Morgunblaðið - 07.09.1996, Blaðsíða 42

42 LAUGARDAGUR 7. SEPTEMBER 1996
MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ
+ Jón Ingi Jóns-
son fæddist í
Dufþaksholti í
Hvolhreppi 8. febr-
úar 1911. Hann lést
á Landspítalanum
30. ágúst síðastlið-
inn. Foreldrar hans
voru Jón Jónsson
bóndi í Dufþaks-
holti, f. 15.5. 1865,
d. 16.4. 1917, og
Guðlín Jónsdóttir
frá Götu í Hvol-
hreppi, f. 24.9.
1877, d. 11.5. 1974.
Systkini hans voru
Elín, f. 18.11 1912, d. 18.8.1985,
Ólöf, f. 24.11. 1913, og Ingp-
björg f. 2.2. 1917. Hinn 2. sept-
ember 1939 kvæntist Jón Ingi
Soffíu Gísladóttur frá Múlakoti
í Fljótshlíð. Börn þeirra eru:
1) Þórir Þröstur, f. 4.2. 1940,
maki Ragnheiður Skúladóttir
og eiga þau tvö börn, Jón Þór
og Dögg. Sljúpdætur Þrastar
eru Inga Kolbrún og Drifa. 2)
Hrefna, f. 9.11. 1945, gift Birni
Tengdafaðir minn Jón Ingi Jóns-
- son er látinn á áttugasta og sjötta
aldursári.
Mér er í bamsminni hversu fallegt
mér þótti nafnið Jón Ingi, þegar ég
heyrði það fyrst, þá nemandi í Bama-
skóla Austurbæjar og átti að fara
að læra sund hjá Jóni Inga sundkenn-
ara í Austurbæjarskólanum. Ekki
bauð mér þá í grun að sjálfur ætti
ég eftir að eignast tengdaföður og
síðan son sem báru þetta fallega
nafn. Tengdafaðir minn, sem reynd-
ar var oftast nefndur Ingi, og Jón
Jngi sundkennari voru bræðraböm.
Ingi var elstur bama þeirra Jóns
og Guðlínar en hann átti þrjár syst-
ur. Ingi missti föður sinn um sex
ára aldur. hann ólst upp með móður
sinni fram að fermingu. Föðurmiss-
irinn og tíðarandinn hafa sjálfsagt
sett sitt mark á drenginn en aldrei
heyrði ég hann kvarta. Eftir ferm-
ingu fór Ingi að vinna fyrir sér hjá
vandalausum, fyrst á Efra-Hvoli hjá
Björgvini sýslumanni þar. Seinna
vistaðist hann á Eyvindarmúla og
síðan í Múlakoti í Fljótshlíð. Öllum
þessum heimilum bar hann vel sög-
una. í Múlakoti kynntist Ingi eftirlif-
andi konu sinni Soffíu Gísladóttur,
fósturdóttur þeirra hjóna Túbals
Magnússonar og Guðbjargar Þor-
leifsdóttur, sem fyrst kvenna hóf
ræktun tijágróðurs við sveitaheimili
á íslandi, en öld verður liðin næsta
vor frá því Guðbjörg hóf að rækta
garðinn sinn í Múlakoti. Fljótshlíðin
er ein fegursta sveit þessa lands,
þótt hún hafi goldið nærvem sinnar
Stefánssyni og eiga
þau þrjú börn,
Berglind Soffíu,
Stefán Þór og Jón
Inga og tvö barna-
börn. Stjúpdóttir
Hrefnu er Ragn-
heiður Kristín
Björnsdóttir og á
hún einn son. Ingi
og Soffía bjuggu
fyrstu hjúskapar-
árin í Vestmanna-
eyjum og fluttust
síðan að Tumastöð-
um í Fljótshlíð 1946
þar sem hann vann
hjá Skógrækt ríkisins. Árið
1950 gerðist hann bóndi og
hófu þau búskap á Fljótsdal í
Fljótshlíð og bjuggu þar í fimm
ár. 1955 fluttust þau að Deild
í Fljótshlíð þar sem þau bjuggu
til ársins 1989, en þá fluttust
þau að Litlagerði 12, Hvois-
velli.
Útför Jóns Inga fer fram frá
Stórólfshvolskirkju i dag og
hefst athöfnin klukkan 14.
við eldfjöll, jökla og stórfljót frá
örófí alda. Söguleg arfleifð sveitar-
innar er ekki síður mikilfengleg.
