Morgunblaðið - 02.02.1997, Blaðsíða 6

6 B SUNNUDAGUR 2. FEBRÚAR 1997
MORGUNBLAÐIÐ
GOÐRARVONARHOFÐI - TROLLASKAGI - 10. AFANGI
Misjafnir dagar
í Miðafríku
íslenska fjölskyldan sem ók frá syðsta odda
Afríku áleiðis að Tröllaskaga á íslandi náði
því takmarki að halda jólin heima. En ferða-
sögu þeirra hjóna Friðriks Más Jónssonar,
Bimu Hauksdóttur og bamanna Andra,
Stefáns og Rannveigar er ekki lokið. Síðasta
kafla lauk þegar þau sluppu úr myrkviðum
Zaír með ævintýralegum hætti.
FJÖLSKYLDAN fékk tvisvar að tjalda á trúboðsstöðvum í þessum áfanga. Önnur er rekin af banda-
rískum baptistum, en sú seinni af dönskum trúboðum.
RANNVEIG heldur á Iitlum apa sem sniglaðist í kringum tjald
fjölskyldunnar í einum næturstaðnum.
Miðafríkulýðveldið
er eins og nafnið bendir
til í miðri álfunni. Stærð
landsins er 625 þúsund
ferkílómetrar og er það allt ein há-
slétta, sem er 600-700 metra yfir
sjávarmáli. Suðurhluti landsins er
þakinn regnskógi, en norðurhlutinn
er „hálf-eyðimörk“ er myndar hluta
af Sahel, en svo er nefnt landsvæðið
fyrir sunnan Sahara sem nær þvert
yfir álfuna; frá Súdan í austri til
Máritaníu í vestri. 3,5 miljónir manna
byggja landið og er opinbert tungu-
mál þess franska. 85% þjóðarinnar
lifa af landbúnaði.
Bokassa nær völdum
Fyrsti forseti landsins, Dacko, að-
hylltist hefðbundinn afrískan stjóm-
unarstíl og varð fljótlega einræðis-
herra. Dacko var steypt af stóli árið
1966 af náunga að nafni Bokassa,
en telja verður hann með ógeðfelld-
ari pólitíkusum aldarinnar. Næstu
13 árin upplifðu þegnar Miðafnku-
lýðveldisins mestu ógnarstjórn er
þekkst hafði í álfunni. Vald Bokassa
var algjört og var öll andstaða við
hann miskunnarlaust brotin á bak
aftur. Minnsti grunur um andstöðu
við forsetann var næg ástæða til
þess að hinir grunuðu voru barðir til
dauða opinberlega, og var Bokassa
sjálfur stundum í hlutverki böðulsins.
Á meðan bijálæðingurinn Bokassa
niðurlægði þegna sína högnuðust
frönsk fyrirtæki á gæðum landsins,
svo sem námuvinnslu. Árið 1977
breytti Bokassa landinu í keisara-
dæmi og tilnefndi sjálfan sig keisara
til lífstíðar. Krýningarathöfnin kost-
aði 20 milljónir dollara, en það var
þjóðarframleiðsla landsins þetta ár.
Tveimur árum seinna bárust fréttir
af fjöldamorðum á skólabömum í
höfuðborginni, og nú voru meira að
segja Frakkar búnir að fá nóg. Þeg-
ar Bokassa brá sér í opinbera heim-
sókn til Lýbíu flugu Frakkar Dacko,
ásamt 700 fallhlífarhermönnum, til
Miðafríkulýðveldisins og skipt var
um forseta í landinu.
Að þessu sinni hékk Daeko við
völd til ársins 1981 er honum var
velt úr sessi af Kolingba. Sá var síst
meiri lýðræðissinni en fyrirrennarar
hans og var öll andstaða við ríkis-
stjórnina bönnuð með lögum árið
1986. Bokassa, sem lifað hafði í vel-
lystingum í París frá árinu 1979,
flaug nú til Miðafríkulýðveldisins
með það fyrir augum að frelsa landa
sína undan oki einræðisins! En Bo-
kassa var handtekinn og dæmdur til
dauða, m.a. fyrir mannakjötsát, en
dómnum var síðan breytt í lífstíðar
fangelsi. Bokassa hrökk uppaf á síð-
asta ári, eftir að hafa dúsað í áratug
í dýflissum þeim er hann hafði sjálf-
ur kvalið fanga í á meðan hann fór
með völd í landinu.
