Morgunblaðið - 27.03.1997, Blaðsíða 16

16 D FIMMTUDAGUR 27. MARZ 1997
MORGUNBLAÐIÐ
F ögiir rithönd á
íslensku embættisbréfi
í safni franska flotans
*
Arið 1833 hvarf franskur foringi, Jules de Blosseville,
með herskipinu „La Lilloise“ og áhöfn í rannsóknarleið-
angri milli íslands og Grænlands. Frakkar sendu tveim-
ur árum síðar annað skip, La Recherche, til að grennsl-
ast fyrir um afdrif La Lilloise, og var sá nafntogaði
Islandskönnuður, Paul Gaimard læknir, þar meðal leið-
angursmanna. Pétur Pétursson segir hér frá svarbréfi
—---------------------------------------------------
Olafs Finsens amtmanns við fyrirspum frá skipherranum
á La Recherche um afdrif La lilloise og hefur tínt til
ýmsan annan fróðleik.

- ý,
Om ... 1&JÍ
*5*“ £
___ *
„rj.ýy /fc^, ,+Xyí.,. sr__ l 3^_
Aj/’-.'fc’Y**• AÍ»l. ^
</"/ yfay**_ Y^' '£'ýU9~yy"
SVARBRÉF Ólafs Finsen.
GRÆNLAND
,aV^

