Morgunblaðið - 21.01.1999, Blaðsíða 44

44 FIMMTUDAGUR 21. JANÚAR 1999
MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN/PRÓFKJÖR
Að daga uppi
eða sækja fram
A ÞEIM rúmu 50 ár-
um sem liðin eru frá
stofnun lýðveldis hafa
átt sér stað nokkrar
byltingar á íslandi. Gíf-
urleg tæknibylting hef-
ur átt sér stað í at-
vinnu- og menningarlífi
og nú þegar við nálg-
umst nýtt árþúsund á
-Asnn ein byltingin sér
stað. Sú bylting er
bæði augljós og illsjá-
anleg. í upphafi þess-
arar aldar fórum við
milli landa á nokkrum
vikum en í dag getur
fólk sem situr við skrif- Heimir Már
borð á Islandi verið Pétursson
statt á fjölþjóðlegri
ráðstefnu eða að sinna viðskiptum
eða áhugamálum í New York, París
eða Tókýó.
Allt annar heimur
Ef Islendingar eiga að blómstra í
þessu nýja samfélagi verða þeir að
búa við almennar leikreglur sem
Jjyggja á jafnrétti, lýðræði og frjáls-
lyndi. Sú staðreynd að Hæstiréttur
Islands kveður upp dóma sem eru
ekki endilega stjórnvöldum hverju
sinni í hag eða þóknanlegir, er hluti
af þeirri lýðræðisbyltingu sem er
nauðsynlegt að eigi sér stað. Dómur
Hæstaréttar í kvótamálinu styrkir
þrískiptingu valdsins í landinu.
Samkvæmt stjórnarskrá eiga þing,
framkvæmdavald og dómskerfi að
hafa eftirlit hvert með öðru. Þannig
lyndari umræðu um fjölmörg mál.
Það er ekki lengur í sama mæli
pískrað um „öfuguggann" í næstu
götu. Slík ummæli um einstakling á
opinberum vettvangi varða nú við
lög. Það er ekki lengur svo auðvelt
að sannfæra fólk um að allt vont
komi frá útlöndum, eða að á tiltekn-
um svæðum jarðarkringlunnar búi
i ■ JL Æu hefur það því miður ekki verið í nógu ríkum mæli hér á landi. Allan lýðveldistímann höfum við búið við sterkt framkvæmdavald sem hefur stýrt þingi og haft allt of mikil áhrif á störf réttarkerfisins. Dæmin um þetta eru mörg. Styrkar lýðræðisstoðir verra fólk en hér á landi. Og þessi breyting er rétt að byrja. Lykillinn að framtíðinni er upp- lýsing, frjálslyndi og umburðarlyndi sem hvílir á tryggum stoðum lýð- ræðis, réttlætis og jafnréttis. Jafn- réttis kynjanna, kynslóðanna og stéttanna. Þjóðfélag nútímans hefur ekki efni á að fórna fólki vegna kyn- Lykillinn að framtíð- ÞAÐ HEFUR ekki skoi-t á það hjá íslensk- um stjórnmálamönnum að þeir fari fögrum orðum um gildi mennt- unar í hátíðarræðum. Orðin menntun og mannauður hafa hrotið af vörum þeirra í tíma og ótíma á undanförn- um árum. Það er nú samt einu sinni svo að
inni er upplýsing, orð eru til einskis nýt nema þeim sé fylgt eft- ir í verki. Og því miður er það sú nöturlega
Oréttlætið í fiskveiði- stjórnunarmálum er dæmi um of veikt þing frjálslyndi og umburð- arlvndi. seeir Heimir
gagnvart allt of sterku
framkvæmdavaldi und-
ir áhrifum frá hags-
munasamtökum.
Þegar jafnvægi ríkir milli þriggja
stoða lýðræðisins eru meiri líkur á
að almennar leikreglur séu í heiðri
hafðar og mannréttindi tryggð.
Kenniorð þeirra breytinga sem hafa
verið að eiga sér stað hér á landi
sem og annars staðar er „opnun.“
Þar á fjölmiðlabyltingin hlut að máli.
Fréttir að utan koma ekki lengur
með haustskipinu eða í gegnum
morstæki. Þær koma óhindrað í
gegnum ljósvakamiðla, tímarit, blöð,
internet og ferðalög.