Vegna alþjóðlegs þrýstings voru
haldnar kosningar í landinu fyrir
nokkrum árum og núverandi forseti,
Patesse, komst til valda. í maí síðast-
liðnum gerði herinn uppreisnartil-
raun, en Frakkar sendu 15.000
manna lið úr Útlendingaherdeildun-
um til Miðafríkulýðveldisins til að
berja uppreisnina niður og gæta
franskra hagsmuna í landinu.
Ástandið var sem sagt ekkert gull-
tryggt þegar okkur var róið, ásamt
bílnum og hafurtaski, á flmm ein-
tijáningum frá Zaír til Miðafríkulýð-
veldisins • á þeim Drottins degi
15.9.96.
Bangassou
Er við komum til Bangassou þótt-
umst við hafa himin höndum tekið,
frumskógar Zaír lágu að baki og
framundan voru betri vegir. Fimm
mánuðir voru liðnir síðan við lögðum
i hann, frá Höfðaborg, og Síldaræv-
intýrið á Sigló löngu búið, nú var
takmarkið að ná til Tröllaskagans
fyrir jól. Við hlóðum farangri okkar
á bílinn, kvöddum ræðarana sem
höfðu flutt okkur yfir Ubanguifljótið
og keyrðum inn í bæinn. Þar sem
við komum til landsins á sunnudegi
var skrifstofa útlendingaeftirlitsins
lokuð og ekkert annað fyrir okkur
að gera en að leita að gististað fyrir
nóttina. Bangassou er lítill og fremur
óaðlaðandi bær. Þar er þó símstöð,
sem að vísu var lokuð, bensínstöð
og matvöruverslun. Hér lentum við
í því, í fyrsta sinn í ferðinni, að
menn voru ekki spenntir fyrir dollur-
um og áttum við í mesta basli með
að skipta þeim í afríska franka. Tveir
líbanskir bræður, sem reka matvöru-
verslunina í bænum, féllust þó að
lokum á að skipta fyrir okkur 200
dollurum. Við gátum því birgt okkur
upp af vistum og í fyrsta sinn í lang-
an tíma gátu krakkarnir gætt sér á
gosdrykkjum og súkkulaði.
Flækingurinn, Michael, sem ferð-
ast hafði með okkur síðustu 4 dag-
ana í Zaír, kvaddi og tékkaði sig inn
á sóðalegt hótel í bænum, en hann
ætlaði að taka rútu til höfuðborgar-
innar daginn eftir. Þar sem ástandið
var ennþá nokkuð viðkvæmt í landinu
eftir byltingartilraunina í maí þótti
okkur vissara að reyna að finna ör-
uggt tjaldstæði fyrir nóttina. Við
hittum hollenskan prest sem starfað
hefur í landinu í 20 ár. Sá var ákaf-
lega hrifrnn af því að geta- talað við
Rannveigu á sínu móðurmáli, en
hollenska og afrikaans, sem Rann-
veig talar reiprennandi, eru keimlík
tungumál. Hann benti okkur á trú-
boðsstöð í útjaðri bæjarins hvar hann
taldi að við gætum fengið að reisa
tjaldið fyrir nóttina.
Trúboðsstöðin er rekin af banda-
rískum baptistum, en þeir höfðu ver-
ið fluttir í burtu er ófriðurinn geisaði
í maí og voru ekki komnir til baka.
Hinsvegar veittu innfæddir starfs-
menn stöðvarinnar okkur góðfúslegt
leyfl til að tjalda á landareigninni,
sem við tókum fegins hendi. Stöðin
stendur á hæð á bökkum Ubangui-
fljótsins og höfðum við gott útsýni
yflr til Zaír. Nú í ljósaskiptunum virt-
ist það okkur jafn leyndardómsfullt
og ógnandi og það hafði fyrst birst
okkur fyrir fjórum vikum frá landa-
mærum Úganda.
Taminn api og
blóðþyrstur varðhundur
Api var að sniglast í kringum tjald-
ið, krökkunum til ómældrar ánægju.
Hann tók fljótt ástfóstri við Stefán
og Rannveigu sem fóðruðu hann á
nýfengnu „slikkeríi" úr líbönsku búð-
inni. Apinn vildi hvergi annars staðar
vera en á öxlum barnanna, en er líða
tók á kvöldið lét hann sig hverfa út
í nóttina, sennilega kominn með
slæmt iðrakvef eftir allt sælgætisát-
ið. Á lóðinni var og varðhundur hinn
ógurlegasti sem tjóðraður var með
gildri keðju við áhaldaskúr stöðvar-
innar. Hann lét óátalið þó að infædd-
ir rápuðu um lóðina, en ef við hvít-
ingjamir voguðum okkur nálægt yf-
irráðasvæði hans óð hann froðufell-
andi í átt til okkar með hvílíkum
krafti að þegar strekktist á keðjunni
fannst okkur að áhaldaskúrinn færð-
ist til um nokkrar tommur. Við
ákváðum að láta lítið fara fyrir okk-
ur um nóttina.