Hún hefur einnig alið af sér margan
andans manninn. Þessi náttúra og
fomu dyggðir mótuðu unga fólkið
Inga og Soffíu, sem giftu sig 2.
september 1939. Þau eignuðust tvö
böm, Þröst, rafvélavirkja á Hellu
og Hrefnu, kennara í Garðabæ.
Fyrstu hjúskaparárin unnu þau oft-
ast í Vestmannaeyjum á vetmm en
við skógrækt á Tumastöðum á
sumrin. Hugur þeirra stóð þó til
búskapar. Jarðir munu ekki hafa
legið á lausu þá eins og nú og árið
1950 hófu þau búskap í Fljótsdal,
fremsta bænum í Fljótshlíð sem þá
hafði verið í eyði frá því skömmu
eftir Heklugosið 1947. Þau fluttu
börnin sín á vélbát frá Vestmanna-
eyjum og voru svo selflutt upp á
Landeyjasand með árabáti, yngra
barnið þá enn í vöggu.
í Fljótsdal var enn vikur í skorn-
ingum og giljum og er konu minni
í barnsminni að hún þurfti alltaf að
losa sand úr skónum sínum. Þæg-
indi hafa tæpast verið mikil á fmm-
býlisámm þeirra, þó var heimaraf-
stöð, tún slegin með hestasláttuvél
en brekkur og gildrög með orfi og
ljá. Samgöngur vom erfiðar og þeg-
ar bömin uxu úr grasi og þurftu
að heija skólagöngu hugsuðu þau
hjón sér til hreyfings og fluttu 1955
að Deild í Fljótshlíð. Þar kynntist
ég þeim er ég fór að gera hosur
minar grænar fyrir dóttur þeirra
fyrir rúmum þijátíu ámm. Það var
alltaf gestkvæmt í Deild eins og
einnig seinna hjá þeim í Litlagerði
12 á Hvolsvelli, þangað sem þau
fluttu er þau bmgðu búi um 1989.
Eg á margar góðar minningar frá
árunum í Deild, enda dvöldum við
Hrefna mikið hjá þeim fyrstu hjú-
skaparárin okkar, þegar við vorum
að koma okkur upp þaki yfír höfuð-
ið og þau Soffía og Ingi fóstruðu
fyrir okkur elsta barnið okkar Berg-
lind Soffíu. Berglind dvaldi öll sum-
ur hjá þeim fram á fullorðinsár við
gott atlæti. Ég minnist Inga sem
glaðværs manns sem ávallt gekk
syngjandi að vinnu sinni, sérstak-
lega var hann lipur og hjálpsamur
og góður við málleysingja. Ingi og
Soffía áttu góða granna og sam-
vinna og samgangur var mikill á
milli bæjanna í kringum Deild. Ingi
var síungur og fjömgur enda laðað-
ist fólk að honum við störf hans.
Börn sem voru hjá þeim hjónum í
sveit voru fjölmörg og öll komu þau
auðugri heim og hafa haldið sam-
bandi við þau síðan. Tengdafaðir
minn kom til dyranna eins og hann
var klæddur og maður vissi hvar
maður hafði hann. Ingi var Ijóðelsk-
ur og kunni firnin öll af vísum sem
hann átti mjög auðvelt með að læra.
Ingi hélt líka mikið upp á þjóðlegan
fróðleik og sagði oft til um veðurfar
næstu vikumar, með þjóðtrúna og
hyggjuvitið að vopni.
Eg minnist einu utanlandsferðar
Inga sem þau hjón fóm með okkur
Hrefnu og drengjunum til Spánar,
hvað Ingi naut þess vel að ferðast
og fræðast. Ég man að þegar við
ókum frá Keflavíkurflugvelli og
sáum flugvél hefja sig til flugs að
Ingi sgðist vel geta hugsað sér að
fara með henni strax aftur fyrst
hann væri loks lagstur í utanlands-
reisur.
Er við Hrefna komum okkur upp
sumarhúsi í landi Múlakots haustið
1992 var Ingi óþreytandi að hjálpa
til og dreif ýmislegt áfram, þrátt
fyrir að hann væri kominn yfír átt-
rætt. Hann varð aldrei gamall, en
fyrir um tveimur ámm fór sjón hans
að daprast. Verst þótti honum að
geta ekki lesið áfram en Ingi hafði
alltaf sótt sér fróðleik og skemmtun
í bækur.
