Morgunblaðið - 07.09.1996, Blaðsíða 43

MORGUNBLAÐIÐ
MINNIIMGAR
LAUGARDAGUR 7. SEPTEMBER 1996 43

I
I
I
I
I
í
I
1
i
i
I
I
fl
1
1
§

MARGRET
BJÖRNSDÓTTIR
+ Margrét
Björnsdóttir
fæddist á Litlu-
Borg í Þverár-
hreppi í Vestur-
Húnavatnssýslu 22.
mars 1919. Hún lést
á Sjúkrahúsi
Hvammstanga 18.
ágúst síðastliðinn.
Foreldrar Margrét-
ar voru Andrea
Bjarnadóttir og
Björn Þórðarson.
Margrét var ein ell-
efu systkina.
Eftirlifandi eig-
inmaður Margrétar er Pétur
Aðalsteinsson, f. 12.8. 1920.
Pétur og Margrét eignuðust
fjögur börn.
Utför Margrétar fór fram frá
Hvammstangakirkju 30. ágúst.
Elskuleg vinkona okkar, Margrét
Björnsdóttir, hefur kvatt okkur að
sinni. Á kveðjustund hrannast upp
allar góðu minningarnar um 30 ára
skeið.
Við kynntumst Margréti, er mað-
ur hennar, Pétur Aðalsteinsson,
kenndi við barna- og unglingaskóla
Eyrarsveitar, Grundarfirði, vetur-
inn 1966-67. Strax tókst góð vin-
átta með þeim ágætishjónum og
fjölskyldu okkar. Erna Birna naut
ekki hvað sízt umhyggju og vænt-
umþykju Margrétar. Mörgum
stundum eyddi Erna heima hjá
henni meðan við hin vorum í skólan-
um. Aðdáunarvert var, hve Margrét
var umburðarlynd við þetta 6 ára
„skott“, sem fékk að hoppa í dívan-
inum hennar, skoða dótið í skúffun-
um og halda á veskinu fyrir hana,
er þær röltu í búðina. Margrét hafði
nú líka lúmskt gaman af því að litla
skottið gat verið snöggt upp á lag-
ið og svarað fyrir sig. En Erna
passaði líka upp á það, sem Mar-
grét átti. „Ekki snerta þetta, hún
Margrét á það,“ sagði hún, ef ein-
hver ætlaði að taka eða nota hluti
Margrétar, og þá kímdi Margrét
og vitnaði oft í þetta gegnum árin.
Á hverju sumri heimsóttum við
Norðurland, því að marga góða vini
áttum við fyrir norðan, auk Mar-
grétar og Péturs, allt austur í Aðal-
dal. En Erna Birna vildi helst ekki
fara lengra en að Stóru-Borg, beið
hún oftast þar, þar til við tókum
hana í bakaleiðinni.
Er við fluttum til Svíþjóðar árið
1981, fannst Margréti ekki annað
koma til greina en að við ættum
fastan samastað á íslandi. „Annars
sjáumst við aldrei," sagði hún. Þau
hjón buðu okkur að kaupa skika
úr landareign sinni að Stóru-Borg
undir sumarhús. Þarna höfum við
dvalið á hverju sumri, 2-3 vikur, í
nálægð við þessa góðu vini okkar
og notið gestrisni þeirra. Á hveiju
vori hreinsuðu þau út allar flugurn-
ar, er safnast höfðu saman í bú-
staðnum og hreinn þvottur beið
okkar. Og marga ferðina áttu þau
til okkar, og ailtaf komu þau fær-
andi hendi. Það voru heimsins bestu
kleinur, ástarpungar og partar,
saft, sulta að ógleymdu súra slátr-
ínu. Gaman var að sjá þessi sam-
rýndu hjón koma í bílnum sínum
uppi á brekkubrúninni, keik og
hnarreist og Margrét með Tátu og
seinna Tinnu í fanginu. Táta var
grá púðlutík, sem gat sýnt listir og
gengið á afturfótunum, og ef ein-
hver tók dansspor við Margréti,
trylltist hún og reyndi að skakka
leikinn. Er Táta féll frá syrgðu þau
hjónin hana mjög og þá kom Tinna
í hennar stað, svört púðlutík, lífleg
og skemmtileg.