Frá Bangassou til Bangui
Snemma næsta morguns vorum
við mætt hjá útlendingaeftirlitinu til
þess að ganga frá pappírunum.
Vegabréfsáritanir okkar voru út-
runnar, en það var hinsvegar auð-
sótt mál að fá nýjar eftir að 240
dollarar höfðu skipt um eigendur.
En pappírana fyrir bílinn (carnet)
fengum við ekki stimplaða, hversu
mikið sem við reyndum. Offíserarnir
töluðu aðeins frönsku,en þar vorum
við á ákaflega þunnum ís. Það var
ekkert fyrir okkur að gera annað en
að láta til leiðast og halda áfram
með skjölin í ólestri.
í bænum hittum við ferðafélaga
okkar, Michael, sem sagði farir sínar
ekki sléttar. Rútan sem hann hafði
ætlað með hafði verið sneisafull, en
honum verið boðið að sitja á farangr-
inum, á toppgrindinni, ásamt 20 öðr-
um farþegum. Hann brast kjark að
taka þessu tilboði, en falaðist eftir
plássi með okkur til höfuðborgarinn-
ar, og var okkur það Ijúft að taka
þennan ævintýramann með okkur á
ný. Áður en lagt var af stað fengum
við okkur hádegisverð á einum af
götuveitingastöðum bæjarins. Ekki
var annað í boði en réttur dagsins
sem samanstóð af stórum kjötflykkj-
um er svömluðu í sósugumsi í hlóðar-
pottinum. Við slógum til, en miðað
við umfang bitanna sem við fengum
á diskana gátum við þess helst til
að hér væri um flóðhestakjöt að
ræða. Þetta smakkaðist hinsvegar
ákaflega vel og kostaði ekki nema 2
dollara fyrir allan hópinn. Södd og
ánægð lögðum við af stað vestur á
bóginn.
Regnskógurinn var að baki og í
fyrsta sinn í langan tíma höfðum við
útsýni til allra átta. Það sem meira
var að nú vorum við á þokkalega
góðum vegi og gátum loks sett „su-
burbaninn í drævið“. Við sigldum
áfram á 80 km hraða, en miðað við
keyrslu undanfarinna vikna fannst
okkur við vera næst því að ijúfa
hljóðmúrinn. Þessi sæla var þó
skammvinn, því að 50 km eftir að
við lögðum af stað keyrðum við fram
á fyrsta vegatálma lögreglunnar.
Eftir töluvert þref komumst við
áfram án þess að stórt skarð yrði
höggvið í hálftóman ferðasjóðinn.
Hinsvegar töfðu vegatálmarnir, sem
voru með reglulegu millibili, okkur
svo að það tók okkur tvo daga að
keyra þessa 700 km til höfuðborgar-
innar, Bangui, þó svo að vegurinn
væri góður.
Bangui
- skuggaleg borg
Bangui er víggirt á alla vegu og
eru öflugir vegatálmar á innaksturs-
leiðum til borgarinnar, en við runnum
áreynslulaust framhjá þeim. Stimpla
þarf vegabréf allra ferðamanna sem
koma til borgarinnar, en vegna ís-
lenskra auglýsinga á bílnum hafa
hermennimir, sem gættu vegatálm-
anna, sennilega haldið að við værum
starfsmenn hjálparstofnana og veif-
uðu þeir okkur áfram. Við renndum
inn í borgina og hugðumst hafa uppi
á sendiráði Nígeríu. Ef svo illa vildi
til að við fengjum ekki vegabréfsárit-
un til Nígeríu yrðum við að sleppa
Kamerún og halda norður til Tsjad,
en það var kostur sem við vonuðum
að við þyrftum ekki að taka. Það sem
kom okkur mest á óvart, þar sem
við vorum að snúast í borginni, var
að götuvitar voru í lagi og umferðar-
reglur voru virtar. Borgin bar hins-
vegar glöggt merki þess að þar höfðu
stríðsátök farið fram. í miðbænum
voru veggir flestra húsa skreyttir
með kúlnagötum.