Morgunblaðið - 24.07.1996, Blaðsíða 14

14 MIÐVIKUDAGUR 24. JÚLÍ 1996
MORGUNBLAÐIÐ
ERLENT
Milliganga Þjóðveija um fangaskipti ísraela og Hizbollah
Vilja gegna stærra hlut-
verki í Miðausturlöndum
Bonn. Reuter.
ÞÝSKA stjórnin hyggst notfæra
sér góð tengsl sín í Miðausturlönd-
um til að gegna auknu pólitísku
hlutverki í þessum heimshluta í
þágu friðar, að sögn Bernds
Schmidbauers, sem hafði milli-
göngu um fanga- og líkaskipti Hiz-
bollah og Israela um helgina.
Schmidbauer sagði að stjórn
Helmuts Kohls kanslara hefði
áunnið sér traust allra helstu ríkja
og fylkinga í Miðausturlöndum að
írönum meðtöldum, en samninga-
viðræður Þjóðverja við þá hafa
sætt gagnrýni í Þýskalandi, og
Bandaríkjastjóm hefur litið þær
tortryggnum augum.
Schmidbauer, sem fer með leyni-
þjónustumál fyrir kanslaraembætt-
ið, sagði þetta traust ákjósanlegan
grundvöll fyrir auknu pólitísku
hlutverki Þjóðveija í friðarumleit-
unum í Miðausturlöndum. „í þess-
um heimshluta er óskað eftir því
að þýska stjómin láti meira að sér
kveða í pólitískum samningavið-
ræðum og að Evrópusambandið
geri hið sama. Ég tel mjög mikil-
vægt að við geram þetta.“
„Ég er viss um að menn eiga
eftir að finna að því að samninga-
viðræður áttu sér stað við Hiz-
bollah, írani, Sýrlendinga og Líb-
ani,“ sagði Schmidbauer, sem hefur
verið nefndur „008“ í þýskum fjöl-
miðlum vegna fágaðrar framkomu
og starfa hans í tengslum við þýsku
leyniþjónustuna.
Stjómin sökuð um linkind
Kohl hefur sætt gagnrýni þýskra
stjórnarandstæðinga, sem telja að
„gagnrýnar viðræður" embættis-
manna hans við stjómvöld í íran
jafngildi linkind í garð harðlínu-
stjórnar sem hlusti ekki á nein rök.
„Frá sjónarhóli þýsku stjórnarinnar
Reuter
TUGIR þúsunda manna fylgdu 123 skæruliðum Hizbollah til
grafar í Beirút í gær. Israelar afhentu líkin á sunnudag.
era viðræður við stjómvöld í íran
réttmætar og hafa alltaf verið það
þar sem þetta ríki hefur mikil
áhrif,“ sagði Peter Hausmann, tals-
maður þýsku stjómarinnar.
Hausmann sagði að Kohl hefði
þegið boð um að heimsækja ísrael
frá Benjamin Netanýahu, forsætis-
ráðherra ísrael.
Zalman Shöval, ráðgafi Net-
anyahus í utanríkismálum, sagði
að Bandaríkjamenn myndu halda
forystuhlutverki sínu í friðarum-
leitunum í Miðausturlöndum en
Þjóðveijar gætu einnig látið að sér
kveða. „Ef Þjóðverjar gætu einnig
gegnt hlutverki myndum við fagna.
því, að því tilskildu að þeir gleymi
ekki að Þýskaland getur aldrei ver-
ið hlutlaust gagnvart ísrael en þarf
að hafa sérstök tengsl við landið,"
sagði hann.
Tengslin við ísrael í
eðlilegt horf
Þýsk dagblöð sögðu í forystu-
greinum að árangur Schmidbauers
sýndi að mrkilvægt væri að hafa
góð tengsl við írani og endurspegl-
aði jafnframt bætt samskipti
Þýskalands og ísraels. „Málið sýnir
að þessi viðkvæmu tengsl hafa
komist í eðlilegt horf,“ sagði dag-
blaðið Die Welt.
Þýska stjórnin hefur haft að leið-
arljósi að viðhalda góðum tengslum
við ísrael en reyna um leið að hafa
áhrif á írani með því að framfylgja
stefnu Evrópusambandsins um
„gagnrýnar viðræður" við þá.
Ekki hefur alltaf verið auðvelt
fyrir Klaus Kinkel, utanríkisráð-
herra Þýskalands, að framfylgja
þessari stefnu. Hann varð t.a.m.
að aflýsa fyrirhugaðri ráðstefnu
um málefni múslimaríkja í fyrra
eftir að neðri deild þingsins lagðist
gegn því að Ali Ákbar Velayati,
utanríkisráðherra írans, fengi að
sitja hana. Þingmenn sögðu að
ekki væri við hæfi að bjóða íranska
ráðherranum til Þýskalands eftir
að stjómin í Teheran fagnaði morð-
inu á Rabin.
