Morgunblaðið - 15.01.1997, Blaðsíða 21

MORGUNBLAÐIÐ
MIÐVIKUDAGUR 15. JANÚAR 1997 21
LISTIR
GREINARGERÐ
SVERRIR Vilhelmsson: „Fugladansinn
Arvekni
lj ósmyndarans
MYNDLIST
Listasafn Kópavogs
— Gerdarsafn
LJÓSMYNDIR
Ljósmyndasýning Blaðamannafélags
Islands og BlaðaLjósmyndarafélags
íslands. Opið alla daga (nema
mánud.) kl. 12-18 til 2. febrúar; að-
gangur kr. 200; sýningarskrá kr. 100.
LJÓSMYNDIR eru fyrir löngu
orðnar óaðskiljanlegur hluti allrar
fréttamennsku, enda segja góðar
myndir meira en hið ritaða eða
talaða orð getur nokkurn tíma um
þá atburði eða aðstæður, sem við-
komandi frétt fjallar um.
Með tilkomu stöðugt meiri frét-
taflutnings sjónvarpsstöðva, þar
sem hægt er að fá sífelldar fréttir
í formi hreyfanlegra mynda alls
staðar að úr heiminum, mátti ætla
að vægi fréttaljósmyndarinnar
mundi minnka í samtímanum. Sú
hefur ekki orðið raunin; þvert á
móti má segja að blaðaljósmyndin
hafi orðið sífellt mikilvægari frétt-
amiðill á tímum ofgnóttar fram-
boðs á innihaldslitlu myndefni af
öllu tagi.
Þetta sést vel í þeim myndum,
sem hér hafa verið valdar til sýn-
ingar sem bestu blaðaljósmyndir
síðasta árs, og einnig á ýmsum
blaðaljósmyndum fyrri ára, sem
fylla annan sal safnsins. Líkt og
undangengin ár hafa myndirnar
verið valdar úr miklum fjölda
mynda sem voru lagðar fram, og
síðan skipt upp í nokkra flokka -
daglegt h'f, íþróttir, portret, frétta-
myndir, skop og myndraðir.
Ljósmyndir úr öllum þessum
flokkum eru settar upp á veggjum
salarins, og dómnefnd hefur veitt
sérstök verðlaun fyrir þær bestu.
Þó slíkar verðlaunaveitingar séu
oft umdeilanlegar, virðist hér hafa
tekist vel til; þessar myndir eru
stílhreinar og bera glöggu auga
Ijósmyndaranna gott vitni. Má í
þessu sambandi einkum vísa til
íþróttamyndar ársins (Brynjar
Gauti Sveinsson, DV), „portrets“
ársins (Kristinn Ingvarsson, Morg-
unblaðinu.) og verðlaunamyndar-
innar úr flokknum daglegt líf
(Ragnar Axelsson, Morgunblaðinu
), sem jafnframt var valir. mynd
ársins.
Það sem helst vantar hér eru
fleiri bitastæðar fréttamyndir, en
utan nokkurra mynda sem tengj-
ast gosinu í Vatnajökli er fátt um
merkilegar fréttaljósmyndir. Sú
sem valin var fréttamynd ársins
hefði sem best getað sigrað í
flokknum skopmynd ársins, slíkt
er léttvægið - smávægilegur leik-
þáttur úr okkar eilífa pólitíska
farsa fyrir fjöldann, sem jafnvel
fréttafólkið skellihlær að.
Það væri miður ef blaðaljós-
myndir féllu almennt í þá gryfju
að stefna fyrst og fremst að
skemmtigildinu; það er nóg af
slíku myndefni á boðstólum fyrir.
Góð blaðaljósmynd getur skilað
af sér frétt, hvatningu, áminningu
eða hluttekningu sem margorð
grein gæti aldrei gert - og þennan
kost eiga ljósmyndarar að halda í
öðru fremur.
