Morgunblaðið - 26.02.1997, Page 8

8 MIÐVIKUDAGUR 26. FEBRÚAR 1997
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Könnun Félagsvísmdastofnunar um afstöðutil sjávarútvegsmála
ÉG Tarsan . . .
Héraðsdómur dæmir í máli manns gegn Pósti og síma
Uppsögn óréttmæt því
rannsókn var ábótavant
Mótmæla
losun á
geisla-
virkum
úrgangi
UM síðustu helgi rann út frest-
ur til að koma á framfæri at-
hugasemdum við umsókn end-
urvinnslustöðvarinnar í Do-
unreay um leyfi tii aukinnar
losunar á geislavirkum efnum.
Þingflokkur Alþýðubandalags-
ins og óháðra sendi Umhverfis-
verndarstofnun Skotlands bréf
sl. föstudag. Þar koma fram
hörð mótmæli þingfiokksins
vegna áforma um að auka stór-
lega heimildir endurvinnslu-
stöðvarinnar til losunar á
geislavirkum úrgangi í hafið
og andrúmsloftið. Um er að
ræða losun á plútóníum-241,
sem aukist getur um 215% í
hafið og 400% í andrúmsloftið,
segir í fréttatilkynningu.
Þingflokkurinn vísar m.a. til
þess að ómengað haf og fiskim-
ið séu undirstaða efnahagslegr-
ar afkomu íslendinga og at-
vinnuöryggis landsmanna. Sú
skoðun er sett fram í bréfinu
að loka ætti endurvinnsiustöðv-
um fyrir geislavirkan úrgang í
Dounrey og Sellafield, en rekst-
ur þeirra snertir mjög hags-
muni þjóða við Norður-Atlants-
hafs.
Umhverfisverndarstofnun
Skotlands er síðasti aðilinn sem
fer yfir málið og þar verður því
ákveðið hvort leyfl verður veitt
fyrir aukinni starfsemi í Do-
unreay eða ekki.
HÉRAÐSDÓMUR Reykjavíkur
hefur dæmt Póst og síma og ís-
lenska ríkið til að greiða manni
tvær milljónir króna, vegna órétt-
mætrar uppsagnar hans. Undir-
maður mannsins sakaði hann um
kynferðislega áreitni og var honum
vikið úr starfi í kjölfar þess en
héraðsdómur segir að málið hafi
ekki verið rannsakað af óháðum
kunnáttumönnum og eftir að Rann-
sóknarlögregla ríkisins hafí fjallað
um málið hafi ríkissaksóknari ekki
talið ástæðu til frekari aðgerða.
Mál þetta á rætur að rekja til
þess er yfírmaður hjá Pósti og síma
hugðist segja starfsmanni upp sök-
um -slælegrar mætingar. Starfs-
maðurinn sagði þá að ástæða lé-
legrar mætingar væri kynferðisleg
áreitni verkstjórans. í framhaldi
af þessu var verkstjóranum veitt
lausn frá starfí um stundarsakir
og starfsmanni Pósts og síma falið
að rannsaka málið.
Starfsmaðurinn, sem bar verk-
stjórann sökum, nefndi fjögur til-
vik, þar sem hann taldi hann hafa
áreitt sig. Tveir aðrir starfsmenn
báru um eitt tilvik, en sá fjórði
kvaðst aldrei hafa orðið var við
slíka áreitni. í kjölfar rannsóknar-
innar var manninum vikið úr starfí
að fullu og vísað til þess að sérfróð-
ur starfsmaður Pósts og síma hefði
komist að þeirri niðurstöðu að
ávirðingarnar ættu við rök að styðj-
ast. Verkstjórinn mótmælti máls-
meðferðinni en Póstur og sími sendi
málið til Rannsóknarlögreglunnar.
Lok þess urðu svo að ríkissaksókn-
ari taldi ekki ástæðu til frekari
aðgerða.
Ekki ótvírætt
í dómi héraðsdóms kemur fram
að ekki yrði ótvírætt ráðið af fram-
burði vitna, utan starfsmannsins
sem fyrst bar fram ásakanir, að
verkstjórinn hefði sýnt piltum und-
ir hans stjórn kynferðislega
áreitni. Verkstjórinn hefði neitað
og stæði því orð gegn orði. Héraðs-
dómur bendir á að ásakanirnar
hafi verið bornar fram þegar segja
átti starfsmanninum upp. Upp-
sögnin hafi verið dregin til baka
og ekkert gerst í málinu þar til
fimm mánuðum síðar, þegar aftur
átti að segja manninum upp. Þá
hafi_ hann á ný borið fram ásakan-
ir. Á þessu fimm mánaða tímabili
hafi hann áfram unnið undir stjórn
verkstjórans.
