Morgunblaðið - 21.01.1999, Síða 13

MORGUNBLAÐIÐ
FIMMTUDAGUR 21. JANÚAR 1999 13
FRÉTTIR
Menntamálaráðherra á málþingi kaþólsku kirkjunnar
fund Jóhannesar
páfa í Vatíkaninu
JÓHANNES Páll pálí II heilsar hér Birni Bjamasyni menntamál-
aráðherra á málþingi kaþólsku kirkjunnar í Vatíkaninu í seinustu viku.
bætist að Pólverjar, Tékkar og
Ungverjar eru að ganga í Atlants-
hafsbandalagið og aðrir vilja inn-
göngu. Við viljum ekki lengur berj-
ast gegn hver öðrum heldur í sam-
einingu tryggja friðinn og koma í
veg fyrir atburði eins og í gömlu
Júgóslavíu. Pessi hugmynd um
sameiginlegt öryggisferli er stór-
kostleg þróun, sem ég er mjög hrif-
inn af.“
I síðustu kosningum urðu valda-
skipti í Þýskalandi. Kjósendur
höfnuðu Helmut Kohl og SPD og
græningjar mynduðu stjórn undir
forustu Gerhards Sehröders.
Scherf hefur stöðu sinnar vegna
sem borgarstjóri eins af sambands-
ríkjum Þýskalands tekið þátt í
stjórnarmyndun og stefnumótun.
Reynum ekki að dýpka skot-
grafirnar
„Eg er einn af sextán sambands-
ríkjaleiðtogum og margar næturn-
ar hef ég setið á fundum með
þýsku stjórninni," sagði Scherf.
„Það eru mikil samskipti og náin
vegna þess að við erum sambands-
ríki. Við tökum einnig þátt í
ákvörðunum, sem varða allt landið
og það mun vitanlega breytast nú
þegar valdahlutföllin hafa breyst á
þingi og jafnaðarmenn og græn-
ingjar eru í stjórn. En það góða er
að þótt rauð-græn samsteypu-
stjórn sitji í Bonn er talið gott að
stóru flokkarnir tveir stjórni sam-
an í Bremen vegna þess að það
sýnir að jafnaðarmenn geta einnig
unnið með íhaldsmönnum, að við
stundum ekki pólitík sundurlyndis,
reynum ekki að dýpka skotgrafirn-
ar heldur reisa brýr. Eg er því
nauðsynlegur samstarfsfélagi
stjórnarinnar í Bonn vegna sam-
starfsins við kristilega demókrata."
Hann sagði að fyrir þessar sakir
yrði það síst verra ef sömu flokkar
yrðu áfram við völd í Bremen eftir
kosningarnar í júní á þessu ári.
„Mér þætti það betra vegna þess
að það væri merki um að við vær-
um flokkur miðjunnar og hér í
Þýskalandi á sér stað mikil barátta
um miðjuna,“ sagði hann. „Spurn-
ingin er hver ræður á miðjunni,
Schröder vill hafa miðjuna fyrir
sig, hina nýju miðju. Þar stend ég
einnig þannig að við höfum sameig-
inlega hagsmuni."
Ný stjórn afleiðingin af því að
hafna Kohl
Hin nýja stjórn Þýskalands hef-
ur átt örðugt uppdráttar. Boðaðar
hafa verið skattahækkanir, sem
síðan hafa verið dregnar til baka,
og fjölmiðlar hafa gert sér mikinn
mat úr misvísandi skilaboðum.
Scherf sagði að menn yrðu að hafa
hugfast að í síðustu kosningum
hefði Kohl verið kosinn frá völdum.
„Það má kalla það neikvæðan
meirihluta," sagði hann. „Þetta
voru mjög mikilvægar kosningar
fyrir Þýskaland og fyrsta sinni
hafa stjórnarskipti átt sér stað í
kosningum í þýska sambands-
lýðveldinu. Almenningur hafði
fengið nóg af Kohl. Nú þurfa kjó-
sendur hins vegar að átta sig á því
að Schröder og Oskar Lafontaine
eru við völd. Fólk hefur ef til vill
ekki hugsað svo langt, en það er af-
leiðingin af því að hafna Kohl.
