Morgunblaðið - 27.03.1997, Blaðsíða 27

Morgunblaðið - 27.03.1997, Blaðsíða 27
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 27. MARZ 1997 D 27 SKOÐUN vetnið færi inn á vélina. Slíkir met- anólkljúfar eru til og hafa verið reyndir, t.d. í bílum sem knúnir eru efnarafölum. Næsta skref gæti svo orðið að skipta á núverandi vélum og efn- arafölum, sem brenna einungis hreinu vetni. Við það að taka upp notkun efnarafala og nýta vetni, sem fæst við klofnun metanóls, mun orkunýtni eldsneytisins tæplega vaxa mikið og eldsneytiseyðslan ekki minnka nema lítillega, frá því sem nú er, þar sem orkunýtni efna- rafala sem tengdir eru metanól- kljúfum er aðeins um 40%. Þegar þar að kemur, að magnes- íum hydríð geymar nægilega stórir fyrir skip verða smíðaðir, en miklar rannsóknir fara nú fram á þessari geymslutækni, m.a. í Þýskalandi, ætti að vera mögulegt að skipta á metanólgeymum og magnesíum hydríð geymum, sem skila til efna- rafalanna hreinu vetni. Þá yrði orkunýtni eldsneytisins að minnsta kosti um 70%, í stað 35% eins og nú er. Það leiðir aftur til þess, að þá yrði eldsneytisnotkun fiski- skipaflotans aðeins um helmingur þess sem hún er nú. Magnesíum hydríð geymar þyrftu þá aðeins að innihalda helming af orku met- anólgeyma, þótt úthald skipa yrði það sama. Þetta siðastnefnda mun væntanlega vega eithvað upp á móti því, að magnesíum hydríð geymar eru örugglega mun dýrari en metanólgeymar. Orkunotkun fiskiskipaflotans yrði, þegar hér væri komið, aðeins helmingur þess sem hún er nú, auk þess sem vetni er mun ódýrara elds- neyti en metanól. Útstreymi gróður- húsalofttegunda frá fískiskipum, eða annarra mengandi lofttegunda, yrði þá einnig með öllu úr sögunni. Meðfylgjandi mynd sýnir sviðs- myndina eins og mætti hugsa sér að hún gæti verið, þegar búið væri að vetnisvæða allan fiskiskipaflot- ann, t.d. árið 2030. Myndin sýnir 10 misstórar vetnisverksmiðjur, til samans 450 MW að stærð, sem staðsettar yrðu í jafnmörgum elds- neytishöfnum umhverfis landið. Vegna þess hve hagkvæmni stærðarinnar er lítil þegar um er að ræða vetnisverksmiðjur, gæti verið allt eins hagkvæmt að byggja nokkrar minni verksmiðjur og að byggja eina stóra verksmiðju fýrir allt landið. Slíkt mundi skapa at- vinnu víðs vegar um landið auk þess sem ekki þyrfti að flytja vetn- ið um langan veg. Stærð versmiðj- anna, 20-70 MW, ákvarðast af nú- verandi eldsneytisnotkun fiski- skipaflotans, sem gerður er út frá sjávarplássum nálægt viðkomandi eldsneytishöfn. Verksmiðjumar 10, sem sýndar em á myndinni, nægja til að fram- leiða eldsneyti með sama orkuinni- haldi og allur fiskiskipaflotinn notar nú, en þá er gert ráð fyrir að þær framleiði vetni með fullum afköstum allan sólarhringinn. Ef hins vegar þar að kemur, að vélar skipa verða efnarafalar og vetnið verður geymt um borð í magnesíum hydríði, þurfa þessar verksmiðjur aðeins að fram- leiða helming þess vetnis sem þær geta framleitt með fullum afköstum. Þá mætti vel hugsa sér, að í stað þess að verksmiðjurnar væru helm- ingi minni yrði