Á fyrstu búskaparámm Inga og
Soffíu í Fljótsdal dvöldu oft enskir
jarðfræðinemar i Tindfjöllum við
rannsóknir og nám á sumrin. Þeir
leituðu mikið til þeirra hjóna með
aðföng, einnig fengu þeir að sækja
póstinn sinn til þeirra. Nokkmm
sinnum bar við að bréf bámst til
Englendinganna stuttu eftir að þeir
höfðu verið í heimsókn, þá lét Ingi
sig ekki muna um að skreppa upp
í ljöllin með bréfín, kannski í þriggja
til flögurra tíma göngu. Þannig mað-
ur var Ingi.
Ég vil að lokum þakka Inga fyrir
allt sem hann hefur verið mér og
mínum. Blessuð sé minning hans.
Ég bið Guð að styrkja eftirlifandi
ættingja hans og eiginkonu í sorg
þeirra um leið og ég votta þeim mína
innilegustu samúð.
Björn Stefánsson.
Hann elsku afí minn er dáinn.
Það hvarflaði ekki að mér síðast
þegar ég sá afa að það væri í síð-
asta skipti sem ég sæi hann lif-
andi. Jafnvel þótt afi hafí verið bú-
inn að vera veikur voru ekki nema
rétt rúmar tvær vikur liðnar frá því
að hann fór fyrst að finna fyrir
óþægindum og þar til hann var horf-
inn frá okkur. Áfi var orðinn 85 ára
gamall en hafði alla ævi verið svo
hraustur. Þetta var allt of stuttur
fyrirvari en afí var alltaf svo harður
af sér að mann gmnaði ekki að svo
færi svona fljótt.
Afí var yndislegur maður og sé
ég hann alltaf fyrir mér sem ímynd
karlmennsku og hreysti. Þegar ég
var lítil eyddi ég hveiju sumri hjá
afa og ömmu í sveitinni og vildi ég
hvergi annars staðar vera. Þaðan á
ég mínar kærustu æskuminningar
og þakka ég fyrir að hafa verið svo
lánsöm að mega kynnast afa mínum
og ömmu svona vel. Ég var ekki
nema nokkurra mánaða gömul þeg-
ar ég fór fyrst að dvelja hjá þeim.
Ég var oft óvær sem ungbarn en
afí lét sig ekki muna um að keyra
mig í vegninum út um öll tún til
að róa mig. Tryggur gamli lá síðan
undir vagninum og gætti hans,
sama hvemig viðraði. Þegar ég elt-
ist fékk ég yfirleitt að hætta fyrr
en hinir krakkarnir í skólanum á
vorin til þess að hjálpa afa í sauð-
burðinum og byija seinna á haustin,
svo ómissandi fannst mér ég vera
í sveitinni. Það var mitt líf og yndi
að fá að skottast með afa út um
öll tún í leit að nýfæddum lömbum
yfír sauðburðinn. Afi gat hlaupið
eins og unglamb á eftir litlu kríl-
unum og man ég sérstaklega hvað
afi var alltaf snöggur og léttur á
fæti. Ég fór daglega með afa í fjós-
ið (þótt hann leyfði mér alltaf að
sofa út á morgnana þannig að ég
missti oft af morgunmjöltunum) og
það var þar sem afí kenndi mér að
kveðast á. Ég man ennþá margar
vísurnar sem hann kenndi mér,
meðal annars vísu sem ókunnur
höfundur orti um hann þegar hann
var lítill drengur í Dufþaksholti:
Lítill drengur ljóshærður,
labbar hér um palla,
góða bamið geðugur,
gleður mömmu og alla.
Heimili ömmu og afa var ávallt
sem mitt annað heimili. Það voru
mikil forréttindi fyrir bam að kynn-
ast sveitalífínu og fá að vera aðnjót-
andi þess frelsis og náttúrufegurðar
sem sveitin hefur upp á að bjóða.
Einnig að læra að umgangast dýr
og var afí þar mír* stærsta fyrir-
mynd enda kom hann fram við
bæði dýr og menn af virðingu og
alúð. Ég man hversu oft ég dáðist
að þvi hvað afí vann öll sín verk
vel. Ekki vildi ég vera eftirbátur
hans og man ég eftir þvi að hafa
alltaf viljað gera allt eins og afi.
