Morgunblaðið - 18.09.1997, Qupperneq 19

MORGUNBLAÐIÐ
ERLENT
FIMMTUDAGUR 18. SEPTEMBER 1997 19
Clinton vill endurheimta sérstök völd til að gera viðskiptasamninga
Verkalýðshreyfingin og
samflokksmenn erfiðust
Reuter
ÝMSIR frammámenn í atvinnulífinu sýndu Clinton stuðning
með því að vera viðstaddir þegar hann hélt ræðu í Hvíta
húsinu þar sem hann fór fram á, að þingið veitti honum
sérstök völd til að gera viðskiptasamninga við önnur ríki.
Hér er hann á tali við Susan Corrales-Diaz, aðalframkvæmda-
stjóra Systems Integrated.
Washington. Reuter.
BILL Clinton, forseti Bandaríkj-
anna, hefur hafið baráttu fyrir
því, að þingið veiti honum sérstök
völd til að gera viðskiptasamn-
inga við önnur ríki en um tveggja
áratuga skeið eða fram til 1994
höfðu Bandaríkjaforsetar þessa
heimild.
Clinton lagði frumvarpið fram
í fyrradag, en alllöng bið hafði
orðið á að frumvarpið liti dagsins
ljóð vegna þess að innan hans
eigin flokks, Demókrataflokks-
ins, er mikill ágreiningur um
þetta mál. Andstæðingarnir ótt-
ast, að með aukinni alþjóðavæð-
ingu og gagnkvæmum viðskipta-
samningum við önnur ríki flytjist
störfin úr landi en stuðnings-
mennirnir fullyrða, að vilji
Bandaríkjamenn halda efnahags-
legum styrk sínum á næstu öld,
verði þeir að leggja áherslu á
aukinn útflutning og viðskipti.
Gerald Ford fékk þessi sér-
stöku völd fyrstur Bandaríkjafor-
seta um miðjan áttunda áratug-
inn og síðari forsetar höfðu þau
eða fram til 1994 þegar umboðið
féll niður. Tilraunir Clintons til
að endurheimta þau ári síðar fóru
hins vegar út um þúfur vegna
pólitískra deilna. Samkvæmt lög-
unum getur forseti gert við-
skiptasamninga við erlend ríki
og síðan er það þingsins að sam-
þykkja þá eða fella eins og þeir
liggja fyrir. Það hefur ekki heim-
ild til að breyta þeim á neinn hátt.
Miklu skiptir fyrir Clinton að
fá þessa heimild til að geta unnið
að því að stækka NAFTA, frí-
verslunarbandalag Bandaríkj-
anna, Kanada og Mexíkós, og
láta það ná til fleiri ríkja í Mið-
og Suður-Ameríku. Innan verka-
lýðshreyfingarinnar, sem annars
er vön að styðja demókrata, er
hins vegar mikil andstaða við
fleiri fríverslunarsamninga en
aftur á móti nýtur Clinton stuðn-
ings flestra frammámanna í at-
vinnulífinu þótt þeir standi yfir-
leitt með repúblikönum.
Óánægja
með NAFTA
Áður en Clinton lagði frum-
varpið fram reyndi hann að vinna
efasemdamenn innan eigin flokks
og verkalýðshreyfinguna á sitt
band, aðallega með því að herða
á kröfum i væntanlegum samn-
ingum við önnur ríki um aðbúnað
verkafólks, umhverfis- og meng-
unarmál.
Samkvæmt nýlegri skoðana-
könnun er meirihluti Bandaríkja-
manna óánægður með NAFTA
eða 43% á móti 28%. 56% Banda-
ríkjamanna telja, að aukin við-
skipti við önnur ríki fækki störf-
unum heima fyrir en 37% telja,
að þeim muni fjölga. í rannsókn,
sem fræðimenn við Kaliforníuhá-
skóla gengust fyrir, kemur fram,
að frá stofnun NAFTA 1993 hafi
störfunum í raun fjölgað vegna
fríverslunarbandalagsins en þó
aðeins um 2.990. í sumum grein-
um hafi orðið veruleg fjölgun af
þessari ástæðu og mikil fækkun
í öðrum og sé því síðarnefnda
jafnan haldið meira á loft. Niður-
staða rannsóknarinnar var sú, að
NAFTA myndi bæta hag Banda-
ríkjamanna og því meir sem
lengra liði frá.
