Morgunblaðið - 22.12.1996, Qupperneq 26

26 B SUNNUDAGUR 22. DESEMBER 1996
MORGUNBLAÐIÐ
ISLENSKUR námsmaður við
Pekingháskóla lagði leið sína
til Hangzhou borgar í Kína,
ekki all- langt frá Shanghai,
þar sem ætlun hans var að
. hitta fyrrverandi yfirmann sinn hjá
Landsvirkjun, Pál Ólafsson. Þegar
komið var á lestarstöðina, var
greinarhöfundur frekar óviss um
að fínna Pál innan um flöldann all-
an af Kínveijum. Úr þessu rættist
þó þar sem greinilegt var að Páll
stóð upp úr þvögunni og vindlareyk-
ur liðaðist upp.
„Jæja, þama ertu,“ sagði Páll
með djúpri röddu og við drifum
okkur að finna leigubíl þar sem
ætlunin var að fara í íbúð Páls í
borginni Hangzhou, en þar býr
hann um helgar. Hrörlegur leigu-
bíll ók upp að okkur þama um
kvöldið og við skelltum okkur um
borð. Við ókum í gegnum þessa
sögufrægu borg þar sem hið róm-
aða silki þeirra Kínveija er upp-
mnnið og Marco Polo lýsti sem
Paradís á jörðu.
Við komum að hliði þar sem verð-
ir sáu um að enginn óæskilegur
kæmist inn á íbúðasvæðið. Við
gengum spölkom og komum að fjöl-
býlishúsi.
„Þeir víggirtu blokkina mína um
daginn," sagði Páll og benti á hús-
ið sem hann býr i um helgar. Riml-
ar fyrir hveijum glugga og á veggj-
um í nágrenninu mátti sjá að gler-
brotum hafí verið stungið í steypuna
áður en hún þomaði. Meginástæðan
fyrir þessu er talin vera sú að Kín-
veijum er annt um öryggi útlend-
inga, aðila sem fjárfesta í landinu
og em því máttarstólpi í umbóta-
ferli þeirra.
Það var farið snemma að sofa
enda ætlunin að fara daginn eftir,
á sunnudegi, og skoða borgina.
Daginn eftir lá leið okkar út á
PÁLL Ólafsson verkfræðingur.
DAXIDALUR sem áin Xitiao rennur um.
Islensk
verkþekking
West Lake, stöðuvatn sem búið var
til fyrir einn keisarann. Minnti þetta
mig óneitanlega á Sumarhöllina í
Peking, sem var gerð að tilskipun
keisaraynjunnar er ríkti í Kína á
seinustu öld. Við sigldum um vatn-
ið sem er mjög fallegt og tilkomu-
mikið, með eyjum og fegurð sem
einungis er hægt að njóta í Kína.
Dagurinn leið fljótt og nú kom að
því að undirbúa ferðina til Tian
Huang Ping í Zhejiang-fylki daginn
eftir og skoða hina gríðarstóm
virkjun sem framleiðir meira af
raforku en allt kerfí Landsvirkjun-
ar.
Hvers vegna Kína?
Frá árinu 1991 hefur verið lá-
deyða yfír virkjanaframkvæmdum
á Islandi eða frá því að lokið var
við Blönduvirkjun. Þar sem ljóst var
að ekki stefndi í að stóriðja risi á
næstu ámm fór Páll því fram á að
fá leyfí frá störfum hjá Landsvirkj-
un í tvö ár. Honum hafði verið boð-
ið starf sem yfirmaður yfír virkjana-
framkvæmdum fyrir bandaríska
ráðgjafafyrirtækið Harza Engine-
> ering Company International í
Chicago. Fyrirtækið átti að annast
verkefni í Kína og því ljóst að Páll
yrði að flytja þangað og dvelja í tvö
ár. Lítil umsvif heima fyrir og óvissa
um framkvæmdir leiddu til þess að
Páll lét slag standa og fór utan í
október 1994.
Páll hefur verið yfírmaður yfír
hópi erlendra sérfræðinga og em
þeir hvom tveggja tæknilegir- sem
og stjómunarlegir ráðgjafar Kín-
veija við byggingaframkvæmdir á
1800MW dæluorkuveri í Tian Hu-
ang Ping, um 57 km fjarlægð frá
Hangzhou- borg.
„Það hefur verið gaman að starfa
við þessar framkvæmdir," segir
Páll sém hefur engu að síður mik-
inn áhuga á að komast heim þar
sem virkjunaráform hafa glæðst.
Hann segir að það sé mikii reynsla
að vinna með Kínveijum og þeim
x erlendu aðilum sem hafa verið starf-
virkjuð
í Kína
Páll Ólafsson, verkfræðingnr, hefur nú
dvalist í rúm 2 ár í Kína þar sem hann
hefur miðlað heimamönnum af reynslu sinni
við virkjanagerð. Sveinn Oskar Signrðsson
var þama á ferð á dögunum og ræddi við
Pál um það sem á daga hans hefur drifíð
í þessu framandi landi.
andi með honum síðastliðin tvö ár.
