
danslistar og hækkað gæðamat
okkar á allri hreyfilist á leiksvið-
inu. Aðrar leiksýningar en ballett-
sýningar hafa notið af því mikils
góðs, hvað snertir dansasmíð, sem
auðvitað er ríkur og sjálfsagður
þáttur í ijölda venju-
legra leiksýninga, svo
að ekki sé minnst á
óperusýningar. En
þetta nær einnig til
flutnings og túlkunar;
meðal þátttakenda í
slíkum leiksýningum
á hveijum vetri eru
nemendur og fyrrver-
andi nemendur úr
Listdansskólanum, en
stundum beinlínis
dansarar úr dansflokknum sjálfum.
Þó að ekki hafi verið hrópað
kraftaverk í hvert skipti sem Is-
lenski dansflokkurinn hefur komið
saman sómasamlegri sýningu,
dylst þó engum sæmilega skilgóð-
um og sanngjörnum manni hversu
árangursríkt starf hefur þarna átt
sér stað á þessum 23 ára ferli.
Þó að Svanavatnið og Þyrnirós séu
enn íjarlægur draumur, hefur
þrátt fyrir mannfæðina tekist að
koma upp frambærilegum sýning-
um á sígildum verkum eins og
Giselle, Oskubusku, Hnotubijótn-
um og Coppelíu. í tveim þeim síð-
astnefndu nutum við þess að fá
að sjá Helga Tómasson, sem oft
og fúslega hefur lagt flokknum
lið, dansa á hátindi ferils síns sem
dansara. Margir aðrir góðir gestir
hafa komið að þessum sýningum,
en kannski var ekki minnst um
það vert þegar sjálfur Anton Dolin
stýrði Asdísi Magnúsdóttur og síð-
ar Maríu Gísladóttur í Giselle á
móti Helga. Fijóir erlendir dansa-
smiðir hafa einnig starfað með
flokknum og ber þar að nefna
Jochen Ulrich sem samdi dansinn
við Blindingsleik Jóns Ásgeirsson-
ar, fyrsta ballettinn í fullri lengd
með íslensku efni og við íslenska
tónlist. Annar góður gestur var
Ed Wubbe, en flokkurinn vakti
eftirtekt fyrir túlkun sína á verk-
um hans í leikferð erlendis. Og
ekki má gleyma Maijo Kuusela
hinni finnsku sem færði smásögu
Guðmundar Gíslasonar Hagalíns
um Tófuskinnið í dansbúning. Og
sjálf Birgit Cullberg kom hingað
og stjórnaði Fröken Júlíu sinni
með syni sínum, Niklas Ek í hlut-
verki Jean, og Ásdísi Magnúsdótt-
ur sem Júlíu; hún sagði Ásdísi í
hópi bestu túlkenda á hlutverki
Júlíu; sjálf hefur hún sett þennan
fræga leikdans upp um allan heim
með ótal dönsurum.
Mest hefur þó kannski verið
vert um að stjórnendur flokksins
hafa frá upphafi gert sér grein
fyrir að flutningur erlendra úrvals-
verka og nýrra innlendra verka
verður að haldast í hendur; sé
ekki um nýsköpun að ræða staðn-
ar hver listgrein eða deyr drottni
sínum. Hér eru ýmis þokkafull
verk, satt að segja ótrúlega mörg,
þegar alls er gætt. Skemmtileg
nýbreytni var þegar Ingibjörg
Björnsdóttir útbjó Sæmund Klem-
enzson upp á danssvið og jós úr
þjóðararfi og fékk til liðs við sig
Þursaflokkinn; þeirri sýningu
farnaðist vel erlendis eins og oft-
ar, þegar við drögum fraró sér-
kenni íslenskrar menningar. Hlíf
Svavarsdóttir hefur samið nokkra
metnaðarfulla balletta í framúr-
stefnulegum stíl og flutt okkur
andblæ þess, sem er að geijast í
dansheimi Evrópu; ágætt dæmi
og aðgengilegt er einmitt Af
mönnum, sem hún hlaut norrænu
danshöfundaverðlaunin fyrir.
Ýmsir fleiri íslendingar hafa sam-
ið fyrir fiokkinn, þeirra á meðal
núverandi listdansstjóri, María
Gísladóttir, og ýmsir dansarar
flokksins, og ekki síst Auður
Bjarnadóttir, sem í Jörvagleðinni
í fyrra sýndi, að hún er farin að
glíma við menningarlegan þjóða-
rauð okkar á nútímalegan en per-
sónulegan hátt. Stærstur hefur þó
hlutur Nönnu Ólafsdóttur verið,
bæði sem dansasmiðs og stjórn-
anda flokksins um 6 ára skeið.
Af mörgum verkum hennar ber
að nefna Dafnis og Klói, fyrsta
bailettinn eftir íslenskan höfund í
fullri kvöldlengd. Sú sýning varð
ein helsta varðan í allri þessari
sögu. Ballettar Nönnu hafa t.d.
verið við tónlist Þor-
kelg Sigurbjörnssonar
og Atla Heimis
Sveinssonar, enda
hefur hlutur tónskáld-
anna í danssögunni
verið mikill. Eitt árið
hafði flokkurinn
meira að segja tón-
skáld innan vébanda
sinna, Áskel Másson.