v#-
s#f
>/ %

49SSO/ÍIJ
4

C r
«/J/,
a n d 5 h a f
i í I | I
36' 34' 32* aO’ 28'
BLOSSEVILLESTRÖNDIN er talin vera 500 kilómetra löng óbyggð
strandlengja á Austur-Grænlandi milli 68° og 70° norður breiddar.
Ókleif, þakin jökli. í uppsláttarritum er talað að BlosseviIIe hafi
fyrstur manna „fundið“ þetta svæði. G.C. Amdrup er talinn hafa
ferðast um þessar slóðir 1898-1900, en Ejnar Mikkelsen 1932.
AFYRRI hluta 19. aldar
kom það fram með
margvíslegum hætti að
Frakkar höfðu mikinn
áhuga á íslandi og gjöfulum
fiskimiðum við strendur landsins.
Margt hefir verið skráð af sögum
og sögnum er snerta náin sam-
skipti frónskra og franskra. Veg-
legust allra þeirra rita munu leið-
angursbækur, sem kenndar eru við
forvígismann vísindaleiðangurs
þess er franski konungurinn Louis
Philippe sendi á norðurslóð, Paul
Gaimard. Loðvík Filippus, sem
stundum var nefndur „borgarakon-
ungur“ hafði lengi alið brennandi
áhuga á norðurhjara veraldar. Á
útlegðarárum sínum sem vonbiðill
krúnunnar hafði hann dvalist um
tíma í norðurhéruðum Skandinavíu
og raunar farið þar huldu höfði
með förunaut sínum.
Kusu þeir að nefna sig Miiller og
Froberg frá Sviss en voru í raun
prinsinn af Orleans hertogi af Char-
tres og Montjoye greifi, leiðsögu-
maður konungsefnisins. Norski
málarinn Balke greindi frá því að
hann hefði gengið á fund konungs
í París á valdatíma hans á fimmta
áratug sl. aldar.
Kom þá í ljós að Loðvík Filippus
var betur að sér í norsku en málar-
inn í frönsku. Ræddust þeir við á
norsku góða stund.
Blosseville hverfur
Þorvaldur Thoroddsen jarðfræð-
ingur kunni góð skil á sögu rann-
sóknarleiðangra, sem famir voru
til Islands og fyrirætlunum er þeim
tengdust. Hann greindi svo frá:
„Frakkar höfðu þegar snemma á
öldinni allmikinn skipastól í íslands-
höfum, bæði til þorskveiða og
hvalaveiða, og sendi franska stjóm-
in við og við herskip til þess að líta
eftir fiskimönnum og aðstoða þá;
stundum áttu skip þessi jafnframt
að gjöra ýmsar athuganir og mæl-
ingar. Þess er þannig getið, að
Frakkar sumarið 1820 sendu Noel
de la Mariniére til íslands til þess
að rannsaka fískipláss í Norðurhöf-
um, og biður danska stjómin yfir-
völd á Islandi að veita honum tið-
sinni. Árið 1833 var franskur for-
ingi Jules de Blosseville sendur til
íslands á herskipinu „La Lilloise",
átti hann að líta eftir fiskiskipum
og um leið gera ýmsar athuganir,
er snertu segulmagn jarðar. Blosse-
ville hafði farið víða um hnöttinn
og fengið orð á sig fyrir vísindaleg-
an dugnað og þekkingu. Hinn 7.
júlí 1833 kom Blosseville á Norð-
fjörð eystra og ætlaði þaðan norður
fyrir land, lenti í ís og þoku og hrakt-
ist að austurströnd Grænlands milli
68'/2° og 69° n.br.
Ekki komust þeir þó í land fyrir
ísum og illviðri, en gátu gjört teikn-
ingar af fjöllum og uppkast af
strandlengjunni; á þessu svæði var
strönd Grænlands áður ókunn og
hefir enn ekki verið rannsökuð
(1900). Þegar Blosseville kom aftur
til íslands (til Vopnafjarðar), sendi
hann stutta skýrslu um uppgötvan-
ir þessar heim til Frakklands. Hinn
5. ágúst létu þeir í haf aftur og
sigldu norður fyrir ísland. Hinn
13.-14. ágúst sást til skipsins frá
Önundarfirði, en síðan hefir ekki
spurst til þess. Blosseville hefir lík-
lega að nýju ætlað að reyna að
komast að Grænlands óbyggðum
og hefír skipið þar einhvers staðar
farist í ísum. Þessi sorglegi atburð-
ur varð orsök ýmissa rannsókna,
sem gerðar voru á íslandi og í
Norðurhöfum. Árið 1834 sendi
franska stjómin herskipið „La
Bordelaise" til íslands til þess að
leita að þeim Blosseville eða fá
fregnir um þá og næstu tvö sumur,
1835 og 1836, var skipið „La Rec-
herche" sent norður hingað í sömu
erindagjörðum, en ferðir þessar
urðu í því efni árangurslausar, enda
voru tilraunir þessar gjörðar með
lítilli fyrirhyggju, og hafa menn
aldrei fengið neinar fregnir um af-
drif Blosseville’s og félaga hans.“
Við þessa frásögn Þorv. Thor-
oddsens jarðfræðings má auka
frétt, sem Sunnanpósturinn birtir:
„Bréf til Aðmíráls Rossamels frá
dönskum sjókapteini, að nafni Za-
hrtmann, talar um stein fundinn á
austurströnd Grænlands, með letri
á, sem Grænlendskir ætla ristann
á ámnum 1831-1834, og segja
muni benda til, hvernig strandað
hafí þar í óbyggðum franska skipið,
„La Lilloise" er leitað var hér 1835,
og grunur lék á að íslendingar
hefðu vitað til hvernig týnst hefði.“
Bréfaskiptiskipherrans
og Ólafs
Tréhouart skipherra á rannsókn-
arskipinu „La Recherche (Könn-
uði)“ sneri sér til Ólafs Finsens, er
var settur stiptamtmaður í fjarvem
Kriegers. Bað um aðstoð til þess
að grennslast um afdrif Blossevil-
le’s og áhafnar „La Lilloise". Ólafur
Finsen brá við skjótt og skrifaði
bréf það er hér birtist:
„Ég hefi haft þann heiður að
veita viðtöku einkar vinsamlegu til-
skrifí yðar hágöfgi dagsettu í gær
þar sem yður þóknast að biðja um
skriflegt álit mitt varðandi hvarf
franska herskipsins la Lilloise, sem
árið 1833 sigldi við íslandsstrendur
og er talið hafa verið í nánd við
Breiðafjörð við suðvesturströnd
landsins og yður hefur verið falið
af frönsku stjórninni að afla allra
hugsanlegra upplýsinga og enn-
fremur að fá nánari vitneskju hjá
presti einum við Dýrafjörð, sem
talið er að á sl. ári hafi tjáð for-
ingja á herskipinu la Bordelaise að
hann hefði heyrt hollenskan skip-
stjóra greina frá því að hann hefði
séð franskt herskip (krigsbrig)
sökkva á Breiðafirði.
Það hryggir mig að ég er þess
eigi umkominn að veita yðar hágöfgi
neinskonar upplýsingar um fyrmefnt
framlei
úr beyki eða mahónl.
vis
Við bjóðúm faglega r
Husgagnagerö í 89 ár
innanh
Smiðjuvegi 2 .Kópavog
Slmi 567 21 10
i skrifstofuhúsgogn samræma
igustu kröfur um verð, gæði,
esilegt útlit og notagild
Uppröðunarmöguleikarnir eru fjölmargir
og bjóða uppá góða starfsaðstöðu hvort
sem um er að ræða fyrir litlar eða stórar
skrifstofur. Vista skrifstofuhúsgögn eru
arkitekta, he(lþrigðiSi
ráðgjafa og annarra sölumanna”
með tillögur sérsniðnar
Fax 567 1688
að þínum þörfum. tí'amla komaníiö stofnað 1908
f&xistján Siggeirsson stofnað 1919
Hönnuður: Gunnar Magnússon FHÍ J*teinar stálhúsgagnagerð stofnuð 1960
Faxtæki fyrir
►. *

VENJULEGAN PAPPIR
SF-555
Laserfax
r Dufthylki fyrir prentun
á 10.OOJÞbkrósiðum
20 blaðsíðna arkamatari
256kb minni (16 siður)
/3akki fvrir 250 blöð
íHraðsending'(9 sek.)
f /nQ grátónar
Ljósrltun - Fjölritun
jölsendiijg - Hópsendiflfl
nding
Vero kr. 99.900,- stgr
O SF-40DO/
Bleksprautufax
Bleksprautuhyiki fyrir
prentun ávTI00 blaðsjðum
30 blgðétðna arkamat'ari
5t2ífib minni (32 spur)
Bakki fyrir 100 blÖÖ
Hraðsending (6 sek.) - 32 c
Ljósritun - Fjölritun /
FTöfsending - Hópsending
tonar
æktei
Siðumúla 37 108 Reykjavlk S.588-2800 Fax 568-7447
SF-4200,
Sömujsigirlteikar og að ofan +
fltáprentari og skanner f. tölvu
BBBBI