Þetta er eitt atriði. Annað er að
margir hafa slíkar væntingar um
að allt verði samstundis öðru vísi
og betra að það gengur ekki. Nýja
stjórnin verður að afla sér trausts
hjá báðum þessum hópum og afla
sér stuðnings og við þurfum að
hafa fyrir því, en við vonum að
þessi erfiða byrjun geti af sér góða
stjórn."
Rétt stefna en óheppileg aðferð
Joschka Fischer utanríkis-
ráðherra, sem kemur úr röðum
græningja, hefur einnig verið
gagnrýndur, nú síðast fyrir að lýsa
yfir því að NATO ætti að láta af
þeirri stefnu að til greina komi að
verða fyrri til að beita kjarnorku-
vopnum. Scherf sagði að þessi mál-
flutningur Fischers væri óheppi-
legur, ekki vegna þess að hann
væri rangur, því hann væri sam-
mála utanríkisráðherranum, held-
ur vegna þess að hann hefði ekki
gert greinarmun á því, sem hann
þurfi að segja flokksins vegna ann-
ars vegar og sem utanríkis-
ráðherra hins vegar.
„Eg er á móti því að vera fyrri til
að beita kjarnorkuvopnum og tók
þátt í mótmælum gegn þeirri
stefnu," sagði hann. „En það er
eitt. Hitt er að í embætti af þessu
tagi verður að umgangast sam-
starfsaðiiana með gát og varúð, það
þarf að ræða hlutina og semja um
þá, en ekki tilkynna slíka hluti á
flokksfundi. Við viljum ekki nýja
NATO-stefnu eða Evrópustefnu.
Við viljum í samvinnu við aðra
tryggja að þær umbætur, sem
margir vilja, eigi sér stað. Við er-
um umbótastjórn, sem aðeins nær
árangri í samvinnu við sam-
starfsaðilana, en ekki með því að
fara gegn þeim. Þetta er aðeins
hægt með því að beita sannfæring-
arkrafti. Það þýðir ekki að ætla að
þjösnast áfram.“
Scherf kvaðst vera þeirrar
hyggju að í kosningunum fyrr á
þessu ári hefðu Þjóðverjar verið að
fylgja því eftir, sem þegar hefði
gerst annars staðar í Evrópu.
„Helmut Kohl var síðasti íhaids-
leiðtoginn í Evrópu,“ sagði hann.
„Breytingarnar áttu sér stað þegar
John Major var hafnað á Bretlandi
og Tony Blair vann stórsigur og
þegar sósíalistar sigruðu í Frakk-
landi þvert gegn því, sem allir
bjuggust við. I Bandaríkjunum
hafa allir búist við falli Clintons
vegna mála hans, en það hefur ekki
gengið eftir þótt hvert málið hafi
rekið annað. Hann stendur traust-
um fótum þrátt fyrir öll þessi
hræðilegu mál, sem hefðu orðið
öðrum að falli, og það er vegna
þess að hann rekur snjalla efna-
hags- og utanríkisstefnu."
„Við erum meðal vina“
Hann sagði að stjómarskiptin í
Þýskalandi féllu mjög vel að þessu
mynstri. Schröder og Blair væru
góðir vinir, Lafontaine, sem ráðið
hefur ríkjum í Saarlandi er um
tíma heyrði undir Frakkland, hefði
gott samband við Frakkana og sæti
hann á ríkisstjórnarfundi í París
væri ógerningur að segja til um
hvaða ráðherra væri Þjóðverjinn.
Einnig væri gott samband við
Bandaríkjamenn.
„Við erum meðal vina,“ sagði
hann. „Sambandið er nánara en
flesta grunar. Nú þurfum við að
sanna að þessi vinátta færi Evrópu
eitthvað í sinn hlut. Nú líta allir til
þess að Schröder tók forustu í Evr-
ópusambandinu 1. janúar og
auðvitað vona allir að hann geti nýtt
það.“
Scherf kvaðst vera ánægður með
árangur sinn í stjórnmálum. Hann
væri nýorðinn sextugur og hefði
ekki hug á að fá ráðherrastól í ríkis-
stjórn Schröders. Sér væri efst í
huga að sigra í næstu kosningum.
