Morgunblaðið - 21.05.1996, Blaðsíða 6

6 ÞRIÐJUDAGUR 21. MAÍ 1996
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Tveimur skipum vísað út úr norsku lögsögunni við Jan Mayen
reglum um veiðar innan lögsögu ríkj-
anna hinn 7. maí. Lagt var til að
um veiðarnar giltu sömu reglur og
um loðnuveiðar. „Síðan varð dráttur
á að þeir afgreiddu málið formlega.
Við vorum í símasambandi við þá til
að reka á eftir því og okkur skildist
að þetta yrði í lagi. Ut frá því höfum
við kannski ályktað ranglega að
málið væri í höfn. Norðmenn litu
hins vegar formlegri augum á málið
og töldu reglumar ekki komnar í
gildi fyrr en frá því hefði verið geng-
ið skriflega. Þessi misskilningur kom
svo upp á sunnudaginn og þá gengu
þeir í málið,“ sagði Árni.
í gærmorgun var gengið formlega
frá málinu. Norsk stjórnvöld sam-
þykktu tillögur íslendinga um veiði-
reglur, að öðru leyti en því að þau
vildu hafa ákvæði í þeim um að ís-
lenzku skipin þurfi að tilkynna með
sex klukkustunda fyrirvara að þau
ætli inn í norska lögsögu. Hið form-
lega svar Noregs barst íslenzkum
stjórnvöldum um klukkan tvö síðdeg-
is og var íslenzku skipunum, sem
beðið höfðu átekta utan norsku lög-
sögunnar, því kleift að hefja þar
veiðar á ný í gærkvöldi.
Síldin synti hraðar en
embættismenn væntu
HANDVÖMM í norska stjómkerfínu
var um að kenna að tveimur íslenzk-
um síldveiðiskipum var vísað út úr
norsku fiskveiðilögsögunni við Jan
Mayen aðfaranótt sunnudags.
Norskir embættismenn höfðu ekki
átt von á að norsk-íslenzka síldin
gengi svona hratt norður á Jan May-
en-svæðið og höfðu því ekki gengið
frá nauðsynlegum formsatriðum.
Málið leystist síðdegis í gær og máttu
íslenzku skipin halda inn fyrir lög-
sögumörkin að nýju í gærkvöldi.
Aðfaranótt sunnudags fóru síld-
veiðiskipin Húnaröst RE og ísleifur
VE inn í lögsögu Jan Mayen á eftir
síldargöngunni og töldu skipstjórnar-
mennirnir sig í fullum rétti, enda
segir í samkomulagi íslands, Noregs,
Færeyja og Rússlands um síldveið-
amar í sumar, að ríkin geti veitt
hvert í annars lögsögu. Skipin höfðu
hins vegar ekki verið lengi á svæðinu
er strandgæzluskip stuggaði þeim
út fyrir lögsögumörkin að nýju og
vitnaði skipherrann til fyrirmæla frá
norskum stjómvöldum.
Kom á óvart að síldin skyldi
komin inn á svæðið
íslenzk stjórnvöld bragðu hart við
er þeim varð kunnugt um atvikið að
morgni sunnudags. Svo vildi til að
Halldór Ásgrímsson utanríkisráð-
herra og Niels 0. Dietz, sendiherra
Noregs, vora báðir staddir á flugvell-
inum í Hornafírði þegar Halldóri
Káre Bryn, skrifstofustjóri í
norska utanríkisráðuneytinu, sagði í
samtali við Morgunblaðið í gær að
vandinn hefði verið sá, að reglur um
veiðar íslenzku skipanna í lögsögunni
við Jan Mayen hefðu ekki verið til-
búnar með formlegum hætti. „Hér
höfum við kerfi, þar sem fara verður
eftir lögformlegum reglum. Það dug-
ir ekki að hafa pólitískt samkomu-
lag,“ sagði Bryn.
„Áf okkar hálfu er málið alls ekki
dramatískt," sagði Bryn. „Það kom
okkur á óvart og verður að segja að
það var óheppilegt, að síldin skyldi
vera komin svona snemma inn í lög-
sögu Jan Mayen, því að undanfarin
ár hefur hún verið mun seinna á
ferðinni. Við höfðum engar vísbend-
ingar um að síldin væri veiðanleg á
Jan Mayen-svæðinu. Ef þær hefðu
verið til staðar, hefðum við gengið
frá formsatriðunum fyrr. Vegna þess
að málið kom upp á sunnudegi var
ekki hægt að leysa það fyrr en í dag
[mánudag]."
Dráttur á að gengið
væri frá reglum
í síldarsamningnum, sem undirrit-
aður var 6. maí, kemur fram að aðild-
arríkjunum beri að semja tvíhliða sín
á milli um tilhögun veiða innan lög-
sögu. Að sögn Árna Kolbeinssonar,
ráðuneytisstjóra sjávarútvegsráðu-
neytisins, sendi ráðuneytið norska
sjávarútvegsráðuneytinu tillögur að
GRÆNLAND
Norska strandgæslan
stuggaði við tveim
skipum en nú hafa
íslensk skip fengið
Ipvfi til vpiAa.
