Morgunblaðið - 10.10.1999, Page 12

Morgunblaðið - 10.10.1999, Page 12
12 SUNNUDAGUR 10. OKTÓBER 1999 MORGUNBLAÐIÐ Fjölþjóðleg ráðstefna í Brussel um umhverfísþætti hinnar „Norðlægu víddar“ Evrópusambandsins Beinir athygli að norð- vestursvæði Evrópu Umhverfísþáttur framkvæmdaáætlunar Evrópusambandsins um hina „Norðlægu vídd“ verður til umfjöllunar á ráðstefnu sem íslenzk stjórnvöld standa fyrir í Brus- sel á mánudaginn. Auðunn Arnórsson grennslaðist fyrir um umfjöllunarefni ráð- stefnunnar og þýðinffu hennar fyrir Island. SENDIRÁÐ íslands hjá Evr- ópusambandinu (ESB) stendur á mánudag fyrir um- fangsmikilli ráðstefnu í Brussel um umhverfisþætti hinnar Norðlægu víddar, sem er áætlun 1 ESB um aðgerðir til að taka á ► vandamálum í norðri, einkum er varða vernd viðkvæms lífríkis norð- lægra slóða fyrir mengun frá iðnaði sunnar og austar í álfunni. Ráðstefnuna sækja háttsettir full- trúar stjórnvakla allra ESB-ríkjanna fímmtán auk íslands, Noregs, Rúss- lands, Eystrasaltslandanna og fleiri hlutaðeigandi landa, sem og embætt- ismenn framkvæmdastjórnar ESB. Ráðstefnan er haldin sem liður í for- mennskuáætlun íslands í Norrænu ráðherranefndinni og sitja hana því einnig embættismenn ráðherra- nefndarinnar, auk fulltrúa stofnana á borð við Evrópsku umhverfísstofn- unina (EEA), EFTA, Norræna fjár- festingabankann og fleiri. Dagana 11. og 12. nóvember koma utanríkisráðherrar Evrópusam- bandsríkjanna saman í Helsinki til að ræða framkvæmdaáætlunina um hina Norðlægu vídd. Að sögn Grét- ars Más Sigurðssonar, sendifulltrúa í sendiráði íslands hjá Evrópusam- bandinu í Brussel, er tilgangurinn með ráðstefnunni á mánudaginn ekki sízt sá, að stuðla að því að vest- urhluti Norðurslóða Evrópu gleym- ist ekki, þ.e. að beina athyglinni að umhverfísvandamálum í norðvestri, ekki sízt á hafsvæðinu í kring um Is- land. „Evrópuþingið samþykkti á sínum tíma að skilgreina Island og Noreg og hafsvæðið í kring inn í fram- kvæmdaáætlunina um hina Norð- lægu vídd,“ segir Grétar Már. Eftir að Finnland fékk inngöngu í ESB ár- ið 1995 hafa Finnar öðrum fremur verið málsvarar hinnar Norðlægu víddar, þ.e. að Evrópusambandið verði einnig að beina kröftum sínum og fjármunum til að takast á við vandamál í norðri, og frá bæjardyr- um Finna séð er skiljanlega einna mest litið til þeirrar ógnar sem lífrík- inu í norðri stafar af mengunarvöld- um í Norðvestur-Rússlandi, þ.á m. losun kjarnorkuúrgangs í Barents- haf. „Þrátt fyrir að umhverfísmál og nýting auðlinda sé eitt af meginvið- fangsefnum hinnar Norðlægu víddar er markmið hennar mun umfangs- meira og nær m.a. yfir vísindasam- starf, menntamál, starfsþjálfun, fjar- skipti, afbrotavarnir o.s.frv.,“ segir í viðauka um hina Norðlægu vídd sem fylgdi yfirlitsskýrslu um starf sendi- ráðs íslands í Brussel í júní sl. Samþykkt sem sameiginlegf stefnumið ESB Lengi vel var Finnland það ríki sem kynnti þessa stefnu innan ESB og það voru helzt ríkin í suðurhluta álfunnar sem voru því mótfallin að þetta stefnumið þeirra yrði sam- þykkt sem stefnumið ESB, einkum með þeim rökum að þau óttuðust að dregið yrði úr framlögum til upp- byggingar í suður- og austurhluta Evrópu. En í desember 1998 sam- þykkti leiðtogafundur ESB í Vín Norðlægu víddina sem sjálfstætt viðfangsefni ESB og bað ráðherra- ráðið um að gera leiðbeiningar um það hvernig bezt væri að koma henni í framkvæmd. Leiðbeiningar ráðherraráðsins voru samþykktar í lok maí sl. og hafa Finnar eftir það reynt að „aftengja Finnland frá verkefninu“ vegna þess að nú sé þetta orðið eitt af sjálfstæð- um viðfangsefnum ESB og eigi ekki lengur að líta á málaflokkinn