Serbar
brjóta
kosninga-
reglur
Trnovo, Zagreb. Reuter.
ÖRYGGIS- og samvinnustofnun
Evrópu (ÖSE), sem skipuleggur
fyrirhugaðar kosningar í Bosníu í
september, lýsti því yfir í gær að
auglýsingar frá serbneskum fram-
bjóðendum, sem segðu sig „sam-
starfsmenn Radovans Karadzics"
virtust vera brot á banni við stjórn-
málaþátttöku eftirlýstra stríðs-
glæpamanna.
Er þetta fyrsta merkið um það
að Bosníu-Serbar ætli ekki að fara
í einu og öllu eftir því samkomulagi
sem Richard Holbrooke, sendimað-
ur Bandaríkjastjórnar, náði við
Slobodan Milosevic, forseta Serbíu,
og Karadzic, um að sá síðarnefndi
hætti afskiptum af stjórnmálum.
Hart deilt í Mostar
Þá eru blikur á lofti í borginni
Mostar í Bosníu, þar sem gengið
var til borgarstjórnarkosninga í lok
júni. Skiptist borgin í hverfi Króata
og múslima, sem unnu nauman sig-
ur í kosningunum. Króatar eru
ákaflega ósáttir við framkvæmd
kosninganna og neita að viður-
kenna úrslitin. Þeir neituðu að
mæta á fyrsta fund hinnar nýkjörnu
borgarstjórnar, sem fram fór síð-
degis í gær.
Mjög dróst að tilkynna um form-
leg úrslit og að endingu gerði Evr-
ópusambandið, sem fer með stjórn
borgarinnar, það með tilskipun, eft-
ir að tilskilinn 11 daga frestur var
runnin út. Það sem flækti fram-
kvæmdina, og reitti Króata til reiði,
var að fyrrverandi íbúar borgarinn-
ar, sem nú era flóttamenn erlendis,
skyldu kjósa. Hlaut stærsti flokkur
múslima, SDA, yfirgnæfandi meiri-
hluta atkvæða á kjörstöðum í Vest-
ur-Evrópu.
Efasemd-
ir um að-
ild ESB
Jakarta. Reuter.
AUSTUR-Asíuríki láta í ljós vax-
andi efasemdir um réttmæti aðild-
ar Evrópusambandsins að Svæðis-
vettvangi ASEAN (ASEAN Regi-
onal Forum, ARF), sem er helzti
vettvangur umræðna og samráðs
ríkja um öryggismál Asíu austan-
verðrar.
'Evrópusambandið og níu ríki að
auki, þar á meðal Bandaríkin og
Ástralía, eiga aðild að ARF, sem
kom saman til fundar í Jakarta í
Indónesíu í gær.
Að sögn ónafngreindra embætt-
ismanna setja ASEAN-ríkin hina
svifaseinu ákvarðanatöku ESB
fyrir sig og segja það valda rugl-
ingi að sambandið sem heild sam-
þykki oft stefnu í utanríkismálum,
sem gangi þvert á stefnu einstakra
aðildarríkja. „Við heyrum eitt frá
framkvæmdastjóminni og annað
frá höfuðborgum aðildarríkjanna,"
segir einn embættismannanna.
ASEAN-ríkin hafa komið sér
saman um nýjar reglur um inn-
töku nýrra ríkja í Svæðisvettvang-
inn. Samkvæmt þeim geta aðeins
fullvalda ríki, en ekki ríkjasamtök,
fengið inngöngu og þá því aðeins
að þau eigi mikilvægra öryggis-
hagsmuna að gæta í Austur-Asíu.
Bretland og Frakkland hafa
sótt um sérstaka aðild að ARF,
en neita því að sú aðild eigi að
koma í stað þátttöku Evrópusam-
bandsins í ARF.
Ottast „riðufár“ vegna
yfirlýsinga Fischlers
Brussel. Reuter.
FRANZ Fischler, er fer með land-
búnaðarmál í framkvæmdastjórn
Evrópusambandsins, greindi frá því
á fundi landbúnaðarráðherra ESB á
mánudag að nýjar rannsóknir bentu
til að kúariða gæti hugsanlega bor-
ist í sauðfé.
Fischler sagði ekki hægt að úti-
loka að riða í sauðfé, er þekkt hefur
verið um aldabil, væri í raun sami
sjúkdómurinn og kúariða. Margt
væri áþekkt með sjúkdómunum.
Fischler sagði að vísindamenn hefðu
komist að því með því að smita
sauðfé með kúariðu að sjúkdómurinn
breiddist mun hraðar út í sauðfé en
nautgripum.
Hann sagðist því hafa I hyggju
að leggja það til við fastanefnd dýra-
lækna ESB að ákveðnir vefir yrðu
fjarlægðir úr öltum jórturdýram áður
en kjöt bærist í fæðukeðju manna
eða dýra. Munu dýralæknar taka
afstöðu til tillögu Fischlers þann 1.
