Morgunblaðið - 31.08.1997, Blaðsíða 20

20 B SUNNUDAGUR 31. ÁGÚST 1997
MORGUNBLAÐIÐ
GÓÐRARVONARHÖFÐI - TRÖLLASKAGI - LOKAÁFANGINN
Á SLÓÐUM gestrisinna hirðingja í Sahara.
KOMIN í siðmenningunna _ Birna með Andra, Stefáni og Rannveigu
fyrir utan Strumpaland í Þýskalandi og peysur og vetrarúlpurnar
komnar upp úr töskunum.
íslenskt brauðstrit hefur valdið því að lokafrásögnin
af ferð íslensku fjölskyldunnar norður Afríku og allt
til Tröllaskaga á Islandi hefur tafíst. En hér segja
þau Friðrik Már Jónsson og Birna Hauksdóttir frá
ferð sinni og barnanna, Andra, Rannveigar og Stef-
áns norður yfír Sahara, yfír til Evrópu og loks heim
til Siglufjarðar fjórum mánuðum á eftir áætlun.
AFRÍKA kvödd og Spánn framundan Evrópumegin.
EKKI fer milli mála af vegaskiltinu að dæma hvers konar landsvæði
er framundan.
HÖFUÐBORG Máritaníu,
Nouakchott, er ákaflega
óaðlaðandi staður. Hafist
var handa við að skipu-
leggja og byggja borgina árið 1960
og var henni valinn staður á grösugri
sléttu við ströndina, um 200 km
norður af landamærum Senegal. En
Saharaeyðimörkin lætur ekki að sér
hæða. I öruggri sigurgöngu sinni
hefur hún lagt miskunnarlausa
hrammana um Nouakchott með
skelfilegum afleiðingum. Eyðimörk-
in umlykur nú borgina. Sandskafl-
amir kaffæra girðingar sem áður
umluktu skrautgarða og sandstorm-
arnir herja á hinar nýtískulegu
byggingar borgarinnar. Mikið af
hirðingjum hafa flosnað upp vegna
þurrka í Máritaníu og flykkjast þeir
til borgarinnar í atvinnuleit. Af þess-
um sökum eru fátækt og þrengsli
mikil í borginni sem í upphafi var
hönnuð fyrir 200 þús. íbúa en hýsir
nú vfir 600 þús. manns.
Ástæða þess að við vorum stödd í
Máritaníu var að vegna styrjaldar-
ástands í Súdan og Aisír var ekki um
aðra leið að velja til að komast yfir
Sahara og til Evrópu. Einn hængur
var þó á þessari leið en hann var sá
að vegna landamæradeilna milli Má-
ritaníu og Marokkó vegna Vestur-
Sahara bönnuðu Máritanísk yfirvöld
allar ferðir norður yfir landamærin.
í Nouakchott höfðum við uppi á
araba sem samþykkti að lóðsa okkur
norður að landamærunum.
Með mótorhjólamenn í
kjölfarinu
Á tjaldstæðinu í Nouakchott voru
staddir 2 mótorhjólagaurar sem voru
á leið til Evrópu. Annai- Suður-Afrík-
ani sem líkt og við var að koma frá
Höfðaborg en hinn var Frakki á leið
heim frá Fflabeinsströndinni. Þeir
urðu himinlifandi yfir að hitta okkur
því að þeir voru búnir að bíða í viku
eftir bíl sem þeir gætu farið með í
samfloti yfir eyðimörkina. Ástæðan
var sú að þá vantaði bfl sem flutt
gæti fyrir þá bensín og vatn. Eftir að
við höfðum fundað með leiðsögu-
manninum var ákveðið að leggja af
stað kl. 3 næstu nótt en þá var útfall
og þ.a.l. hægt að keyra norður
ströndina fyrstu 200 km. Um mið-
nættið var búið að yfirfara bílinn,
taka 450 ltr af dieselolíu, fylla alla
brúsa af vatni og auk þess taka bens-
ínbrúsa og farangur fyrir
hjólagarpana.
Suburbaninn var nú orðinn
ískyggilega þungur og höfðum við
áhyggjur af því að hann mundi ekki
fljóta í sandinum. Mér var ekki
svefnsamt um nóttina heldur sat ég
og beið útfalisins en hirðinginn, leið-
sögumaður okkar, lét sér fátt um
finnast og hraut hástöfum á mottu er
hann hafði breitt á jörðina við hlið
bólsins. Á slaginu 3 var lagt í hann.
Sandurinn í flæðarmálinu var þéttur
í sér og gátum við keyrt á 60 km
hraða norður ströndina í tunglskins-
bjartri nóttinni. Brátt var leiðsögu-
maðurinn sofnaður aftur, lítil hætta
var á að villast með háa sandbakka á
aðra hönd og Atlantshafið á hina.
Fjölskyldan fylgdi skjótt dæmi hans
og ég varð einn með hugsunum mín-
um. Ég bar kvíðboga fyrir þvi sem
framundan var. En á þessu ferðalagi
hafði okkur lærst að taka á vanda-
málunum með æðruleysi og sigrast á
hindrununum jafnóðum og þær urðu
á vegi okkar, svo skyldi einnig vera
nú.
Sjakali, með fuglshræ í kjaftinum,
stóð stjarfur í Ijósgeislanum frá bfln-
um í nokkur sekúndubrot áður en
hann áttaði sig og tók á rás upp
sandbakkann. Þar lagði hann frá sér
bráðina og horfði í forundran á þessa
undarlegu ferðalanga sem geystust
með drunum yfir veiðilendui- hans
þessa kyrrlátu nótt. Hann ásamt
Ijósunum á mótorhjólunum sem
fylgdu okkur þrjóskulega eftir var
eina lífsmarkið sem ég sá þessa ein-
manalegu nótt. Þegar birti af degi
var fjaran horfin en sjórinn farinn að
sleikja sandbakkana. Leiðsögumað-
urinn geispaði og benti mér syfju-
lega að koma mér upp á þurrt land.
