Morgunblaðið - 01.09.1996, Blaðsíða 37

MORGUNBLAÐIÐ
SUNNUDAGUR 1. SEPTEMBER 1996 B 37
PÍL AGRÍMARNIR safnast til kvöldmessu
á torginu fyrir framan kirkjuna á klettinum
ÖRTRÖÐ við kranana með vatninu úr lindinni helgu.
að líta þöglan vitnisburð um suma
þá sem eiga að hafa náð bata eft-
ir heimsókn: undir loft í hellis-
skúta hafa verið hengdir nokkrir
tugir hækna sem skildar hafa ver-
ið eftir. Undir þessum skúta er
mikil þvaga við nokkra vatnskrana
á fægðu látúnsröri: þar rennur
vígða vatnið úr kraftaverkalind
Bernadettu í brúsa fólksins. Sumir
taka sér lítra eða
tvo að dreypa á,
meðan aðrir eru
stórtækari og fylla
nokkra 50 lítra
brúsa og aka brott
á vögnum. Fyrir
innan kranana er
annar skúti og löng
röð hlykkjast inn í
hann. Þetta er að-
alhelgidómurinn;
hellirinn þar sem
María mey birtist
Bemadettu í fyrsta
skipti. Uppi
veggnum er lík-
neski af Maríu í
fullri líkamsstærð,
misstór kerti loga á þar til gerðum
vögnum, og grindur stjórna að-
komunni og straumnum framhjá
hinum helga stað. Gestir eru and-
aktugir, krossa sig, fara með bæn-
ir, og á hellulagðri stéttinni kijúpa
unglingar og nokkrar nunnur og
fara með bænir.
18 vitranir Bernadettu
Það var 11. febrúar árið 1858
sem Bemadetta Soubirous átti leið
þarna hjá ásamt tveimur yngri
stúlkum. Hún var fjórtán ára göm-
ul, ein af átta börnum fátæks
malara, og var hvorki læs né skrif-
andi. Hún leit inn í skútann og
sá þessa dömu standa þar fimm
metra uppi í veggnum. Hinar
stúlkurnar sáu ekki neitt. Þetta
var í fyrsta skiptið af átján sem
Bernadetta sá þessa sýn. Hún
endurtók sig oft næstu dagana en
síðasta vitrunin
varð 16. júlí það
sama ár. Atburð-
irnir spurðust fljót-
lega út og fjöldi
fólks tók að fylgja
stúlkunni daglega
að skútanum. Hún
var þó sú eina sem
sá eitthvað.
Að sögn Bernad-
ettu þagði daman
suma dagana. í
öðrum tilvikum bað
hún stúlkuna að
gera sér greiða eins
og að sjá til þess
að kapella yrði
byggð á staðnum,
eða hún bað hana um að koma til
skila svo undarlegum guðfræðileg-
um boðum að þau gerðu staðar-
prestinn ringlaðan þegar hún bar
honum þau. Níunda sýnin var mik-
ilfenglegust. Daman bauð Bernad-
ettu að kijúpa og krafsa í jörðina.
Sem stúlkan gerði og fyrir framan
lýðinn sem fylgdi henni við hvert
fótmál, opnaðist jörðin og vatn
spratt upp.
í mánaðarlegri skýrslu til París-
ar sagði sýslumaðurinn að í febr-
HÓPUR altarissveina fær komu sína til Lourdes staðfesta með Ijósmynd.
Fjórar og
hólf milljón
manna
heimsækir
hellisskúta
Bernadettu
órlega.
úar þetta ár hefði ekkert merki-
legt gerst. Hann bætti þó við:
„Engu að síður verð ég að segja
yður frá svolitlu er hefur skapað
þónokkurn óróa í Lourdes og ná-
grenni. Tólf ára stúlka sem virðist
haldin ofskynjunum og dástjarfa,
telur sín vera vitjað af hinni heil-
ögu .Jómfrú _ dag hvern í skúta
nokkrum.“ í skýrslunni kemur
fram að bæjaryfirvöld hafi haft
áhyggjur af almannafriði, því auk
hinnar svokölluðu kraftaverka-
lindar, þá hafi fólk verið að kasta
frá sér hækjum og stíga upp af
hjólastólum, og krabbameinskýli
voru sögð hjaðna. Áætlað var að
4000 manns heimsæktu skútann
þá daglega, svipaður fjöldi og bjó
í Lourdes.
Biskup svæðisins lagði engan
trúnað á þessar sögusagnir en
sendi engu að síður hóp sérfræð-
inga á staðinn. En eftir rannsókn
sem tók fjögur ár neyddist hann
til að draga þá ályktun að engin
skýring væri á þeim fyrirbærum
sem hefðu átt sér stað og væru
enn að gerast; þau væru yfirnátt-
úruleg. Var þá samstundis ráðist
í byggingu kapellunnar sem da-
man hafði beðið um og með tíman-
um varð að kirkjunni sem stendur
þar í dag og getur hýst 30.000
manns á sérstökum hátíðisdögum.