ágúst.
Jafnt Fischler sern Ivan Yates,
landbúnaðarráðherra írlands, hvöttu
menn hins vegar til að sýna stillingu
í ljósi kúariðuumræðu síðustu mán-
aða. Ekki væri um sambærileg mál
að ræða.
Embættismenn í Brussel létu hins
vegar í Ijós ótta um að hætta væri
á því að neytendur myndu sniðganga
lambakjöt, ef ekki væri rétt haldið
á málum. Þá gagnrýndu landbúnað-
arráðherrar Spánar og Bretlands
hann harðlega fyrir ótímabærar og
órökstuddar yfirlýsingar.
Reuter
DOUGLAS Hogg, landbúnaðarráðherra Bretlands, Philippe
Vasseau, Iandbúnaðarráðherra Frakklands og Karel Pinxten frá
Belgíu á ráðherraráðsfundinum.
EVRÓPA^
Ákveðin hætta er talin á „riðu-
fári“, áþekku kúariðufárinu, en sala
á nautakjöti hefur dregist saman um
allt að 40% eftir að bresk stjórnvöld
greindu frá því að ekki væri hægt
að útiloka að kúariða gæti borist til
manna og valdið heilarýrnunarsjúk-
dómi.
Ríkisstjórn Nýja-Sjálands sagðist
í gær vera að leita eftir frekari upp-
lýsingum um hinar vísindalegu nið-
urstöður ESB. Sauðféstofnin á Nýja-
Sjálandi telur 50 milljónir og 90%
slátraðra lamba era flutt út, fyrs]
,og fremst til Bretlands.
Talsmaður nýsjálenska landbún-
aðarráðuneytisins sagði ávallt hafa
legið fyrir að riða og kúariða væra
skyldir sjúkdómar. Annar embætt-
ismaður sagðist í raun ekki sjá hvað
væri nýtt í málinu. Flestir hefðu
ávallt gengið út frá því að kúariða
væri í raun riða er hefði borist til
nautgripa í gegnum fóður.
Fangar
svelta sig
í hel
TVEIR fangar hafa dáið vegna
tveggja mánaða mótmæla-
sveltis 300 vinstrimanna í 33
fangelsum í Tyrklandi. Fang-
arnir eru félagar í vinstrihreyf-
ingum, sem hafa verið bannað-
ar í Tyrklandi, og hófu sveltið
í maí til að mótmæla slæmum
aðbúnaði og illri meðferð. Al-
gengt er að fangar grípi til
slíkra aðgerða í Tyrklandi en
dauðsföll vegna mótmæla-
sveltis eru þó sjaldgæf.
Frakkar hvöttu í gær Tyrki
til að bæta aðbúnaðinn í fang-
elsunum og gera ráðstafanir
til að binda enda á mótmæla-
sveltið.
Banvæn mat-
areitrun í
Japan
SJÖ manns hafa látist vegna
matareitrunar í Japan það sem
af er árinu og rúm 8.000
manns hafa veikst frá því í
maí. Tíu ára stúlka og 85 ára
kona létust í gær af völdum
eitrunarinnar í borginni Sakai,
þar sem 6.400 skólaböm hafa
veikst síðustu tólf daga.
Hugbúnaðar-
villa völd að
Ariane-slysi
ANNARRI geimferð Ariane-5
flauga Geimferðastofnunar
Evrópu (ESA) hefur verið
frestað til fyrri helmings
næsta árs. Geimferðin var fyr-
irhuguð í september en fresta
varð henni eftir að fyrsta
geimflaugin sprakk í loft upp
40 sekúndum eftir geimskot í
júní sl. Niðurstaða rannsóknar
á orsökum slyssins var sú, að
villa í tölvuhugbúnaði hafi
valdið því.
Rauðu síma-
klefarnir
snúa aftur
ELLEFU árum eftir að ákveð-
ið var að taka hina heims-
þekktu rauðu símaklefa, sem
einkennt höfðu borg og bý í
Bretlandi allt frá árunum á
milli stríða, hefur brezka síma-
fyrirtækið British Telecom-
munications (BT) ákveðið að
fylgja áskoranum mikils fjölda
símnotenda að innleiða þá á
ný. Nýju klefarnir verða að
vísu ekki alveg eins og þeir
gömlu, en að sögn talsmanns
BT minnir hönnun nýju klef-
anna það sterklega á gömlu
pottjárnssteyptu klefana, að
allir þeir sem harma hvarf
þeirra ættu að geta tekið gleði
sína á ný.
Nefdropar
við mígreni
SAMKVÆMT niðurstöðum
rannsóknar, sem birtist í Jouv-
nal of the American Medical
Association í þessari viku, geta
nefdropar sem innihalda
lidocaine, algengt staðdeyfing-
arefni, veitt snaran létti við
mígrenis-höfuðverkj aköstum.