Morgunblaðið/Tómas Helgason
MIKIÐ er um að vera á síldarmiðunum, en þessi mynd
var tekin í síldarsmugunni í gær.
bárast tíðindin. Ráðherra óskaði eft-
ir atbeina sendiherrans til að fá leið-
réttingu og fékk sá síðarnefndi þegar
í stað farsíma ráðherrans lánaðan til
að hringja í starfsmenn sína og fá
þá til að gera ráðstafanir til að leið-
rétta þann misskilning, sem virtist
kominn upp.
Á batavegi
59 ára gamall maður er á bata-
vegi eftir að hafa verið fluttur
meðvitundarlaus á sjúkrahús en
maðurinn féll úr stiga í Breið-
holti á laugardagskvöld.
Hann var þá ásamt öðrum
að vinna við að háþrýstiþvo þak
íbúðarhúss og bílskúrs. Á
Borgarspítalanum fengust þær
upplýsingar í gær að maðurinn
væri á batavegi en hann lá þá
enn á gjörgæsludeild.
Innbrot á
Kjalarnesi
TALSVERÐUM verðmætum
var stolið í innbroti sem framið
var í hús í þéttbýlishverfínu á
Kjalarnesi um helgina.
Innbrotið var kært til lög-
reglu síðdegis í gær.
Net erlendra fíkniefna-
hringja gætu legið hér
JÓHANNA Sigurðardóttir þingmaður Þjóðvaka
sagði á Alþingi í gær að varla sé hægt að útiloka
að ísléndingar séu flæktir í net útlendra fíkniefna-
hringja og þeir hringir tengist fjársterkum aðilum
hér á landi sem komi sjálfír hvergi nærri innflutn-
ingi og dreifingu á efnunum.
Verið var að ræða skýrslu, sem Davíð Oddsson
forsætisráðherra lagði fram á Alþingi fyrir
skömmu um útbreiðslu fíkniefna og þróun ofbeld-
is. Jóhanna sagði að það sem mestan óhug vekti
í skýrslunni væri yfírlit yfír haldlögð fíkniefni síð-
ustu 10 ár sem metið væri alls á 350 milljónir
króna.
Ef miðað væri við að hald væri lagt á um 10%
efna sem kæmu inn í landið, mætti áætla að flutt
hafi verið inn fíkniefni fyrir 3,5 milljarða króna
á þessum tíma.
Jóhanna sagði þetta vekja upp áleitnar spurn-
ingar. „Hvaðan kemur allt þetta fjármagn? Hefur
verið kannað sérstaklega hvort fjársterkir einstakl-
ingar standa að baki ólöglegum innflutningi fíkni-
efna og nota hin svokölluðu burðardýr til að koma
þeim til landsins? Er ástæða til að ætla, með til-
liti til þess sem haldið er fram í skýrslunni, að
hér hafí þróast skipulagður fíkniefnamarkaður,
að net hans sé svo þrautskipulagt hér á landi að
hér hafí að einhveiju leyti fest rætur mafíuhring-
ir sem skipuleggja innflutning á fíkniefnum til
landsins," spurði Jóhanna.
Davíð Oddsson sagði að fíkniefnamál tengdust
alþjóðlegri glæpastarfsemi og á meðan slík starf-
semi þrifíst í nágrenni við ísland væri ljóst að auð-
veldara væri um vik að beina henni og afleiðingum
hennar hingað til lands. Davíð sagði að á nýlegri
ráðstefnu forastumanna landa við Eystrasaltið hefði
þetta mái fengið einna mesta umræðu. Og meginn-
iðurstaðan hefði verið sú að hin opnu landamæri,
sem nú væra staðreynd í Evrópu, hefðu nýst glæp-
aklíkum miklu fyrr en öðram aðilum.
Lögregluyfírvöld hefðu verið mjög ósamstarfsf-
ús milli svæða meðan glæpahringirnir hefðu mjög
fljótt hafíð samstarf yfír landamæri og tekið í
sína þjónustu tæknibúnað sem var miklu fremri
þeim sem lögregla hafði yfir að ráða. Því væri
brýnt að efla samstarf lögreglu yfir landamæri.
Jón Baldvin Hannibalsson fyrrverandi utanríkisráðherra um skýrslu Ríkisendurskoðunar
JÓN Baldvin Hannibalsson, fyrrver-
andi utanríkisráðherra, segist vera
ánægður með niðurstöður stjóm-
sýsluendurskoðunar Ríkisendurskoð-
unar á utanríkisráðuneytinu í ráð-
herratíð hans.