Hann hefði tekið þátt í þýskri
pólitík í rúmlega 30 ár. Á áttunda
áratugnum hefði hann verið einn af
fyigismönnum Willys Brandts.
Á seglbáti frá íslandi til
Bremen
Scherf hefur aldrei komið til ís-
lands, en úr því hyggst hann bæta
á næsta ári. Þá ætlar hann að
fljúga til landsins og sigla síðan í
seglbáti, sem sigla á með skjaldar-
merki borgarinnar yfir Atlants-
hafið til Ameríku með viðkomu á
íslandi, til baka til Bremen.
„Ég mun sigla með vönum sigl-
ingamönnum á úthafsseglbáti,"
sagði Scherf. „Þessi áhöfn hefur
siglt víða. Nú er hún að sigla við
Norður- og Suður-Ameríku. I
ágúst á næsta ári kemur skútan til
íslands. Ég mun fljúga til íslands
með áhöfn, sem mun taka við
stjórninni í Reykjavík. Síðan verð-
ur siglt til Færeyja og þaðan til
Bremerhaven. Ég vonast til þess
að hafa nokkra daga á íslandi áður
en lagt verður af stað til að ferðast
um og kynnast íslendingum og
sendiherra ykkar í Bonn hefur lof-
að að sýna mér landið."
Gekk á
Páls II
BJÖRN Bjamason menntamál-
aráðherra gekk á fund Jóhannesar
Páls páfa II hinn 14. janúar síðast-
liðinn í Vatíkaninu í Róm, þegar
páfi ávarpaði málþing sem fjallaði
um Krist sem uppsprettu nýrrar
menningar fyrir Evrópu á nýju
árþúsundi. Málþingið var liður í
undirhúniugi að ráðstefnu evr-
ópskra biskupa, sem efnt verður til
í haust, og stýrði Björn einum
funda þess.
I ferð sinni til Italíu undirritaði
ráðherra jafnframt tvíhliða samn-
ing um samskipti á sviði menning-
ar, mennta og visinda við Itali. Pat-
rizia Toia, öldungadeildarþingmað-
ur og aðstoðarutanríkisráðherra,
undirritaði samninginn af hálfu
ítala.
Uppspretta nýrrar menningar
Að sögn Bjöms voru þátttakendur
fjörutíu og sjö talsins á málþinginu,
auk kardinála og presta, og komu
flestir þeirra úr röðum fræðimanna
á sviði guðfræði og heimspeki, auk
listamanna, fjölmiðlamanna og
stjórnmálamanna. „Tilgangur
málþingsins var sá að kalla saman
fulltrúa frá öllum Evrópulöndum,
ölíkum menningar- og trúarheim-
um, til að skilgreina stöðu Evrópu f
menningarlegu tilliti við
árþúsundaskiptin, undir þvi' leiðar-
yósi að Kristur væri uppspretta
nýrrar menningar í Evrópu á næstu
öld. Tillögur okkar og umræða fer
síðan fyrir þing kaþólskra biskupa í
haust,“ segir Bjöm.
„Það er Ijóst að kaþólska kirkjan
leggur mikið á sig til að búa sig
undir nýtt árþúsund og sérstaklega
lítur páfinn til Evrópu, sem hann
telur réttilega vera flaggskip
kristninnar í heiminum. Það sem
gerist þar á jafnmikið erindi í trú-
arlegum efnum til heimsins alls
núna og fyrir tvöþúsund ámm. Fari
flaggskipið að láta undan hér sé
sjálf undirstaðan í hættu.“
Málþingið hófst 11. janúar og
ávarpaði páfí það 14. janúar, þegar
þinggestir gengu fyrir hann í Sala
Concistoro, í þeim hluta Vatíkans-
ins sem geymir bústað páfa. Björn
kveðst lengi hafa dáðst að páfan-
um.