Ég reyndi ung að bera fullar mjólk-
urfötur og hella úr þeim í mjólkur-
tankinn án þess að hella út fyrir,
keyra þungar hjólbörur þegar við
afí vomm að stinga út úr fjárhúsinu
en dæmin eru ótalmörg. Allt þetta
leyfði afí mér að gera og auðsýndi
mér mikla þolinmæði þegar ég sagð-
ist geta þetta (eins og hann).
Afí kom alltaf fram við mig eins
og fullorðna manneskju og sýndi
hann mér full traust þótt ég væri
kannski ekki há í loftinu. Það var
afí sem kenndi mér að keyra bæði
traktor og bíl löngu áður en ég
hafði aldur til. Ég beið alltaf eftir
því með eftirvæntingu þegar ég fór
eins og svo oft áður með afa í kaup-
félagið að hann segði þessa marg-
þráðu setningu: „Jæja, nú skalt þú
keyra.“
Afí skipti aldrei skapi og man ég
bara einu sinni eftir því að hann
hafi byrst sig við mig en þá hafði
ég farið ásamt vikonu minni að
vaða í Þveránni. En það var einung-
is vegna þess að honum hafði brugð-
ið svo mikið þegar sést hafði til
okkar frá öðrum bæ og ég man
hvað ég tók áminninguna alvarlega
því afi hefði ekki brýnt röddina
nema það væri ærin ástæða til.
Afí var glæsilegur maður á sínum
yngri árum og hélt hann sér ótrúlega
vel allt fram til síðasta dags. Afí var
ennþá með þykkt og fallegt hár og
það voru ekki nema nokkur ár síðan
hann fór fyrst að grána. Hann var
líka ennþá teinréttur í baki, grannur
og stæltur eins og ég man eftir hon-
um fyrst, sólbrúnum að sveifla hey-
böggum upp á vagn.
Elsku amma, guð gefí þér styrk
í þinni sorg. En eins og við vitum
þá hefði það ekki verið fyrir afa að
liggja lengi á spítala, sérstaklega þar
sem komið var í ljós að veikindin
voru mjög alvarleg. Nei, afí hefði
kosið fremur að hverfa frá okkur
fyrr heldur en vera nímliggjandi um
ókominn tíma, enda vildi afí helst
alltaf hafa eitthvað fyrir stafni.
Megir þú hvíla í friði, elsku afi
minn.
Berglind.
Við Ingi vorum ekki skyldir eða
tengdir venjulegum fjölskyldubönd-
um í hefðbundnum skilningi þeirra
orða. Engu að síður mótaði hann líf
mitt meira en flestir aðrir mér ná-
tengdari. Milli okkar sköpuðust
djúpstæð tengsl sem hófu að mynd-
t
Móðir okkar, tengdamóðir, amma og
langamma,
MARGRÉT THORS HALLGRÍMSSON,
verður jarðsungin frá Dómkirkjunni
þriðjudaginn 10. september kl. 13.30.
Þóra Hallgrimsson, Björgólfur Guðmundsson,
Elina Hallgrímsson, Ragnar Guðmundsson,
barnabörn og barnabarnabörn.
t
Elskuleg eiginkona mín og systir,
JÓHANNA TRYGGVADÓTTIR,
Louisville,
Bandaríkjunum,
andaðist 14. ágúst. Jarðarförin hefur
þegar farið fram.
Jakob Lárusson,
Sveinbjörn M. Tryggvason.
JÓNINGI
JÓNSSON
ast strax við fyrstu kynni okkar er
ég var á barnsaldri og kom til sum-
ardvalar til hans og Soffíu í Deild
í Fljótshlíð um miðjan sjötta áratug-
inn. Upp frá því var hann í mörg
sumur fyrirmynd mín og foringi.
Þær taugar sem örlögin ófu á
milli okkar voru um margt sérstak-
ar. Frá fyrstu tíð fann ég aldrei til
þeirra áratuga aldurs- og þroska-
munar sem var á milli bóndans og
bamsins. Það gerðu mannkostir
hans. í erli dagsins hafði hann allt-
af tíma og rúm aflögu fyrir mig.