Hún Margrét var ekki stórvaxin,
en stórbrotin var hún og stór í snið-
um og stór í verkum sínum, vin-
áttu, tryggð, hjálpsemi og gest-
risni. Hvað þessi smávaxna, fín-
gerða kona gat verið eitilhörð af
sér, þó að hún gengi ekki ætíð heil
til skógar, dugnaðarforkur, ósér-
hlífin og afkastamikil
til allra verka, einörð í
tali og stundum ekki
allra. Já, hún Margrét
var sívinnandi, alltaf
með eitthvað á pijón-
unum, sokka, vettlinga
og húfur, sem hlýjað
hefur okkur samferða
mönnunum. Hún not-
aði saumavélina líka
óspart og annaðist
saumaskap á sjúkra-
húsinu á Hvamms-
tanga í mörg ár. Margt
handtakið á hún líka í
fallega, hlýlega húsinu,
sem þau Pétur byggðu sér á
Hvammstanga.
Mikill gestagangur hefur alla tíð
verið hjá Margréti og Pétri, bæði á
Stóru-Borg og Hvammstanga.
Skyldir og vandalausir, vinir og
kunningjar hafa notið þeirra höfð-
inglegu gestrisni, öllum tekið opn-
um örmum og leiddir að hlöðnu
veisluborði.
Þau hjón ræktuðu ætíð eigin
kartöflur. I vor setti Margrét niður
í garðinn sinn í seinasta sinn,
eflaust orðin sárþjáð. Hún nýtur
ekki uppskerunnar — það vissi hún
ef til vill — en að gefast upp og
skilja við hálfnað verk, var ekki
hennar stíll.
Er Margrét lá á sjúkrahúsinu í
sumar, taldi hún kjarkinn í sitt fólk
og uppörvaði það, sjálf var hún sátt.
Góða vinkona, vertu kært kvödd,
með þökk fyrir allt.
Blessuð sé minning þín.
Pétur, kæri vinur, megi Guð
styrkja þig og fjölskyldu þína á
erfiðri stundu.
Guðrún Ág. Guðmundsdóttir,
Örn Forberg og fjölskylda.
I lífi hvers manns eru stigin spor
til gæfu. Þessi spor móta líf manns
um alla framtíð og verða hornstein-
ar lífsins. Eitt slíkt gæfuspor steig
ég níu ára gamall þegar ég vorið
1956 var sendur í sveit að Stóru-
Borg í Vestur-Húnavatnssýslu til
hjónanna Karls Björnssonar og
Margrétar Tryggvadóttur. Ástæðan
fyrir því að Stóra-Borg varð fyrir
valinu var sú að faðir minn hafði
verið í sveit á þessum sama bæ
þegar hann var ungur og þekkti
því vel til staðhátta og þeirra sem
þar bjuggu. Ég hef oft hugsað til
þess hversu andi rniirn væri fátæk-
ari og skiiningur minn á lífinu tak-
markaðri ef ég hefði ekki fengið
að njóta þeirra ára sem ég dvaldi
hjá þessu yndislega fólki sem ungl-
ingur á þroskabraut.
Ferðin norður var löng og erfið
fyrir ungan snáða sem aldrei hafði
ferðast svo langt í rútu og hvað þá
farið ríðandi yfir ár og illfærar reið-
slóðir um ókunna sveit. Því var
langt liðið á kvöld er ég ásamt föð-
ur mínum og fylgdarmanni reið í
hlaðið á Stóru-Borg. Ég man það
eins og það hefði gerst í gær þegar
ég í kvöldkyrrðinni virti fyrir mér
húsin og umhverfið og þetta stór-
fenglega útsýni. Við mér blasti Víði-
dalurinn og Hópið með íjallahring-
inn að baki sem stórfenglegan
ramma úr bláum lit fjarlægðarinn-
ar. Fyrir sunnan bæinn gnæfði svo
hið tignarlega og sögufræga Borg-
arvirki eins og verndari þessa yndis-
lega staðar.
Það var ekki fyrr en ég hafði
dvalið um hríð á Stóru-Borg að ég
sá Margréti Björnsdóttur fyrst.
Stóra-Borg var á þessum tíma þrí-
býli og bjó hún með manni sínum
Pétri Aðalsteinssyni og börnum
þeirra fjórum, þeim Aðalbjörgu,
Birni, Haraldi og Vilhjálmi að
ógleymdu barnabarninu henni Fjólu
litlu. Fyrstu kynni mín af Margréti
voru heldur lítil og í sannleika sagt
var ég hálfsmeykur við þessa lág-
vöxnu, grönnu konu sem hafði
augnaráð arnarins. Henni var fátt
óviðkomandi hvort heldur það sem
tengdist búskapnum eða uppátækj-
um okkar drengjanna. Við Vilhjálm-
ur sonur hennar urðum fljótlega
miklir mátar þar sem ímyndunarafl
okkar og uppátæki áttu samleið.
Það kom því fljótlega að því að ég
varð að líta undan hvössu augna-
ráði Margrétar þegar nauðsynlegt
reyndist að skamma okkur Vil-
hjálm. Sérstaklega átti þetta við
um mig þar sem ég var eldri og
átti að hafa „vit“ fyrir okkur.