Aukið frjálslyndi
Einstaklingurinn á í fullu fangi
með að melta allar þær upplýsingar
sem dynja á honum. Þessar breyt-
ingar geta og hafa stuðlað að frjáls-
Már Pétursson. Hann
hvíli á tryggum stoðum
lýðræðis, réttlætis og
jafnréttis.
hneigðar, efnahagslegrar stöðu eða
skoðana. Það samfélag sem nú er að
rísa krefst fjölbreytileika. Án hans
kvikna ekki margar frumlegar hug-
myndir og án frumlegra hugmynda
á sviði atvinnulífs, lista og menning-
ar daga þjóðir uppi sem sérlunduð
nátttröll, söfn sem fáir heimsækja
og hafa lítið fram að færa þó þau
geti verið heillandi í sjálfu sér.
Höfundur er frambjóðandi í próf-
kjöri samfylkingarinnar í
Reykjavík.
Virkjum
hugvitið
við hverjum sem það
vill sjá að ráðamenn
þjóðarinnar hafa ekki meint orð af
því sem þeir hafa sagt. Fögur fyr-
irheit um forgangsröðun í þágu
menntunar hafa því miður reynst
orðin tóm.
Menntun - fjárfesting
í framtiðinni
En hvað er til ráða? Er það lög-
mál að ekki sé hægt að forgangs-
raða í þágu menntunar við skipt-
ingu ríkisútgjalda og er það ein-
hver óumbreytanleg staðreynd að
ráðamenn þjóðarinnar standi ekki
við það sem þeir segja? Svo er alls
ekki. Það eina sem til þarf er vilji.
Vilji til að fylgja orðunum eftir í
verki. Síðan þurfa fjárveitingar að
fylgja í kjölfarið því það kostar
peninga að halda uppi öflugu
Vilhjálmur H.
Vilhjálmsson
Við erum sterkari saman
menntakerfi. En fjár-
framlög til mennta-
mála ber ekki einungis
að gjaldfæra heldur
einnig eignfæra, því
með því er verið að
fjárfesta í framtíðinni
og sú fjárfesting skilar
sér margfalt til baka.
A endanum er þetta í
rauninni sáraeinfalt
reiknigsdæmi því sam-
kvæmt kenningum
hagfræðinga er talið
að fyrir hverja krónu
sem lögð er í menntun
komi fimm til baka.
Og hver vill ekki
ávaxta fé sitt með
þeim hætti.
Nú kann einhver að spyrja að úr
því að reikningsdæmið er svona
einfalt, af hverju hafa þá ráðamenn
þjóðarinnar ekki staðið við loforðin
Það eina sem til þarf er
vilji, segir Vilhjálmur
H. Vilhjálmsson. Vilji
til að fylgja orðunum
eftir í verki.
sem þeir gáfu fyrir síðustu Aiþing-
iskosningar um að forgangsraðað
yrði í þágu menntunar við skipt-
ingu ríkisútgjalda? Við þeirri
spurningu á ég ekkert svar. En
gaman væri að heyra skýringarnar
á því frá formönnum ríkisstjórnar-
flokkanna.
Forgangsverkefni
Samfylkingar
PRÓFKJÖR Sam-
fýlkingarinnar á
Reykjanesi og í Reykja-
vík nú um og uppúr
næstu mánaðamótum
verða prófsteinn á sam-
stöðu og sameiningu
þeirra flokka sem tekið
hafa höndum saman
undir merkjum jafnað-
arstefnunnar. Afar
brýnt er að úrslit verði
með þeim hætti að breið
sátt verði um niðurstöð-
una, því sóknarfæri
Samfylkingarinnar mun
ekki síst byggjast á öfl-
ugum og sterkum fram-
boðslistum á Reykjanesi
og í Reykjavík.
Samfylkingin er nú að komast á
beinu brautina eftir langt og strangt
ferðalag, þar sem vissulega hefur
reynt á úthaldið. En þolið og þorið
hefur verið nægjanlegt til að yfir-
stíga erfíðleika og hindranir sem
urðu á leiðinni og það er samstæður
og sterkur hópur sem undirbýr nú
sameiginlega þá kosningabaráttu
sem er að hefjast. Nú reynir á hinn
almenna félaga og liðsmann að sýna
skilning á þvi fyrir hvað
Samfylkingin stendur.