stærðin óbreytt, en þær framleiði aðeins vetni helming- inn af mögulegum rekstrartíma, eða þegar unnt væri að fá ódýra af- gangsorku, t.d. næturrafmagn. Vetnisverksmiðjur er mjög auðvelt að reka á þann hátt, t.d. þurfti Áburðarverksmiðjan í Gufunesi um árabil að minnka vetnisframleiðslu sína umtalsvert á tímum, þegar álag á raforkukerfíð var mikið. Ofangreindar hugmyndir eru að vísu aðejns vangaveltur um það, hvernig íslendingar gætu ef til vill í framtíðinni orðið óháðir öðrum þjóðum um orku. Þessar vangavelt- ur eru þó ekki alveg út í loftið. Þær eru byggðar á niðurstöðum um- fangsmikilla rannsókna sem nú fara fram víða um heim á því, hvernig mannkynið geti brugðist við þegar olíulindir jarðar taka að þverra, en það er talið að verði á áratugnum 2020-2030, og hvernig bregðast megi við vaxandi gróðurhúsaáhrif- um og annarri mengun samfara notkun eldsneytis, sem inniheldur kolefni. Meðal stórþjóðanna, er talið svo brýnt að bregðast við þessum vanda, að þær eyða nú miklum fjár- munum í að leita leiða til að geta, þegar á fyrsta hluta næstu aldar, tekið að nota hreinar orkulindir í miklum mæli, í stað jarðefnaelds- neytis sem inniheldur kolefni. Vatnsorka er líklega sú orkulind jarðarinnar, sem auðveldast er að beisla og nýta án mengunar. Vatnsorka er hins vegar takmörk- uð og langt frá því að geta upp- fyllt orkuþörf allra jarðarbúa. Því er það að miklar rannsóknir fara fram á því, hvernig hagkvæmast sé að beisla sólarorku og nota hana til að framleiða raforku og hreint eldsneyti eins og vetni. Sólin er nánast ótæmandi orkulind og gæti upfyllt alla orkuþörf mannkynsins um ókomna framtíð. íslendingar hafa þarna nokkra sérstöðu. Hún liggur í því að þeir eiga miklar umhverfisvænar orku- lindir, vatnsafl og jarðhita, sem enn hafa aðeins verið virkjaðar að litlum hluta og eru nægar til að uppfylla orkuþörf þjóðarinnar um langa framtíð. Það virðist því fyllsta ástæða til að við fylgjumst vel með því, sem er að gerast í heiminum í þessum efnum og eflum jafnframt rann- sóknir á því, hvernig við gætum tekið upp framleiðslu og notkun eldsneytis, sem komið gæti í stað innfluttrar olíu, þegar slíkt reynist skynsamlegt. Það er talsvert flókið fyrir þjóð að skipta um eldsneytis- tegund. Það verður ekki gert nema nægileg þekking sé fyrir hendi hjá þjóðinni sjálfri. Höfundur er prófessor í efna og eðlisfræðum. Sþ>t> og sfyf+3 Cerwi m garbarnsíh s/ Tölvan er óumdeilanlega stoð og stytta þeirra sem ætla sér stóra hluti i framtiðinni og því skiptír val á slikum búnaði miklu máli. l*a"ZÍé"lboðsv«* M.IOO raípítíJLjfc’ *•**. r M'ti" v ■ J' V a 99») • ■ • ■: , Wmi íerwimgarf ílboD i / LASER Expression Pentium 133MHz« 16MB minni • 1.6 GB harður diskur • Geisladrif • Hljóðkort • Hátalarar • 15" lággeisla litaskjár • Skjákort með 2MB skjáminni • Windows 95 stýrikerfi • HP DeskJet 400 bleksprautuprentari 139.900 kr. stgr. Iffl LASER computer Heimilistæki hf TÆKNI-OG TÖLVUDEILD SÆTÚNI 8 • SÍMI 569 1500 • http://www.ht.is

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.