Mikilvægi þessa sést vel í þeim
blaðaijósmyndum fyrri ára, sem
eru sýndar í tilefni aldarafmælis
Blaðamannafélagsins síðar á
þessu ári. Verðlaunamyndir ár-
anna 1990-95 standa enn fyrir
sínu, og hér getur að líta ýmsar
fréttamyndir sem hafa greypst inn
í vitund þjóðarinnar í gegnum árin
og síðan borist víða um heim, líkt
og góðar blaðaljósmyndir gera enn
í dag. Mynd Finnboga Rúts Valdi-
marssonar af líkum áhafnarinnar
af Pour Qoui Pas? í september
1936 er klassískt verk á þessu
sviði; hið sama má segja um mynd
Braga Guðmundssonar af kirkju-
garðshliðinu í Vestmannaeyjum í
gosinu þar 1973. íþróttaáhuga-
menn telja mynd Bjarnleifs Bjarn-
leifssonar af sigurmarkinu gegn
A-Þjóðveijum 1974 sígilda, og
myndin „Prestar á rauðu ljósi“
eftir Gunnar Sverrisson er enn
táknrænni nú en þegar hún var
sýnd fyrst.
Þau augnablik sem blaðaljós-
myndarinn fær að vinna með
reyna á árvekni, þolinmæði og
reynslu, ekki síður en tæknilega
kunnáttu til að nýta þau færi sem
gefast - oft ekki nema í örskots-
stund. íslenskir blaðaljósmyndarar
hafa haft þessa kosti til að bera
í gegnum árin, og svo reynist enn.
Hér er að finna góða staðfest-
ingu þessa, sem vert er að benda
öllum almenningi á að skoða með
eigin augum.
Eiríkur Þorláksson
Að óbreyttu
stefndi í greiðslu-
þrot Hrannar
Stjórnendur Hrannar hf. á ísafirði segja að
hefði ekkert verið að gert, hefði óhjákvæmi-
lega stefnt í taprekstur Guðbjargarinnar.
Því hafi verið brugðist við þeim vanda, sem
upp var kominn, með því að sameina
Hrönn rekstri Samherja.
MORGUNBLAÐINU hefur borist
eftirfarandi greinargerð frá Hrönn
hf. á ísafirði:
„Það var um mitt ár 1992 sem
eigendur Hrannar hf. á ísafirði
fóru að huga að því að endurnýja
skipakost fyrirtækisins. Þau áform
leiddu til þess að gerður var smíða-
samningur við Flekkefjord Slipp í
Noregi. Skipið Guðbjörg ÍS 46 kom
síðan til ísafjarðar í október 1994.
Endanlegt kostnaðarverð skipsins
reyndist vera 1,6 milljarðar.
Fjármögnun fór fram með þeim
hætti að eldra skip félagsins, Guð-
björg, var tekið upp í andvirði þess
nýja af skipasmíðastöðinni fyrir kr.
380 milljónir. Hrönn hf. greiddi í
peningum kr. 220 milljónir, mis-
munurinn var tekinn að láni hjá
norákum lánastofnunum.
Aður en ákvörðun var tekin um
að fara út í þessa fjárfestingu var
Endurskoðunarskrifstofu Sigurðar
Stefánssonar hf. í Reykjavík falið
að setja upp rekstraráætlun fyrir
skipið. í áætluninni var gert ráð
fyrir að auk þeirra veiðiheimilda,
sem skipið hafði innan íslenskrar
fiskveiðilögsögu, fengjust umtals-
verðar tekjur af veiðum utan 200
mílna markanna. Miðað við að skip-
ið yrði fullnýtt á eðlilegum úthalds-
tíma, var gert ráð fyrir þvi að
hægt væri að ná aflaverðmæti fyr-
ir allt að kr. 600 milljónir og mundi
það duga til þess að reksturinn
næði því að vera í jafnvægi.
Á síðasta ári var Guðbjörg ein-
göngu gerð út til rækjuveiða, var
skipið fyrst á heimamiðum, en síð-
an átta mánuði á Flæmingja-
grunni, aflinn þar varð 1.640 tonn.
Miðað við þær takmarkanir, sem
ákveðnar hafa verið á veiðum þar
um slóðir, mundi þessi afli gefa
veiðireynslu upp á 350 tonn að því
er áætlað er þegar veiðar þarna
verða kvótasettar.
Brúttótekjur Hrannar hf. á síð-
asta ári voru kr. 650 milljónir. Sex
mánaða uppgjör kom út með hagn-
aði upp á 18 milljónir og má því
gera ráð fyrir að útkoman fyrir
árið verði jákvæð og hefur öllum
lánum verið haldið í skilum.