Héraðdómur vísar til laga um
réttindi og skyldur starfsmanna
ríkisins þar sem segir að hafí
starfsmanni verið veitt lausn um
stundarsakir fyrir meintar misfell-
ur í starfi skuli mál hans þegar
rannsakað af kunnáttumönnum
eða að hætti opinberra mála, ef
ástæða þyki til, svo að upplýst
verði, hvort rétt sé að veita honum
lausn að fullu eða láta hann aftur
taka við starfí sínu. Þessa var ekki
gætt, segir héraðsdómur.
Starfsmaður Pósts og síma fór
einn með rannsókn málsins og fólst
hún eingöngu í að tala við náfrænd-
ur þess sem bar fram ásakanirnar,
auk símaviðtals við pilt sem stað-
festi alls ekki að verkstjórinn hefði
sýnt piltum kynferðislega áreitni.
Brotið gegn verkstjóranum
„Yfirstjórn stefnda, Póst- og
símamálastofnunar, hefur með
framferði sínu brotið gegn stefn-
anda á ólögmætan hátt,“ segir
héraðsdómur og dæmir manninum
skaðabætur. Þar sem maðurinn
hefur fengið starf að nýju þar sem
menntun hans og reynsla nýtist
og laun hans eru ekki lægri en
hjá Pósti og síma var talið hæfi-
legt að bætur til hans næmu tveim-
ur milljónum króna. Þá tók héraðs-
dómur tillit til þess að það hefði
verið ósæmilegt af verkstjóranum
og ósamrýmanlegt starfi hans að
neyta áfengis í félagsskap ungra
starfsmanna sinna á gististöðum,
eins og fram hafði komið í málinu.
Páll Þorsteinsson héraðsdómari
kvað upp dóminn.
Sendiherra Ungverja hjá NATO
Jafnvægi ríki á
vesturlanda-
mærum Rússa
András Simonyi
SIMONYI segist þess
fullviss að stækkunin
verði ákveðin og
Ungveijar geri sér góðar
vonir um að verða í hópi
fyrstu ríkjanna sem verði
boðin aðild á leiðtogafundi
NATO í Madrid í sumar.
Hann segir það mjög mikil-
vægt fyrir Ungveija að þjóð-
þing aðildarríkjanna 16
samþykki inngönguna með
traustum meirihluta.
Bandaríkin séu að sjálf-
sögðu forysturíki NATO en
ísland skipti í hugum Ung-
veija miklu máli vegna þess
að NATO sé besta trygging-
in fyrir því að tengslin yfir
Atlantshafið verðj áfram við
lýði og þar gegni íslendingar
lykilhlutverki vegna legu
landsins og herstöðvar
Bandaríkjanna hér á landi.
Ráðamenn NATO hafi
sagt að þau nýfijálsu ríki sem ekki
fái aðild í fyrstu umferð, þ.á m.
Eystrasaltsríkin, þurfi ekki að líta
svo á að verið sé að einangra þau.
Ekki megi gefa Rússum til kynna
að þau verði á sérstöku áhrifa-
svæði þeirra.
„Kjami samstarfsins í NATO er
og mun áfram verða öryggistrygg-
ingin sem tilgreind er í 5. grein
sáttmála bandalagsins og ísland er
mikilvægur hlekkur í því tilliti. Ör-
yggi ykkar er nátengt okkar ör-
yggi, gagnkvæmur stöðugleiki er
nauðsynlegur báðum þjóðunum."
Þið hafið gert samninga við
granna ykkar Rúmena um tak-
markað hemaðarsamstarf. Eruð þið
að reyna að smygla þeim með ykk-
ur inn í NATO?
„Nei, alls ekki og við bendum á
að það verði ákvörðun samtakanna
hvort Rúmenar fái aðild. Ungveijar
munu hvorki veita slíka aðild né
hindra hana.