Sem dæmi um uppátæki okkar
Villa var að við trúðum af einlægni
á tilvist Brunnkarlsins. Hann hélt
til í þeim brunnum sem neysluvatn-
ið var sótt í og við vissum einnig
að brunnurinn í gamla fjósinu væri
hans aðalheimkynni. Því ákváðum
við félagarnir að dvelja úti í fjósi
eina nótt og verða vitni að því þeg-
ar Brunnkarlinn léti sjá sig, en það
gerði hann þegar allir voru gengnir
til náða. Þannig gætum við sannað
tilveru hans fyrir vantrúuðu heimil-
isfólkinu. Við félagarnir komum
okkur því vel fyrir hvor í sinni jöt-
t
Bróðir okkar og mágur,
ÓLAFUR JÓHANNESSON
frá Svínhóli,
Hátúni 10A,
verður jarðsunginn frá Fossvogskirkju
þriðjudaginn 10. september nk.
kl. 13.30.
Helgi Jóhannesson, Þóra Þorleifsdóttir,
Jón Jóhannesson,
Ragnheiður Jóhannesdóttir, Haraldur Sigfússon,
Kristín Jóhannesdóttir, Ragnheiður Guðmundsdóttir.
t
Þökkum auðsýnda samúð og hlýhug við
andlát og útför
ÁGÚSTAR ÓLAFSSONAR,
Skipholti 55.
Sérstakar þakkir fær starfsfólk deildar
A-7, Sjúkrahúsi Reykjavíkur, fyrir ein-
staka umönnun og hlýju.
Guð blessi ykkur öll.
Elfsabet Einarsdóttir,
Sverrir Ágústsson, Lilja Þorsteinsdóttir,
Karen Ágústsdóttir,
Hanna Rún Ágústsdóttir,
Arnar Ágústsson,
Nína Ólafsdóttir,
Hafsteinn Ólafsson
og barnabörn.
unni, innan um jórtrandi kýr. Við
breiddum yfir okkur gamlar
strigadruslur sem við fundum og
biðum svo átekta. En svefninn hef-
ur eflaust orðið forvitninni yfir-
sterkari því við vöknuðum við það
að mamma hans Villa stóð yfir
okkur. Það var alveg ljóst að henni
líkaði ekki þetta uppátæki okkar
og ekkert þýddi að bera fyrir sig
vísindalegar rannsóknir á tilvist
Brunnkarlsins.
En strákapörin urðu mörg og
uppátækin fastur liður á hveiju
sumri hjá okkur félögunum.
Það var svo eitt vor að ég var á
rölti suður túnið þegar ég tek eftir
rollu sem augljóslega er að kalla á
afkvæmi sitt. Við nánari gætur sá
ég að þarna í djúpum skurði lá svört
girnbur nær dauða en lífi. Ég þekkti
strax ána og sá að hún var í eigu
þeirra á „hinum bænum“. Lambið
varð að fá aðhlynningu sem fyrst
svo ég hljóp með það til bæja og
hugðist hitta einhvern piltanna til
að taka við lambinu. Mér til skelf-
ingar var bara Margrét ein heima
á bænum og sá hún strax hvers-
kyns var. Hún sagði mér að koma
með lanibið inn í eldhús þar sem
hún með ákveðnum og fumlausum
handtökum útbjó aðstöðu fyrir
lambið í bakarofninum. Mér brá
heldur í fyrstu að konan ætlaði
bara sí svona að elda lambið hálflif-
andi og með uliinni á, en svo rifjað-
ist upp fyrir mér saga sem ég hafði
lesið um lífgunartilraunir á lömbum
í ylvolgum ofnum. Ég man hvað
þessi yfirvegun, ró og blíða viðmót
gagnvart máttvana lambinu kom
mér á óvart. Ég sá allt í einu þessa
konu í nýju ljósi. Konan sem ég
trúði að hefði þann eina tilgang í
lífinu að skamma okkur Villa var
nú allt í einu orðin blíð og augun
endurspegluðu væntumþykju til
handa þeim sem minna mega sín.
Með þessar hugsanir í brjósti yfír-
gaf ég eldhúsið hennar Margrétar
og rölti niður á engjar til að sækja
kýrnar. Það var svo eftir hádegi
næsta dag að ég fékk þau skilaboð
frá Margréti að koma og hitta sig.
Ég neita því ekki að ég hef oft
verið öruggari með sjálfan mig en
þarna sem ég stóð á ganginum og
bankaði á innri forstofuhurðina og
beið þess sem verða vildi. Innan úr
eldhúsinu kallaði Margrét til mín
og sagði mér að ganga í bæinn.