Íslensk stjórnvöld hafa gerst
aðilar að samkomulagi er kveður á
um mjög mikla takmörkun á öllum
veiðum utan 200 mílna fiskveiðilög-
sögunnar. Með tilvísun til þess hve
stutt er síðan Guðbjörg kom í rekst-
ur hefir skipið ekki náð því að vinna
sér inn neina aflareynslu á þessum
miðum utan þess er áður er getið.
Þetta mun óhjákvæmilega koma
fram í verulega skertu aflaverð-
mæti og þar með versnandi afkomu
fyrir fyrirtækið. Óhjákvæmilega
mun stefna í taprekstur, verði ekk-
ert að gert og afleiðingar þess
gætu aldrei orðið nema á einn veg:
fyrirtækið myndi fyrr eða síðar
komast í greiðsluþrot.
Stjórn Hrannar var því ljóst að
eitthvað varð að gera til þess að
bregðast við þeim vanda, sem kom-
inn var upp á borðið.
Með Hrönn hf. og Samheija hf.
hefir verið mjög góð samvinna um
hagræðingu í útgerðarrekstrinum
og í framhaldi af því voru í byijun
nóvember teknar upp viðræður
milli aðila um nánari samvinnu en
verið hafði, þar sem það var mat
stjórnenda Hrannar að Samheiji
hefði öðrum fremur möguleika til
þess að tryggja það að rekstur
Guðbjargar gæti haldið áfram í
þeim farvegi sem verið hefír.
Þessar viðræður leiddu til þess
að undirritað var samkomulag um
samruna fyrirtækjanna. Með þess-
ari gerð-er tryggt að unnt verður
að fullnýta veiðihæfni og afkasta-
getu Guðbjargar. Skipið mun áfram
verða skráð og gert út frá ísafirði
og áhöfnin hin sama og verið hef-
ir. Aflanum verður landað á ísafirði
eftir því sem við verður komið
hveiju sinni.
Því hefir verið haldið fram að
Hrönn hf. hafi farið út í offjárfest-
ingu þegar tekin var ákvörðun um
byggingu Guðbjargar. Því er til að
svara að ef ekki hefði komið til
þeirra takmarkana á veiðum utan
200 mílna fiskveiðilögsögunnar,
sem taka gildi á árinu 1997, þá
hefði tekist að ná endum saman í
rekstrinum, svo sem komið hefir í
ljós og hér er greint frá miðað við
árið 1996, sem er fyrsta árið sem
skipið er í fullum rekstri.
Þá hafa eigendur Hrannar sætt
ámæli fyrir að hafa ekki gengið til
liðs við aðila Básafells hf. í þeirri
sameiningu, sem þar hefir átt sér
stað. Raunar var aldrei eftir því
leitað af þeirra hálfu að Hrönn hf.
kæmi þar að fyrr en í símtölum
þegar málið var svo til endanlega
frágengið við Samheija hf. Þá var
það og metið svo að samruni við
Básafell hf. væri ekki vænleg leið
til lausnar á þeim mikla vanda sem
framundan var. Hrönn hf. hefir nú
í 41 ár staðið að útgerð Guðbjarg-
anna með farsælum hætti. Það eru
því vissulega sár vonbrigði að nú
hafa ytri aðstæður orðið til þess
að þessu tímabiii er að ljúka. Mestu
varðar þó að útgerð Guðbjargar
færist yfir á hendur þess aðila sem
hefír á ótvíræðan hátt sannað getu
sína á þeim vettvangi.“
Þreytt(ur) á gömlu þungu bílskúrshurðinni?
N6 er rétti tíminn til
aá panta nýja, létta,
einangraéa stálhuré
frá Raynor
■I 11
r~
yÍ
LJ llilll IfS
:: í ni
ir L J
■;==f Plgl

VERKVER
Smiíjuvegi 4b, Kápavogi
•s 567 6620
Raynor bílskúrshurðaopnarar Vör&dæmi: PyfDÍngahurS 229 x 244 cm Id** i vörðti eru brautir og ^éttiiislar.