► Sendiherra Ungverjalands
hjá Atlantshafsbandalaginu
(NATO) og Vestur-Evrópusam-
bandinu (VES) í Brussel, András
Simonyi, er fæddur í Búdapest
fyrir 44 árum. Hann gegndi
ýmsum embættisstörfum og
vann um hríð í alþjóðadeild
flokks kommúnista er þá voru
enn einráðir en starfsmaður ut-
anríkisráðuneytisins varð Sim-
onyi byltingarárið 1989. Árið
1992 varð hann yfirmaður ör-
yggis- og stjórnmáladeildar
sendiráðs Ungverjalands hjá
N ATO og VES og tók við emb-
ætti sendiherra 1995. Simonyi
er kvæntur og á tvö börn.
Sendiherrann flutti erindi með
yfirskriftinni „Er stækkun
NATO nauðsynleg?" á fundi
Samtaka um vestræna samvinu
og Varðbergs á Hótel Sögu á
laugardag.
Það er ekki um að ræða tengsl
milli aðildarumsóknar okkar og
óska Rúmena um aðild. Við leggjum
hins vegar áherslu á að þær þjóðir
sem fyrir eru óttist ekki að við
hyggjumst flytja með okkur erfið
vandamál vegna þjóðarbrota inn í
bandalagið. I Rúmeníu búa nær
þijár milljónir Ungveija, einnig eru
ungversk þjóðarbrot í Slóvakíu og
Serbíu. Samningur okkar við Rúm-
ena hefur fyrst og fremst það hlut-
verk að bæta samskiptin við þá og
eyða tortryggni, hann hefur einkum
táknrænt gildi.“
Er nauðsynlegt að stækka
NATO?
„Svo sannarlega. Það þarf að
stækka það vegna þess að ryðja
þarf braut í austurátt þeim gildum
sem bandalagið stendur fyrir. Stöð-
ugleikinn sem það ---------------
tryggir þarf að_ breiðast
út til austurs. Ég tel að
nýfijálsu lýðræðisríkin
eigi skilið að vera þátt-
takendur í öflugu banda-
lagi sem hefur verið gömlu lýðræð-
isríkjunum skjól í nær 50 ár.
Helstu rök fyrir stækkun eru þau
að hún sé liður í að efla einingu
Evrópu og samstarfíð yfír Atlants-
hafíð. Við teljum okkur ekki geta
valið; aðild að NATO er okkur ekki
síður nauðsynleg en aðild að Evr-
ópusambandinu, þetta verður að
fara saman.“
Rússar spyrja hvaða hættu þurfí
að bregðast við. Hver er hún?
„Einföldum málið svolítið. Það
er gott að nú skuli ríkja tiltölulega
mikill stöðugleiki í öryggismálunum
þótt ekki megi gleyma Bosníu sem
veldur okkur Ungveijum og öllum
Evrópuþjóðum miklum áhyggjum.
En Rússland er ekki ógnun. Við
álítum samt að því meiri stöðug-
leiki og jafnvægi sem ríki á vestur-
landamærum Rússlands þeim mun
betra sé það fyrir Rússa og Evrópu.
Þetta er það sem við reynum
ávallt að útskýra fyrir Rússum,
hvemig sem þeim gengur að með-
taka boðin. Ég vil ekki ræða um
ógnun en frekar ýmiss konar
áhættu. Ástæður hennar geta verið
breytingar vegna endaloka kalda
stríðsins en utan Evrópu er líka
ýmislegt að gerast sem veldur því
að full ástæða er til að NATO verði
sem fyrr öflug samtök.
Rússar hafa gert sér grein fyrir
því að NATO muni stækka og þeir
ætla að fuilvissa sig um að þeir
muni einnig hagnast á þeirri þróun.
_________ Það sem er að gerast
er mjög eðlilegt í sam-
skiptum ríkja sem reyna
að tryggja stöðu sína i
samningaviðræðum og
““ Rússar eru að fá ýmis-
legt fram. Þeir hafa fengið tilslak-
anir í sambandi við niðurskurð hefð-
bundinna vopna. Vel kemur til
greina að komið verði á nánum
tengslum og samstarfí milli Rúss-
lands og NATO og þannig mætti
lengi telja.
Menn ættu ekki að láta hvers
kyns hávaðasaman áróður sem berst
frá Rússlandi vegna málsins villa sér
sýn. í framtíðinni munu Rússar
verða jafnjákvæðir gagnvart NATO
og fyrrverandi utanríkisráðherra
þeirra, Andrej Kozyrev, í grein sem
hann skrifaði nýlega í Newsweek.
Þar segir hann að þeir ættu alls
ekki að líta á NATO sem ógnun.“
Hávaðasamur
áróður frá
Rússlandi