Clinton hefur sagt, að sérstök
völd í viðskiptamálum myndu
auðvelda sér að rífa niður við-
skiptamúra erlendis og sérstak-
lega á þeim sviðum þar sem
Bandaríkjamenn væru sterkastir,
í landbúnaði, ijarskiptum, lækn-
istækjum og -búnaði og í um-
hverfistækni að hugbúnaðar-
framleiðslu og skemmtanaiðnað-
inum ógleymdum.
Stuðningsmenn Clintons og
sérstaklega í atvinnulífinu segja,
að forsetinn verði að fá þessi
völd strax og benda á, að Chile
neiti að semja um aðild að
NAFTA nema Clinton hafi það
umboð, sem til þarf. Ríkisstjórnin
þar, og það hefur komið upp áður
gagnvart öðrum ríkjum, vill ekki
sætta sig við, að hugsanlegum
samningum verði breytt að meira
eða minna leyti í meðförum
Bandaríkjaþings. Bandaríkin eru
eina efnahagsveldið í Vestur-
heimi, sem ekki hefði fríverslun-
arsamning við Chile.
Rétti tíminn
Augljóslega er nokkuð á bratt-
ann að sækja fyrir Clinton í þessu
máli en ýmsir stjórnmálaskýrend-
ur telja þó, að honum muni verða
að ósk sinni.
„Dæmin sýna, að þegar Bill
Clinton ætlar sér að koma ein-
hvetjum lögum í gegn, þá tekst
honum það,“ sagði kosningaskýr-
andinn Mark Mellman og David
Drier, fyrrverandi ráðgjafí Clint-
ons, sagði, að nú væri líka rétti
tíminn. Atvinnuleysið hefði sjald-
an verið minna, tekjur fólks væru
að aukast og ekkert benti til, að
uppganginum í efnahagslífinu
væri að ljúka.
Norður-Kórea
Ekkert lát
áhörm-
ung’uni
Peking. Reuter
LÍKUR eru á að ný flóð auki enn
á hörmungar fólks í Norður-Kóreu.
Þetta kom fram S máli Christians
Lemaires, fulltrúa Sameinuðu þjóð-
anna í Pyongyang, í gær.
Lemaire sagði 40.000 vannærða
verkamenn vinna að því berum
höndum að byggja 40 km varnar-
garð úr mold og steinum meðfram
austurströnd landsins. Búist er við
óvenjuháum sjávargangi á þessum
slóðum um helgina og eru allar lík-
ur taldar á að tilraun fólksins, til
að veija hrísgijónaakra sína, verði
að engu. Nái sjávargangurinn að
bijótast í gegnum stífluna mun
hann dreifa salti yfir akrana og
auka enn á matvælaskortinn I land-
inu.
Engin staðfesting á
fullyrðingum um fjölda látinna
Lamaire sagði einnig að hvorki
starfsmenn Sameinuðu þjóðanna
né annarra óháðra hjálparstofn-
anna gætu staðfest fréttir þýska
Rauða krossins og bandarísku
hjálparstofnunarinnar World Vision
um fjölda fórnarlamba hungurs í
landinu. Talsmaður World Vision
leiddi rök að því í byijun vikunnar
að allt að tvær- milljónir manna
hefðu farist úr hungri á árinu og
þýski Rauði krossinn sagði allt að
10.000 börn látast á mánuði. Hann
tók þó fram að tölur um fjölda lát-
inna skiptu ekki meginmáli þar sem
ástandið færi síversnandi og tölur
sem ekki stæðust í dag myndu
standast á morgun.
Ástandið í Norður-Kóreu hefur
farið síversnandi undanfarin þijú
ár. Á árunum 1995 og ’96 gengu
mikil flóð yfir landið. Auk þess sem
þau eyðilögðu uppskeru skildu þau
eftir gijót og aur á ökrunum sem
gera þá enn ónothæfa. í júní og
júlí á þessu ári eyðilögðu svo þurrk-
ar mikinn hluta uppskerunnar en
jafnvel í góðæri hefði hún ekki orð-
ið nóg þar sem áburðarleysi hefur
orsakað alvarlegan næringarskort
í iarðveei.