Með ægilegum átökum náðum við að
koma bflnum og hjólunum upp bratt-
an og mjúkan sandbakkann. Þar var
áð í nokkrar mínútur áður en lagt
var í sandöldurnar. Við hleyptum úr
dekkjunum og brynntum þyrstum
mótorhjólunum á meðan leiðsögu-
maðurinn kraup og þuldi morgun-
bænir sínar í átt til Mekka. Nú sner-
um við í norðaustur í átt frá strönd-
inni til að forðast varðflokka frá Má-
ritaníska hernum.
Spóiað í sandkassa Allah
Við keyrðum nú um lífvana og
gróðursnauða eyðimörkina. Stund-
um þurftum við að klífa sandöldurn-
ar en oftast nær skutumst við á milli
þeiira, undir öruggri leiðsögn
arabans okkar, Sidi Mohamed.
Hvernig hann fór að því að rata má
guð einn vita, en ég hugsaði um það
með hryllingi hvernig það væri að
villast í þessari auðn sem fyrir mörg-
um öldum hafði lent á afskriftar-
reikningi guðanna. Ósjaldan náðum
við sæmilegum hraða en oftast mjök-
uðumst við fet eftir fet í gljúpum
sandinum. Um hádegið var það
versta afstaðið. Við vorum komin út
úr sandöldunum og við tók
flatneskja þai- sem skiptust á melar
og sandflákar svo langt sem augað
eygði.
Við keyrðum fram á tjald í miðri
auðninni. í því hafðist við stór fjöl-
skylda hirðingja. Ekki veit ég hvern-
ig þetta fólk fór að því að draga fram
lífið því að ekkert virtist vera þar af
búpeningi utan eitt kameldýr og
nokkrar geitur, enda bauð gróðurinn
ekki upp á mikinn bústofn. Sennilegt
er þó að vin hafi verið einhversstaðar
í grenndinni og þar hafi hjörð þeirra
verið á beit. Við vorum drifin inn í te.
Að því loknu var borin fram stór
skál, barmafull af kamelmjólk, og
okkur boðið að drekka. Þó kamel-
mjólkin sé ekkert sérstaklega góð á
bragðið var hún svalandi í ógurleg-
um hitanum. Ættarhöfðinginn vað
með ljóta ígerð í hendi. Birna hreins-
aði sárið og gaf honum afganginn af
sýklalyfjunum okkar. Þegar við vor-
um að fara hópaðist fólkið út í hitann
til að óska okkur góðrar ferðar.
Stúlka var í hópnum einstaklega fög-
ur og skrautlega búin og var Frakk-
inn okkar allur á hjólum í kringum
hana þar til hún bar eina af slæðun-
um sem huldu líkama hennar upp að
nefinu og snýtti sér hraustlega í
hana. Óhugnanlega stór slumma
bættist við skrautlegan útsauminn
er prýddi barm stúlkunnar. Frakk-
inn missti skyndilega allan áhuga á
nánari kynnum við dóttur eyðimerk-
urinnar og fór að huga að mótorhjóli
sínu. Við ræstum ökutækin og héld-
um áfram norður eyðimörkina en
hirðingjarnir veifuðu í kveðjuskyni.
Enn einn hópurinn af vingjarnlegum
Afríkubúum sem við höfðum borið
gæfu til að hitta á leið okkar um álf-
una.
Með hermönnum
Marokkókonungs
Við vorum komin að jarðsprengju-
beltinu sem skilur að Máritaníu og
Vestur-Sahara skömmu fyrir sólset-
ur. Hér skildu leiðir með okkur og
Sidi en hann mátti ekki verða á vegi
landamæravarðanna þar sem þetta
athæfi hans var kolólöglegt. Hann
greip malpoka sinn og vatnsflösku
og hvarf sporléttur út í auðnina.
Hann átti fyrir höndum 20 km göngu
í myrkrinu til þorpsins síns. Við bið-
um Marokkósku hermannanna sem
komu skömmu eftir rökkur og
lóðsuðu okkur yfir jarðsprengjubelt-
ið. Gífurleg öryggisgæsla er á vegum
Marokkómanna í Vestur-Sahara
vegna Polisario skæruliða sem vflja
sjálfstæði landsins. Af þessum sök-
um þurftum við að bíða á herstöðinni
eftir leyfi til að halda norður á bóg-
inn. Á morgun sögðu hermennfrnir
en raunin var sú að við þurftum að
hfrast þama í þrjár nætur áður en
leyfið kom. Við fengum stórt her-
mannatjald fyrir okkur og reyndum
að láta fara eins vel um okkur og að-
stæður leyfðu. Á daginn ætlaði
brennheit eyðimerkursólin allt lif-
andi að drepa en á nóttunni æddi
hinn illræmdi Harmattan eyðimerk-
urvindur um tjaldið og tróð sandin-
um í öll vit okkar. Hermennirnir
voru hinir vingjarnlegustu, færðu
okkur vatn, eldivið og nýbakað brauð
á hverjum morgni.
Síðdegis þriðja dag okkar kom
loks leyfí fyrir okkur að halda áfram
og nú varð allt vitlaust. Hermennirn-
ir stóðu yfir okkur æpandi og
gólandi: „go, go, go,“ á meðan við