Morgunblaðið - 15.01.1997, Blaðsíða 36

36 MIÐVIKUDAGUR 15. JANÚAR 1997
MORGUNBLAÐIÐ
Tommi og Jenni
Ljóska
Ferdinand
BREF
TTL BLAÐSINS
Kringlan 1103 Reykjavík • Sími5691100 • Símbréf 569 1329
• Netfang: lauga@mbl.is
Happdrættis-
vinningar
borgarstjóra
Frá Jóni Kjartanssyni:
„ÉG SKAL skipta við borgarstjóra á
happdrættisvinningum," kallaði hún
á eftir mér og bætti við: „Sérðu stóru
húsin héma handan við götuna, þar
eru víst engir vinningar." Hún hélt
áfram að pikka með stafnum þreytt
á göngunni, búin að ala upp sex böm
í gömlum herbragga. Tilefnið var hin
fræga fullyrðing borgarstjórans um
að það sé happdrættisvinningur að
búa í leiguíbúðum borgarinnar.
Hvaða íbúðir em þetta og hvaða fólk
býr þar? Þetta eru um tólf hundruð
íbúðir og þar af um 750 íbúðir fyrir
aldraða sem lifa af ellistyrk og um
450 almennar leiguíbúðir þar sem
búa aldraðir, öyrkjar, einstæðir for-
eldrar og fólk sem á langan baming
að baki og ýmis vandamál. Þetta
fólk á það sameiginlegt að hafa aldr-
ei fengið niðurgreidd húsnæðislán og
ekki sólundað þjóðartekjum í mglað-
ar fjárfestingar. Það á einnig sameig-
inlegt að hafa enga valkosti eins og
húsnæðiskerfíð er og stendur því flest
berskjaldað gagnvart stjómvalds-
ákvörðunum. Þessar íbúðir ætlar
borgarstjórn að endurfjármagna og
selja!
Og leigan? í Breiðholti em á þriðja
hundrað skuldlausar leiguíbúðir
byggðar af Framkvæmdanefnd
byggingaáætlunar skv. lögum frá
1965 og eru hluti af verkamannabú-
stöðum sem annars eru í umsjá
Húsnæðisnefndar. Því er hægt að
bera saman leiguna hjá þessum aðil-
um fyrir sams konar íbúðir byggðar
eftir sömu teikningu og á sama tíma.
Niðurstaðan er þessi: Félagsmála-
stofnun, leiga kr. 19.500 með hús-
sjóði. Húsnæðisnefnd, leiga kr.
17.200 plús hússjóður. Leigan var
reiknuð af Framkvæmdanefndinni
og hefur fylgt breytingum vísitölu.
Em þá óverðugir í þessum íbúðum?
Fyrir tveimur árum var gerð á því
ítarleg könnun og vom þá hreinsað-
ir út 22 íbúar sem töldust búa við
of góð lífskjör. Hafa auðmenn flutt
inn þarna síðan? Borgarstjóri býsn-
ast yfir að greiða þurfi 245 milljónir
kr. í húsnæðisstyrki. Þessi tala er
reyndar fáránlega lág ef annars veg-
ar er litið á íbúafjölda Reykjavíkur
og hins vegar til þess mikla fjár-
austurs sem runnið hefur til íbúðar-
eigenda. Þetta er t.d. aðeins um
helmingur þess sem það kostar að
reka Húsnæðisstofnun ríkisins.
Nú em aðeins um 20% íbúða á
landinu skuldlaus en skuldir heimil-
anna um 350 milljarðar, (sem þýðir
30-40 milljarðar á ári til fjármagns-
eigenda). Þetta sýnir að almenning-
ur býr við fölsk lífskjör, þótt ráða-
menn neiti að viðurkenna það.
Hvergi hefur tekist að reka hús-
næðiskerfið án opinberrar aðstoðar.
Á Bretlandi og Nýja-Sjálandi var
reynt að selja opinberar leiguíbúðir
með vondum afleiðingum. Fyrir rúm-
um áratug reyndu Norðurlandabúar
að gera alla að húseigendum eins
og hér. Afleiðingin varð hrun banka-
kerfisins. Hér hefur ríkið rekið tvo
byggingasjóði og munu nú báðir
vera komnir í þrot og sveitarfélög
byijuð að afskrifa lán úr bygginga-
sjóði verkamanna. Hvergi annars
staðar en hér fá íbúðaeigendur í
pósti skattfrjálsar vaxtabætur, en
alls staðar em leigjendum greiddar
skattlausar húsaleigubætur nema
hér. Búast mátti við að borgaryfir-
völd kæmu hér upp húsnæðisskrif-
stofu til að þjóna fólkinu sem
streymir í ört vaxandi mæli út á
okkar vanþróaða leigumarkað, en í
staðinn ganga þau að leigjendunum
af meiri fávísi og grimmd en ég hef
áður kynnst. Hin gamla yfirstéttar-
hræðsla um það að fátækt fólk sé
alltaf að svindla á kerfinu lýsir sér
m.a. í því að nú skulu öryrkjar ganga
með band um hálsinn og mynd af
sér í, til að sanna aumingjaskap sinn,
því einhver borgaði 50 kr. of lítið í
strætó. Orð borgarstjóra um happ-
drættisvinninga hafa vakið upp
gamla fordóma sem voru að hverfa.
Ef þetta er stefnan sem „félags-
hyggjuöflin" ætla að sameinast um,
má biðja guð almáttugan að varð-
veita íslenska alþýðu fyrir slíkri
stjórnvisku. Það skiptir ekki máli við
hvað menn kenna sig, heldur hvern-
ig menn vinna.
JÓN KJARTANSSON
frá Pálmholti,
form. Leigjendasamtakanna.
Áfeng’isskattur er ekki
hagnaður ÁT VR
Frá Orra Vigfússyni:
UNDANFARIN ár hefur fostjóri
ÁTVR borið fyrir almenning upp-
lýsingar úr rekstrarþáttum ÁTVR
til að sýna fram á kosti og hag-
kvæmni einkasöluverslunar og góða
arðsemi ÁTVR. Jafnframt fer hann
niðrandi orðum um forystumenn
verslunar og iðnaðar og sakar þá
um hávaða og hagsmunagæslu.
Tölulegar upplýsingar forstjór-
ans um rekstrarkostnað og hagnað
ÁTVR eru ekki trúverðugar til að
gefa almenningi raunhæfa mynd.
Afengisskattur er ekki hagnaður
ÁTVR og allar stærðir þurfa að
koma fram við samanburð á rekstr-
arkostnaði. Einokunarverslun og
frjáls verslun eru í eðli sínu tveir
aðskildir heimar sem menn velja
með tilliti til gilda sem eru önnur
og meiri en prósentuútreikningar.
Kjarni málsins er að sannfærandi
mynd af rekstrarkostnaði ÁTVR
undanfarin ár verður aldrei ljós fyrr
en stjórn ÁTVR og fjármálaráðu-
neytið láta óháða endurskoðendur
gera á því hlutlausa úttekt. Þangað
til verður allur samanburður mark-
laus.
ORRIVIGFÚSSON áfengisframleiðandi
Allt efni sem birtist í Morgunblaðinu og Lesbók er varðveitt í upplýsinga-
safni þess. Morgunblaðið áskilur sér rétt til að ráðstafa efninu þaðan, hvort
sem er með endurbirtingu eða á annan hátt. Þeir sem afhenda blaðinu efni
til birtingar teljast samþykkja þetta, ef ekki fylgir fyrirvari hér að lútandi.