Af þolinmæði og umhyggju hlustaði
hann og leiðbeindi og hjá Inga var
að fínna takmarkalaust umburðar-
lyndi gagnvart ótal axarsköftum
mínum.
Ég hef síðar skilið betur hið ein-
stæða umhverfi sem ég varð aðnjót-
andi í Deild á uppvaxtarárum mín-
um. Þar voru farsælir leiðbeinendur
og heilbrigðar fyrirmyndir. Fram-
koma Inga einkenndist öðru frekar
af hófsemd, umburðarlyndi gagn-
vart skoðunum annarra og hvatn-
ingu til góðra verka sem hann skóp
með eigin fordæmi, en jafnframt
af jákvæðri og öfgalausri festu þeg-
ar við átti. Lífsspeki hans var ein-
föld. Hún var mild og trú. Hún var
lífsspeki bóndans sem vildi yrkja
jörðina án þess að raska þar nokkru
jafnvægi. Hún einkenndist ekki af
stórbrotnum byltingarkenndum
áformum en hún var staðföst og
átti djúpar rætur í bændasamfélagi
þess tíma.
Ingi og Soffía fluttu að Deild
vorið 1955. Ég hafði áður verið í
sveit í Deild hjá Hallgrími Pálssyni
frænda mínum sem þar bjó á undan
þeim. Vistin hjá Halla og Imbu var
vissulega góð en með komu Inga
og Soffíu færðist nýtt líf yfír sveita-
dvölina, ekki hvað síst vegna til-
komu Þrastar og Hrefnu bama
þeirra. Þótt þau væru nokkrum
árum eldri en ég urðu þau strax
félagar mínir og vinir og galt ég
aldrei aldursmunarins, hvorki í leik
né starfi. Þannig einkenndist allur
bæjarbragurinn af einstæðri sam-
stöðu og glaðværð að fyrirmynd
foreldranna. í þessu umhverfi mót-
aðist ég sem barn og unglingur.
Ég fékk þar örvun og hvatningu sem
ég hef ætíð síðan búið að.
Snemma færði Ingi mér gimbur
að gjöf sem mér fannst veita mér
lítilsháttar ítök í búrekstrinum og
varð um leið heilbrigð hvatning í
daglegum störfum. Hann fól mér
aðeins átta ára ábyrgð á Mósa
gamla og rakstrarvélinni sem hann
dró og umbunaði mér með ótak-
markaðri útreið á sunnudögum.
Hann fékk lánaðan fyrir mig Nasa
Sæmundar á Heylæk í heil tvö sum-
ur og ekki var upphefðin lítil þegar
hann nokkrum árum seinna fól mér
að fara í sinn stað á fjall og færði
mér Skjóna Eiríks í Hallskoti til
fulltingis. Hann hvatti mig til að
taka þátt í gróðursetningu í sveita-
reitinn á Tumastöðum þegar ég var
12 og 13 ára gamall og sendi mig
í skólaferðalag með eldri börnunum
úr Hlíðarskóla til að ég gæti kynnst
undrum Eyjafjalla meira en bara
úr fjarska. Hann skildi stolt mitt
og tilfinningar. Hann studdi mig
þegar ég gat ekki borðað kálfínn
hennar Huppu sem við höfðum viku
áður tekið á móti úti á túni og hann
leyfði mér að látast hafa eitthvert
vit á hrútunum hans Jóhanns i Teigi
þegar við fórum þangað eitt sinn
að haustlagi til að skoða þá. Þannig
var leiðsögn Inga sívökul yfir vel-
ferð minni og þannig man ég hann.
Nú hafa leiðir okkar skilið og ég
kveð þig með söknuði. Ég hafði
ráðgert heimsókn til þín þegar ég
frétti andlát þitt. Þú vildir fylgjast
með sumarstússi mínu í Fljótshlíð-
inni þar sem ég og fjölskylda mín
höfum fundið ró og frið frá erli
dagsins. Ég vissi að þér var það
þóknanlegt að við stungum upp
hluta af gamla túninu þínu og sett-
um þar niður nokkrar birki- og
reynihríslur. Ég mun ávallt minnast
þín af hlýhug og virðingu og þau
jákvæðu áhrif sem þú hafðir á ung-
an dreng sem fyrir löngu kom til
þín, sem kvaðaböggull með Deild-
inni, munu aldrei frá honum tekin.
Hvíl þú í friði vinur minn.
Sveinn Þorgrímsson.