Þegar litið er yfír umfang virkj-
unarinnar, aðstæður og umhveifí
er engin furða að Páll er oftar en
ekki nefndur „Fjallaljónið" eða „Li-
on King“ af þeim mönnum sem
verða að lúta stjórn þessa agaða
og skipulagða manns í Kína. Engin
furða er að hann er valinn til að
sjá um þetta stórvirki, enda nauð-
synlegt að halda vel á spilunum í
landi frumstæðra vinnubragða.
Kínveijar eru ekki beinlínis agaðir
og skipulag er oft og tíðum illa
mótað. Til dæmis rekur stærsti kín-
verski verktakinn sjúkrahús í smá-
bænum Tian Huang Ping og á efstu
hæðinni rekur hann einnig diskótek.
Verða því fársjúkir menn að liggja
undir dillandi diskótónlist og „kara-
oke“ langt fram á nætur.
Tian Huang Ping-
virkjunin er 1800 MW
Tian Huang Ping er lítill bær,
um 57 km frá borginni Hangzhou,
og þar búa Páll og félagar hans
virka daga. Fyrir ofan bæinn liggur
Daxidalur þar sem áin Xitiao renn-
ur. Áin Xitiao hefur ársmeðal-
rennsli um 1 rúmmetra á sekúndu,
um fjórðungi minna rennsli en í
Elliðaánum og til samanburðar má
geta þess að ársmeðalrennsli Þjórs-
ár er um 340 rúmmetrar á sek-
úndu. Ætlunin er að virkja ánna
Xitiao og ná orku sem nemur meiri
orku en allt kerfí Landsvirkjunnar
framleiðir á ári. Hvernig er þetta
hægt?
Galdurinn felst aðallega í tvennu.
í fyrsta lagi er mikil úrkoma á
hveiju vori og ná því fjöllin, alþak-
in bambusskógi, gríðarlega miklu
vatni sem ætlunin er að safna í 8,8
milljóna nímmetra lón neðarlega í
dalnum. í öðru lagi er 'raforkan um
fjórðungi ódýrari á næturnar en á
5 tíma toppálagi á daginn, þ.e. frá
kl. 11 að morgni til kl. 16 síðdegis.
Með þessu tvennu er því hægt
að safna saman miklu vatnsmagni
í lón neðarlega í dalnum og dæla
um 7-8 milljón rúmmetrum af vatni
með ódýrri raforku (0,11 yuan á
kílówattstund, þ.e. um 0,9 krónur)
á næturnar upp í lón sem liggur
um 560 metrum ofar, í jöðrum
fjallstoppa. Á daginn er vatnið síðan
látið falla niður í neðanjarðarstöðv-
arhús og raforkan seld á fjórðungi
hærra verði (0,43 yuan á kílówatt-
stund, þ.e. um 3,6 krónur) á toppá-
lagi á daginn. Því er raforka keypt
til að dæla upp á næturnar og seld
á daginn. Verðmismunurinn á svo
að vega upp orkutapið, um 400
GWh, sem tapast á ári. Virkjunin
framleiðir um 3800 GWh á ári en
þarf á um 4200 GWh á ári að halda
til að dæla 7-8 milljónum rúmmetra
á hverri nóttu allan ársins hring.
Fallgöngin eru tvö og liggja nið-
ur úr lóni í jöðrum fjalltoppa í stöðv-
arhúshelli sem er um 560 metrum
neðar. Þar greinast hvor fallgöng í
3 göng, er liggja að 6 aflvélum.
Hver vél er 300MW og er allur
vélbúnaður frá norska fyrirtækinu
Kværner og kanadíska fyrirtækinu
General Electric. Umræddar vélar
eru ætlaðar til þess að framleiða
raforku á daginn og vera n.k. dæl-
ur á næturnar, þar sem þær dæla
vatninu aftur upp.
Tian Huang Ping-virkjunin er svo
ótrúlega stór að Blönduvirkjun, sem
greinarhöfundur vann við í um 6
sumur, virðist frekar lítilfjörleg
smíð. Það þykir ótrúlegt að þessi
virkjun kostar ekki meira en sem
nemur 800 milljón dollurum, eða
54,4 milljörðum króna. Til saman-
burðar við þetta nam kostnaður við
smíði Blönduvirkjunnar, sem er um
150MW, 17 milljörðum króna. Því
kostar hvert megawatt 30 milljónir
króna í þessari virkjun Kínveija en
í Blönduvirkjun kostaði hvert
megawatt 113 milljónir króna.
Kínverjar eru
vinnusöm þjóð
Þegar Páll var inntur eftir því
hve margir væru vinnandi við bygg-
ingu þessarar virkjunar, þá segir
hann að 3-5 þúsund verkamenn
hafí unnið við virkjunina þegar
mest var, þ.e. seinustu tvö árin.
Um 300 verkfræðingar starfa við
virkjunarframkvæmdirnar og hafa
um 2-3 þúsund yuan á mánuði, þ.e.
um 15 til 25 þúsund krónur. Verka-
maðurinn hefur frá 6500 krónum
upp í 12000 krónur á mánuði og
þykir þetta gott kaup í Kína. Kín-
verskur verkamaður vinnur fyrir
þessu baki brotnu. Hann verður að
vinna 10 tíma á dag, 7 daga vikunn-
ar og hefur einungis eitt frí á ári,
þ.e. um tvær vikur í kringum kín-
versku áramótin. Fyrir utan þessi
kjör er aðbúnaður verkafólks væg-