„Þar ítrekaði hann það, sem
hann hefur oft sagt, að saga Evr-
ópu í tvö árþúsund, væri samofin
sögu kristninnar. Þótt allir Evrópu-
búar teldu sig ekki kristna hefðu
þeir orðið fyrir svo miklum áhrifum
af kristnum boðskap, að án hans
væri tæplega unnt að tala um Evr-
ópu. Hin kristna menning skapaði
sameiginlegar rætur okkar Evr-
ópubúa,“ segir Bjöm.
Að loknu ávarpi sínu heilsaði páfi
hveijum og einum þinggesti og
veitti þeim blessun. Bjöm segir
páfann vera orðinn nokkuð gamlan
og kannski ellilegri en aldur hans
segi til um. Þannig tali hann ekki
eins skýrt og áður, en andlega hafi
hann hins vegar fulla burði.
Á heimasíðu sinni á Netinu segir
Björn m.a. um málþingið að um-
ræður hafi verið mjög líflegar þar
og hafi menn ekkert dregið undan,
teldu þeir ástæðu til að gagnrýna
framgöngu kirkjunnar. Ekki hafi
því verið um neina „hallelúja-sam-
komu“ að ræða.
Varað við níhilisma
„Marga alþjóðlega fundi hef ég
setið, enginn þeirra kemst þó í hálf-
kvisti við þennan, þegar litið er til
umræðuefnis og umgjarðar. Þarna
var rætt um grundvallaratriði trú-
arinnar, sannleikann sem í henni
felst, og hvernig unnt er að breiða
hann út og nýta við núverandi
aðstæður, þegar allt er talið afstætt
og menn láta frekar sljómast af til-
finningum en því að taka afstöðu á
traustum gmnni," segir Bjöm.
„I umræðum um trú og heim-
speki var sérstaklega varað við
nihilisma. Páfinn hefur sagt um þá
heimspekistefnu, að hún snúist ekki
um neitt og hafi sem slík nokkurt
aðdráttarafl fyrir fólk í samtíman-
um. Á málþinginu átti póstmódern-
isminn sér ekki málsvara og var
hann harðlega gagnrýndur."
Fjárhagsáætlun Reykjanesbæjar fyrir árið 1999
Ahersla lögð á skólamál
BÆJARSTJÓRN Reykjanesbæjar
hefur samþykkt fjárhagsáætlun fyrir
árið 1999. Áætlaðar skatttekjur eru
1.711 milljónir og er gert ráð fyrir að
1.338 milljónum verði varið í rekstur
eða 78,20%. I bókun meirihluta kem-
ur fram að áhersla verður lögð á
skólamál þ.e. grunn-, leik- og tónlist-
arskóla og verður lokið við byggingu
Heiðarskóla, ásamt íþróttahúsi og
sundlaug og hann tekinn í notkun
fullbúinn 1. september n.k. Útsvar
verður óbreytt 11,79% en þjónustu-
gjöld hækka og tekið verður upp
vatnsgjald til fyrirtækja.
Einsetningu
lokið árið 2000
I bókun meirihluta við samþykkt
fjárhagsáætlunar segh- að verið sé
að leggja lokahönd á fram-
kvæmdaáætlun vegna endurbygg-
ingar Njarðvíkur-, Holta- og Myllu-
bakkaskóla og skiptingu í skóla-
hverfi. Er stefnt að því að allir skólar
bæjarins verði komnir með sam-
bærilega aðstöðu og að einsetningu
verði lokið 1. september árið 2000.
Tónlistarskólar verða sameinaðir og
mun Tónlistarskóli Reykjanesbæjar
taka til starfa 1. september n.k. Til
reksturs skólanna verður varið 642,5
milljónum á árinu sem eru 48% af
rekstrargjöldum bæjarins og 430
milljónum verður varið til nýbygg-
inga.