„Niðurstöðumar hnekkja gersam-
lega þeim alvarlega áburði um gagn-
rýni verða embættisfærslu, sem var
tilefni þess að ég bað um þessa út-
tekt,“ segir Jón Baldvin í samtali við
Morgunblaðið. „Það, sem þama er
sagt um kostnaðarþróun, fylgni við
Qárlög og aðhaldssemi í fjármála-
stjórn er jákvætt. Það vekur sérstaka
athygli að það, sem sagt er um aug-
lýsingar starfa, hæfnisflokkun
starfsmanna, starfsmannaráðningar
og stöðuhækkanir, er einnig mjög
jákvætt."
Jón Baldvin segir að í ráðherratíð
sinni hafí lengst af ríkt frysting í
starfsmannahaldi og hafí aðeins
fimm embættismenn verið ráðnir
umfram þá, sem hættu, en tveir for-
verar hans í embætti hafí ráðið tólf
nýja starfsmenn á tveimur áram.
Ánægður með skýrsluna
„Störf voru auglýst, þá sjaldan að
heimildir fengust fyrir nýráðningum,
hæfnismat fór fram og faglegt mat
réð stöðuhækkunum. Ríkisendur-
skoðun telur það loflega nýbreytni
að sendiherrar séu skipaðir tíma-
bundið, eins og gert var þegar leitað
var út fyrir þjónustuna í atvinnulíf-
ið,“ segir Jón Baldvin.
Formfestan þegar komin í
framkvæmd
Hann segir það vekja athygli sína
að Ríkisendurskoðun geri tillögur um
aukna formfestu varðandi flutnings-
skyldu starfsmanna utanríkisþjón-
ustunnar milli starfsstöðva. „Stað-
reyndin er sú að þegar ég kom í
ráðuneytið 1,988 var ekkert skipurit
fyrir hendi, engar starfsreglur um
starfsmannastjórn og flutnings-
skyldu og ekkert stefnumarkandi
skjal um forgangsröðun mála. Það
var mitt fyrsta verk að ráða bót á
þessu og það var gert 14. apríl 1989,
með nýju skipuriti, með fastmótuðum
reglum um flutningsskylduna og
stefnumarkandi yfirlýsingu. Þá vora
í fyrsta sinn settar reglur um að
embættismenn yrðu ekki lengur á
pósti erlendis en fjögur ár í senn,
að hámarki átta ár, þeir kæmu með
reglulegum hætti til endurhæfingar
í aðalstöðvar, nýráðnir fengju nægan
undirbúningstíma í ráðuneyti og
flutningar yrðu tilkynntir með
þriggja mánaða fyrirvara. Það, sem
Ríkisendurskoðun leggur nú til að
verði fært inn í fyrirmælabók ráðu-
neytisins, var ég löngu búinn að
gera og þessu var fylgt í framkvæmd
á mínum tíma,“ segir Jón Baldvin.
Hann bendir á að í ráðherratíð
sinni hafi orðið gerbreyting á eðli
og verksviði ráðuneytisins. Utanríki-
sviðskiptamál hafí flutzt þangað og
stórverkefni á borð við EES- og
GATT-samninga hafi bætzt á ráðu-
neytið. Vegna breytinga í alþjóða-
málum hafi einnig þurft að leggja
aukna áherzlu á öryggis- og varnar-
mál. Þá hafi vægi hafréttarmála
aukizt á nýjan leik. „Þrátt fyrir þessi
stórauknu verkefni var óveraleg
fjölgun starfskrafta og ráðuneytið
hélt sig innan fjárheimilda. Árangur
í fjölþjóðlegum viðskiptasamningum
við mesta viðskiptastórveldi heims-
ins, sem voru EES- og GATT-samn-
ingarnir, er hinn eiginlegi prófsteinn
á getu ráðuneytisins. Þessi vinna
mæddi aðallega á innan við tíu mönn-
um, á meðan bandalagsþjóðir okkar
í EFTA höfðu mörg hundrað. Þetta
sýnir að ráðuneytið hefur á að skipa
nokkram framúrskarandi mönnum,
sem jafnast á við þá beztu erlendis,"
segir Jón Baldvin.
Hann segist sömuleiðis hafa beitt
sér fyrir breyttum kröfum við nýr-
áðningar. „Áður var þetta mikið lög-
fræðingaveldi, en ég beitti mér fyrir
því að menn með alþjóðlega mennt-
un, á sviði viðskipta, markaðsmála,
Evrópuréttar og alþjóðastjórnmála,
yrðu ráðnir í auknum mæli, sem ég
tel að hafi verið ráðuneytinu mjög
til góðs.“
Jón Baldvin segir gagnlegastar
tillögur Ríkisendurskoðunar um að
jafna starfskjör embættismanna,
sem starfí erlendis, og þeirra, sem
starfí heima í ráðuneytinu. Hins veg-
ar séu tillögur Ríkisendurskoðunar í
þessu efni óburðugar. Sama sé að
segja um spamaðartillögur stofnun-
arinnar. Jón Baldvin segir það einnig
galla að hvergi í skýrslu Ríkisendur-
skoðunar sé rætt um fjárhagsvanda
Flugstöðvar Leifs Eiríkssonar.