Hún sat á eldhúskollinum í litríka
eldhúsinu sínu með litla svarta
gimbur í fanginu, sem ég þekkti frá
deginum áður. Nú var yfirbragðið
bjartara. Gimbrin gaf frá sér kumr
og lét dindilinn ganga ótt og títt
meðan hún tottaði pelann sem henni
var gefinn. Þetta var falleg sjón og
ekki skemmdi fyrir að hafa það á
tilfinningunni að ég ætti sjálfur ein-
hvern þátt í að þessi litla gimbur
var nú á lífi og virtist dafna vel.
„Ég ætla að gefa þér gimbrina,
Baldvin minn.“ Þessi orð voru sögð
af svo mikilli einlægni og hlýju í'
minn garð, að frá þeirri stundu
hefur Margrét amma átt stóran
sess í hjarta mínu.
Eftir að ég fullorðnaðist og hætti
að vera í „sveit" á Stóru-Borg héld-
um við amma góðu sambandi og
áttum margar ánægjustundir. Hún
varð stærri þáttur í lífi mínu eftir
því sem árin liðu og ég kynntist
henni betur, kostum hennar og göll-
um. Eftir að hún og Pétur fluttust
til Hvammstanga var ég tíður gest-
ur á heimili þeirra og leit á ömmu
sem einn af mínum bestu og traust-
ustu vinum.
Það voru ekki fá skiptin á þeim
fjörutíu árum sem við þekktumst
sem ég leitaði til hennar í gleði
minni og sorg. Þá var hún alla tíð
sú sem sagði meiningu sína hreint
út, hvort sem manni líkaði betur
eða verr. En alltaf stóð hún með
sínum og veitti mér styrk og áræði
til að takast á við lífið.
Það var því erfitt að geta ekki
hjálpað ömmu í þeim erfiðleikum
sem veikindi hennar leiddu af sér.
Maður verður hjálparvana og ráða-
laus þegar maður situr við rúm-
stokk þess sem maður elskar og
horfir á aðsteðjandi veikindi verða
lífinu yfirsterkari. Tíminn í þvotta-
húsinu þegar ég, amma og Pétur
sátum og tottuðum pípurnar okkar
og ræddum málin, er liðinn. Þau
mörgu skipti sem ég át mér til óbóta
af nýbökuðum ástarpungum í eld-
húsinu hjá ömmu tilheyra nú hlýjum
minningum sem fylgja mér um
ókomna tíð, minningum sem ég vildi
ekki vera án þó sorg og söknuður
sitji í fyrirrúmi í dag.
Ég og fjölskylda mín á Staðar-
felli sendum Pétri Aðalsteinssyni,
börnum og barnabörnum þeirra
hjóna okkar innilegustu samúðar-
kveðjur svo og öllum þeim sem eiga
um sárt að binda við fráfall Mar-
grétar. Þá get ég ekki lagt frá mér
pennann án þess að minnast á
starfsfólk sjúkrahússins á
Hvammstanga. Það eru varla til
nægilega sterk orð til að lýsa þeirri
umhyggju og því fórnfúsa starfi
sem þetta fólk lætur öðrum í té á
raunastund. Þökk sé ykkur öllum
og blessuð sé minning þín, Margrét
Björnsdóttir.
Baldvin Björnsson.
t
Hjartans þökk sé öllum þeim fjölmörgu
sem sýndu okkur samúð og hlýhug við
fráfall og útför móður okkar, tengda-
móður og ömmu,
ÞÓRU ÁGÚSTSDÓTTUR
frá Stykkishólmi,
skrifstofustjóra
hjá Búnaðarbanka íslands.
Guð blessi ykkur öll.
Sigríður Hanna Jóhannesdóttir, Ágúst Þórarinsson,
H. Ágúst Jóhannesson, Ragnheiður Bachmann Gunnarsdóttir,
Guðrún E. Jóhannesdóttir, Jóhannes Halldórsson
og barnabörn.
f-
t
Þökkum innilega auðsýnda samúð og
vináttu við andlát og útför elskulegrar
móður okkar, tengdamóður, ömmu og
langömmu,
LÚCINDU ÁRNADÓTTUR,
Skinnastöðum,
Austur-Húnavatnssýslu.
Sérstakar þakkir til starfsfólks deildar
11-E, Landspítalanum, og Héraðshæl-
isins á Blönduósi.
Guð blessi ykkur öll.
Alda Þórunn Jónsdóttir, Magnús Eyjólfsson,
Árni Vigfússon, Björk Kristófersdóttir,
Anna Guðrún Vigfúsdóttir, Kristófer Sverrir Sverrisson,
Vignir Filip Vigfússon,
barnabörn og barnabarnabörn.