Lilja Hallgríms-
dóttir, formaður
Styrktarfélags Islenska dans-
flokksins, skrifaði nýlega ágæta
grein hér í blaðið um málefni
fiokksins og nánustu framtíð. Ég
er þó ósammála Lilju um það að
æskilegt sé að breyta starfssviði
listdansstjóra og gera hann einráð-
ari. Þvert á móti held ég að reynsl-
an hafi kennt að þá hafi listdans-
stjóri mestan stuðning af stjórn-
inni ef þar situr fólk með þekkingu
og reynslu og góð tengsl við fag-
fólkið í dansheiminum. Þetta leiðir
auðvitað hugann a_ð spurningum
um stefnumörkun. í listdansstjór-
atíð sinni reyndi Hlíf Svavarsdótt-
ir að marka flokknum nútímalega
og heildstæða stefnu. Því miður
naut sú ágæta tilraun ekki stuðn-
ings hins almenna áhorfanda.
Stefnan hefur hins vegar oftast
verið að reyna að sinna sem flest-
um tegundum danslistar, sígildum,
nýklassískum og nútímalegum
verkefnum. Lætur að líkum að
það, þó að vel hafi gefist t.d. í
leikhúsum í Reykjavík og víðar,
gerir mikiar kröfur til þeirra fáu
dansara sem flokkinn skipa. Stefn-
an þarf að vera í stöðugri endur-
skoðun. Það sem María Gísladóttir
og sú stjórn sem nú er að láta af
störfum hafa verið sammála um,
er að vinna að því að draga fram
sérkenni flokksins sem skapandi
listhóps, sem sprottinn er úr ís-
lensku umhverfi, en jafnframt
opna gluggann fyrir ferskum blæ
að utan.
Sá sem hér heldur á penna hef-
ur haft aðstæður til að fylgjast
með starfi flokksins á þessum
fyrsta aldarfjórðungi sem hann
hefur starfað. Þar hefur ríkt andi
frumheija og saga hins fyrsta
hóps dansara varð að mörgu leyti
talsverð hetjusaga. En flokkurinn
hefur notið þess, að dansunnendur
og' dansheimurinn hafa borið
traust til hans og viljað vinna að
framgangi hans. Ógleymanlegt er
hvernig sú kynslóð dansara, sem
fyrir var og ekki átti þess kost
að þroskast af daglegri þjálfun í
flokknum, kynslóð þeirra Eddu
Scheving og hinna, lagði ómælda
vinnu af mörkum við að sauma
búninga og að sinna öðrum verk-
um til sýningahalds, bæði til að
halda sem mest niðri kostnaði og
sýna samstöðu fyrstu árin, meðan
framtíð flokksins var óráðin.
En nú hefur hann með starfi
sínu sýnt hver þörf er fyrir hann
og hvílíka ánægju hann ber með
sér. Honum er óskað velfarnaðar
á næsta aldarfjórðungi starfs síns.
Höfundur er leikhúsfræðingur.
Á ÁRSHÁTÍÐ Verkfræðingafélags
Islands, sem haldin var laugardag-
inn 3. febrúar sl., voru Ólafur Tóm-
asson, rafmagnsverkfræðingur og
póst- og símamálastjóri, og Þor-
steinn Már Baldvinsson, skipaverk-
fræðingur og framkvæmdastjóri
Samheija á Akureyri, sæmdir
æðsta heiðurmerki VFÍ. Merkið er
afhent þeim mönnum sem skarað
hafa fram úr á sínu sviði og á þann
hátt unnið til viðurkenningar.
Við afhendinguna kom eftirfar-
andi fram í máli Karls Ómars Jóns-
sonar, formanns VFÍ: Ólafur Tóm-
asson er rafmagnsverkfræðingur
frá Háskólanum í Edinborg. Hon-
um hefur sem póst- og símamála-
stjóra tekist að nýta nútímaþekk-
ingu á sviði fjarskipta, stjórnunar
og viðskipta, þannig að ísland má
nú teljast í fararbroddi hvað varðar
símaþjónustu og önnur íjarskipti.
Hann hefur einnig átt sæti í fjöl-
mörgum alþjóðlegum tækninefnd-
um á þessu sviði. Ólafur hefur
starfað ötullega að félagsmálum
innan VFÍ.
Þorsteinn Már Baldvinsson er
skipaverkfræðingur frá NTH í
Þrándheimi. Hann hóf starfsferil
sinn í íslenskum skipaiðnaði en
sneri sér síðan fljótlega að útgerð-
armálum þar sem hann hefur
reynst áræðinn og atorkusamur
frumkvöðull í útgerð frystitogara
og náð þar miklum árangri. Hann
hefur stuðlað að aukinni fagþekk-
ingu í sjávarútvegi og er einn af
forgöngumönnum þessa lands í
útgerð fiskiskipa á alþjóðlegum
vettvangi.