Fasteignaskattar, vatns- og hol-
ræsagjöld á íbúðarhúsnæði og gjald
vegna hreinsunar fráveituvatns mun
ekki hækka en þjónustugjöld svo
sem sorphirðugjald mun hækka úr
2.500 krónum í 3.500 krónur á ári,
leikskólagjöld munu hækka úr 1.500
krónum í 1.650 krónur fyrir klukku-
stundina á mánuði og aðgangur að
sundstöðum mun hækka úr 150
krónum í 200 krónur fyrir stakan
miða. Fram kemur að þrátt fyrir
þessar hækkanir sé Reykjanesbær í
hópi þeirra sveitarfélaga þar sem
gjaldtöku er stillt í hófi og heildar-
áiögur hvað lægstar.
Stefnuinótun í
málefnum aldraðra
I bókuninni segir að samkvæmt
ósk félags eldri borgara og í tilefni
þess að árið 1999 er tileinkað öldruð-
um verði aukið við stöðugildi í
félagsstarfi aldraðra auk þess sem
samþykkt hafi verið sérstök tillaga
um stefnumótun í málefnum eldri
borgara. Fasteignin Kirkjuvegur 5
hafi verið keypt og fjarlægð af
lóðinni og þar með sé kominn grund-
völlur að byggingu húss með sama
hætti og Kirkjuvegur 11.
Áætluð heildarútgjöld bæjarsjóðs
árið 1999 eru um 627 milljónir og er
Heiðarskólinn stærsta verkefnið en
áætlað er að verja til hans 377 millj-
ónum á árinu.
Til leikskóla verður vai-ið 53 millj-
ónum og eru helstu verkefni endur-
bætur og viðbygging á Tjamarseli,
endurnýjun á eldhúsi Garðasels, lóð-
arframkvæmdir við Holt og nýr
leikskóli og munu framkvæmdir
hefjast á haustmánuðum. Gert er ráð
fyrir að framkvæmdir hefjist við
nýtt fráveitukerfi á árinu og verða
þær fjármagnaðar með sérstöku
gjaldi. Fyrsti áfanginn er Ytri-
Njarðvík ásamt flugvellinum og er
áætlað að verja 110 milljónum til
þeirra framkvæmda. Til skipulags-
mála verður varið um 14,5 milljónum
og verður efnt til samkeppni um
skipulag svæðisins frá Aðalgötu að
Stekkjarkoti.
Enginn ferskleiki
I bókun minnihlutans segir að
fjárhagsáætlun meirihluta segir að
engar raunhæfar hugmyndir séu um
hvernig komast megi úr þeirri erfiðu
fjárhagsstöðu sem meirihlutinn sé
kominn í. Reksturinn taki til sín
78,20%, fjármagnsgjöld sem greiða
þurfi á árinu séu 137,3 milljónir eða
8,02% og afborganir lána séu 240
milljónir eða 14,03% af tekjum.
Bundnar greiðslur samsvari því
rúmlega tekjum bæjarins. Bent er á
að þrátt fyrir þessa stöðu sé gert ráð
fyrir gjaldfærðum fjárfestingum fyr-
ir rúmar 95,4 milljónir eða 5,58% af
tekjum bæjarins. Jafnframt sé gert
ráð fyrir eignfærðum fjárfestingum
fyrir 423,9 milljónir eða 24,78% af
tekjum bæjarins en þetta samanlagt
feli í sér 31,19% umframeyðslu af
heildartekjum bæjarins.
Það séu að vísu uppi tilburðir sem
valdi vonbrigðum, þar sem lagðar
hafa verið fram tillögur um hækkun
á ýmsum þjónustugjöldum, s.s.
félagslegri heimilisþjónustu, nám-
skeiðagjaldi vegna félagsstarfs
aldraðra, 50% hækkun á stökum að-
gangsmiðum að gæsluvelli, hækkun
á tímagjaldi og matargreiðslum á
leikskólum, hækkun á vistgjaldi og
matargreiðslum á skólaseli og 60%
hækkun á árgjaldi fullorðinna að
bólasafni. Þátttökugjald vegna nám-
skeiða félagsmiðstöðva tvöfaldast,
leiga á íþróttamannvirkjum hækkar
og aðgangur að sundstöðum hækkar
um 33-38%. Sorphirðugjald hækkar
um 40% og fellur það gjald jafnt á
allar íbúðir stórar sem smáar.