A Reykjanesi verður
haldið opið prófkjör þar
sem kosið verður í 6
efstu sæti listans. Sam-
kvæmt prófkjörsregl-
um verður tryggt að
minnst einn fulltrúi frá
hverjum flokki, Alþýðu-
bandalagi, Alþýðuflokki
og Kvennalista, mun
skipa eitt af fjórum
efstu sætunum. Að
öðru leyti munu úrsht
prófkjörsins ráða skip-
an efstu sætanna á
væntanlegum fram-
boðslista.
Hér er farin önnur
leið en í Reykjavík.
og stuðningsmönnum
Samfylkingarinnar á Reykjanesi
gefst færi á því að kjósa ekki bara
fulltrúa eins flokks, heldur velja þá
fulltrúa úr öllum flokkunum sem
menn telja að séu hæfastir til að
skipa forystusveit framboðsins. Það
er að mínu áliti bæði eðlilegt og
skynsamlegt að þessi leið sé farin,
en um leið leggur hún þær skyldur
Þessi leið leggur þá
ábyrgð á herðar kjós-
endum, segir Lúðvík
Geirsson, að þeir velji
af kostgæfni þann fram-
boðslista sem þeir telja
líklegastan til árangurs
í kosningunum í vor.
og ábyrgð á herðar kjósendum að
þeir velji af kostgæfni þann fram-
boðslista sem þeir telja sterkastan
og líklegastan til árangurs í kosn-
ingunum í vor. Að þeir sýni það í
verki að þeir eru að velja forystu-
sveit fyrir Samfylkinguna sem end-
urspeglar þá flokka sem að henni
standa.
Það skiptir miklu máli, að sá
framboðslisti sem við veljum i próf-
kjörinu verði í góðu jafnvægi. Þar
þarf að gæta jafnræðis kynjanna,
jafna aldursdreifíngu, fulltrúa af öll-
um svæðum kjördæmisins. Ekki síð-
ur þarf að tryggja að um listann
blási ferskir vindar í bland við
reynslu.
Samfylkingin er sóknarfæri okkai’
inn í nýja öld og við verðum að nýta
öll þau tækifæri sem við fáum til að
styrkja stöðu okkar enn frekar.
Fyrsta stóra verkefnið í þá veru er
að tryggja öfluga þátttöku í próf-
kjörunum bæði í Reykjavík og á
Reykjanesi. Það er okkar helsta
verk að boða breytta og nýja tíma.
Við höfum nú þegar stokkað spilin
rækilega upp og gjörbreytt pólitísku
landslagi hérlendis með samfylkingu
jafnaðarmanna. Við ætlum okkur að
hefja nýja öld, sameinuð. Styrkur og
samstaða er okkar leiðarljós fyrir
næstu framtíð og komandi kynslóð-
ir. Við erum sterkari saman.
Sýnum styrk okkar og kraft í
verki með því að taka virkan þátt í
kosningastarfínu sem er að hefjast.
Fjölmennum í prófkjör Samfylking-
arinnar á Reykjanesi og veljum það
fólk til forystu sem við teljum hæf-
ast og muni duga okkur best í þeirri
baráttu sem er framundan.
Höfundur er bæjarfulltrúi og þátt-
takandi íprófkjöri Samfylkingar á
Reykjanesi.
Það eru engin ný vísindi að segja
að grunnurinn að virkjun hugvits
og uppbyggingu nýsköpunar liggi í
öflugu menntakerfi. Að verk-
menntun verði að efla til að iðn-
nemar framtíðarinnar búi við að-
stæður eins og þær gerast bestar á
alþjóðavísu. Það er hins vegar
sorgleg staðreynd að Sjálfstæðis-
flokkurinn hefur á þeim átta árum
sem hann hefur haft menntamálin
á sinni könnu valdið nánast óbæt-
anlegu tjóni á menntakerfinu.
Menntastofnanir landsins hafa ver-
ið í fjársvelti. Lítið sem ekkert
hugað að þvi að tryggja nægilegt
fjármagn til rannsókna og nýsköp-
unar. Verk- og iðnmenntun hafa
ekki verið búin þau skilyrði sem
þurfa til að greinarnar fylgi því
sem best gerist erlendis.
Það verður eitt af helstu verkum
Samfylkingarinnar að bæta það
tjón sem unnið hefur verið á
menntakerfinu og forgangsraða í
þágu menntunar við skiptingu rík-
isútgjalda.
Höfundur er háskólanemi og þátt-
takandi íprófkjöri Samfylkingar-
innar í Reykjavík.
Lúðvík
Geirsson
og opnan
Kjósendum
Q^nnrðmmun ÚTSALA
21 .-30. JAN