Fyrirlestur
í norrænni
kvennasögu
DÖNSK kona, Jenny Jochens,
prófessor í sagnfræði við Town-
son State University í Baltimore,
er stödd hér á landi um þessar
mundir. Hún vinnur að rannsókn-
um þetta ár sem danskur styrk-
þegi á Árnastofnun.
Prófessor Jochens hefur stund-
að umfangsmiklar rannsóknir og
skrifað fjölda greina og bóka um
stöðu kvenna á íslandi og öðrum
Norðurlöndum fyrir og eítir
kristnitöku. I vetur hafa komið
út eftir hana bækurnar „Women
in Old Norse Society“, Cornell
University Press, Ithaca NY
1995, og „Old Norse Images of
Women“, University og Pensylv-
ania Press, Philadelphia PA,
1996.
Jochens flytur fyrirlestur á
málstofu guðfræðistofnunar Há-
skóla íslands í Skólabæ, Suður-
götu 26, þriðjudaginn 20. febrúar
kl. 16. Fyrirlesturinn nefnist „For
Better or Worse. The Influence
of Christianity on Norse Women“.
Málstofan er öllum opin.
Hjartans þakkir til ykkar, sem glöddu mig
meÖ gjöfum, skeytum og blómum á 100 ára
afmœli mínu 29. janúar síðastliðinn.
Blessun Guðs fylgi ykkur öllum.
Úlfar Karlsson.
Ráðstefna menntamálaráðuneytisins um ýmis
málefni barna og unglinga með sérþarfir
Borgartúni 6, Reykjavík, laugardaginn 2. mars 1996
kl. 9.30-17.00
Ráðstefnustjórí Ólafur H. Jóhannsson
9.00 Mæting.
9.30 Setning.
Ávarp, Bjöm Bjamason menntamálaráðherra.
9.45 Salamancayfirlýsingin og rammaáætlun um aðgerðir vegna nemenda
með sérþarfir. Erna Árnadóttir deildarsérfræðingur í menntamálaráðuneytinu.
10.00 Skólastefna ogframkvæmd'hennar frá sjónarhóli hagsmunasamtaka fatlaðra.
Ingibjörg Auðunsdóttir varaformaður Landssamtakanna Þroskahjálpar.
10.15 Blöndun fatlaðra og ófatlaðra í grunnskólum. (Kynning á rannsókn á vegum
OECDj.Grétar Marinósson dósent við Kennaraháskóla íslands.
10.45 Kaffihlé.
11.00 Kynning á norrænum verkefnum um fátíðar fatlanir. Kolbrún Gunnarsdóttir deildarstjóri í menntamála-
ráðuneytinu, Einar Hólm skólastjóri Öskjuhlíðarskóla, Erla Gunnarsdóttir skólastjóri Safamýrarskóla,
Halldóra Haraldsdóttir skólastjóri Giljaskóla, Akureyri, Rannveig Lund forstöðumaður Lestrarmiðstöðvar
KHÍ og Sylvía Guðmundsdóttir ritstjóri hjá Námsgagnastofnun.
12.00 Fyrirspurnir og umræður.
12.30 Hádegishlé.
13.30 Skólaganga barna með sérþarfir eftir 1. ágúst 1996. Hrólfur Kjartansson deildarstjóri í
menntamálaráðuneytinu.
13.50 Skipulagþjónustu við börn með sérþarfir. Jón Bjömsson framkvæmdastjóri menningar-, uppeldis-
og félagsmála hjá Reykajvíkurborg, Valgarður Hilmarsson oddviti Engihlíðarhrepps í V-Húnavatnssýslu.
14.30 Nemendur með sérþarfir i grunnskólum frá sjónarhóli samtaka kennara.
Anna Kristín Sigurðardóttir formaður Félags íslenskra sérkennara.
14.45 Samnýting sérfræðiþjónustu leikskóla og grunnskóla. Heiðrún Sverrisdóttir leikskólaráðgjafi í Hafnarfirði
15.00 Kaffihlé.
15.30 Með hvaða hætti getur framhaldsskólinn komið til móts vió alla nemendur?
Eygló Eyjólfsdóttir skólameistari Borgarholtsskóla í Reykjavík.
15.50 Nemendur með sérþarfir íframhaldsskólum frá sjónarhóli samtaka kennara.
Fjölnir Ásbjörnsson kennari i Iðnskóla Reykjavíkur.
16.05 Helios II ogýmis önnur verkefni. Kolbrún Gunnarsdóttir deildarstjóri í menntamálaráðuneytinu.
16.30 Fyrirspurnir og almennar umræður.
Ráðstefnan er haldin í samráði við Félag íslenskra leikskólakennara, Kennarasamband íslands,
Hið íslenska kennarafélag, Samband íslenskra sveitarfélaga, Þroskahjálp og Öryrkjabandalagið.
Þátttaka tilkynnist menntamálaráðuneytinu í síma 560 9560 í síðasta lagi 29. febrúar.
Ráðstefnan er þátttakendum að kostnaðarlausu.
Táknmálstúlkun.
Saga hins
fyrsta hóps
dansara varð
að mörgu leyti
talsverð
hetjusaga