Milljónir í skútann
Og nú er verið að byggja nýja
kirkju, að þessu sinni hinumegin
við ána, gegnt skútanum með
Maríulíkneskinu. Fjárins til allrar
þessarar mannvirkjagerðar er afl-
að með fijálsum framlögum, auk
kertasölu og fyrirbæna sem greitt
er fyrir. Ungur maður sem gaf sig
á tal við mig þarna undir klettinum
sagði að í raun væri ekkert ókeyp-
is í Lourdes nema kraftaverka-
vatnið í krönunum og aðgangur
að böðunum sem eru skammt þar
frá og fýllt sama vatninu. Og hann
bætti við að það væri eðlilegt að
páfinn og aðrir tignarmenn í ka-
þólskunni heimsæktu staðinn jafn
reglulega og raun er á, þetta er
jú næst vinsælasti viðkomustaður
kaþólskra á trúarferðum - fleiri
sækja Rómarborg heim - og að
auki mikil tekjulind fyrir kirkjuna.
Þessi gífurlegi straumur píla-
gríma og messuglaðra ferða-
manna hafði svo sannarlega vakið
forvitni mína og mér tókst að hafa
uppi á nokkrum athyglisverðum
staðreyndum. Yfir sumartímann
renna 35.000 bílar daglega inn í
Lourdes og á lestarstöðinni geta
22 lestir verið samtímis. íbúar í
Lourdes árið um kring eru 18.000
en hótelherbergin 17.000 - fyrir
utan Parísarborg er hvergi meira
framboð af hótelum í gjörvöllu
Frakklandi. Og á meðan flestallar
kirkjudeildir í Evrópu kvarta yfir
minnkandi messusókn og dvínandi
trúhneigð, þá barma klerkarnir í
Lourdes sér ekki: fjórar og hálf
milljón manna heimsækir hellis-
skúta Bernadettu árlega og fer
fjölgandi. Ef litið er í handbækur
ferðamanna reynast engin af hót-
elum eða veitingahúsum bæjarins
vera „fjögurra stjörnu", enda erf-
itt að halda uppi slíkri þjónustu á
stað sem tæmist og lokar yfir vetr-
artímann. En fólkinu sem kemur
er sama. Það kemur vegna trúar
sinnar og sumir hafa safnað fyrir
fargjaldinu árum saman.
„Kraftaverkastöð"
Það getur reynst erfitt fyrir ís-
lending að skilja þennan trúarhita
- þessa trú á bænheyrslu, teikn
og kraftaverk sem birtist í fari
fólksins sem kemur til Lourdes.
Þó hafa íslendingar farið þangað
til að biðjast fyrir. Mig minnir að
ég hafí einhverntíman lesið um
hóp ungliða úr kaþólsku kirkjunni
íslensku sem hafi farið til Lour-
des. Frægari er þó ferð sú sem
Halldór Laxness fór árið 1923,
rúmlega tvítugur, og segir frá í
Dagar hjá munkum. Jón
Sveinsson, Nonni, sendi Hall-
dór til Lourdes og í bréfí frá
þeim tíma segir hann: „Lour-
des er undarlegasti staður
sem ég hef komið á og get
ég ekki óhrærður um hann
talað.“ Síðar skrifaði hann
þessa frásögn:
„Mér er enn í minni að
Nonni og hans menn í jesúíta-
reglunni ætluðu mér að leggja
sérstakan skerf til mála í
þessari heimsfrægu krafta-
verkastöð.
Kraftaverkið sem ég átti
að hafa milligöngu um snerti sál
aldraðrar og mildrar dömu í mikl-
um efnum og var til heimilis í
París. Hún þjáðist af krabba-
meini. Nonni hafði sagt henni að
ég hefði það sem trúmenn nefndu
óflekkaða skírnarnáð, en það mun
þýða að viðkomandi hafi ekki
drýgt neina umtalsverða synd frá
því að hann var skírður. Slíkir
menn voru sagðir fágætir og bæn-
ir þeirra áhrifamiklar.
Ég átti að kaupa kerti í Lour-
des og láta það loga undir lestri
saltara frammifyrir mynd heilagr-
ar Maríu meyjar í kraftaverkahell-
inum þar sem hún hafði vitrast
saklausri smalastúlku átján sinn-
um árið 1858. Ég gerði eins og
fyrir var lagt, en fregnaði síðar
að kraftaverkið hefði ekki geingið
upp. Blessuð daman dó. [...]
Mistökin í kraftaverkastöðinni
Lourdes urðu ekki til þess að afmá
áhuga minn á kaþólsku eða krist-
múnkum og andlegri glímu þeirra
í trúmálum. Öðru nær.“
Ég get tekið undir með Halldóri
og sagt að Lourdes sé einn undar-
legasti staður sem ég hef komið
á - sjötíu ár hafa litlu breytt.
Mannlífíð þetta litríkt og svo
margt að skoða að síðustu nautin
voru löngu hlaupin inn í nautaats-
hringinn í Pamplóna þegar ég
loksins kom þangað. En áður en
ég yfirgaf Lourdes spurðist ég
fyrir um gröf Bemadettu og þá
kom í ljós að dýrlingurinn hvílir
ekki þar heldur er til sýnis í gler-
kistu í klaustrinu Nevers einhvers
staðar í Frakklandi miðju. Hún
gerðist nunna þar 22 ára gömul
og lést 13 árum síðar.