sem finnskt sérhagsmunamál heldur alls sambandsins. Einmitt af þessari ástæðu var Finnum mikill akkur í því nú, þegar þeir gegna formennsk- unni í ráðherraráðinu, að fá fram- kvæmdastjórnina og næstu for- mennskuríki til að „taka við keflinu". Að sögn Grétars Más lögðu Finnar mikið til skipulagningar ráðstefn- unnar. Tengt formennskuáætlun í Nor- rænu ráðherranefndinni Fnimkvæði að því að ráðstefnan, sem fer fram á mánudag, skyldi haldin kom upprunalega frá Halldóri Asgrímssyni á norrænum ráðherra- fundi í byrjun marz sl., er hann gegndi bæði embætti utanríkisráð- herra og samstarfsráðherra Norður- landa og Island hafði tekið við for- mennsku í Norrænu ráðheiranefnd- inni. I formennskuskjali Islands í Morgunblaðið/Árni Sæberg Vernd hafsins, sem geymir grundvallarauðlind íslenzks efnahagslífs, gegn mengun sunnan úr hinni háiðnvæddu Evrópu er meðal viðfangs- efna framkvæmdaáætlunar ESB um hina „Norðlægu vídd“. Norrænu ráðhen-anefndinni er ítar- legur kafli undir heitinu Fólk og haf í norðri, sem lýsir umhverfismálum og auðlindanýtingu sem sérstöku áherzlumáli íslenzku fonnennskunn- ar. Sérstaklega er tekið fram að þessi stefnumið séu nátengd áherzl- um Finna í sambandi við hina Norð- lægu vídd. Var þess vegna afráðið að Island stæði fyrir noirænni ráðstefnu þar sem stefnt væri saman völdu fólki úr fí-amkvæmdastjórn ESB og núver- andi og næstkomandi formennsku- ríkjum ráðherraráðs sambandsins. Gunnar Snorri Gunnarsson, sendi- herra íslands hjá ESB, stýrir ráð- stefnunni og aðalfulltrúi Islands á henni verður Siv Friðleifsdóttir, um- hverfísráðherra og samstarfsráð- herra Norðurlanda. Er ávinningurinn af ráðstefnunni talinn geta verið margþættur. Hún sé gagnlegur undirbúningur fyrir ut- anríkisráðherrafund ESB í Helsinki í nóvember. Hægt sé að hafa áhrif á þróun framkvæmdaáætlunarinnar um Norðlægu víddarinnar þannig að hún beinist ekki einvörðungu í norð- austur heldur taki einnig mið af þeim vandamálum sem við er að etja í norðvestri. Auk þess gefst íslenzk- um aðilum kærkomið tækifæri að komast í návígi við helztu sérfræð- inga hjá framkvæmdastjórninni og ESB-ríkjunum. Einkum er mikil- vægt að nálgast sérfræðinga Finn- lands, sem gegnir formennskunni í ESB þetta misserið, og Portúgal, sem gegnir henni fyrri helming árs- ins 2000. „Slík tengslanet geta einnig komið að góðum notum við almenna hagsmunavörzlu t.d. á sviði umhverf- ismála og öðrum sviðum," segii' í við- auka við skýrslu sendiráðsins í Brus- sel. í stuttu máli sagt felist ávinning- urinn í því að festa í sessi norrænar áherzlur á þessu sviði sem taki mið af íslenzkum hagsmunum. „Við höfum viljað minna á að ESB er ekki að fínna hina Norðlægu vídd upp, það séu ýmsir aðrir aðilar að vinna á þessu sviði,“ segir Grétar Már. Dæmi um slíka aðild séu Nor- ræna fjárfestingabankinn, sem vinn- ur mjög mikið á sviði umhverfísmála, Eystrasalts-, Barents- og Heim- skautaráðið. „Við viljum líka minna fólk á að Norðlæga víddin beinist ekki aðeins í norður og austur, hún er líka í norð- ur og vestur,“ segir Grétar Már. Mikilvægt sé að hafið gleymist ekki í þessu sambandi, þ.e. sú mengun sem skilar sér þangað. „Þessi mengunar- hætta stafar ekki bara frá Rússlandi heldur höfum við líka miklar áhyggj- ur af mengun frá Vestur-Evrópu.“ Fimmtíu ára stjórn kommúnista í Kína Hátíðarhöldin vegna fímmtíu ára afmælis hins „Nýja Kína“ eru nú að baki og Kínverjar hlaupa á harða- spretti til móts við nýtt árþúsund, skrifar Niels Peter Arskog, fréttaritari Morgunblaðsins 1 Peking. KÍNVERJAR hafa nú fagnað söguleg- um merkisatburðum. Fyrst ber að nefna sigur kommúnista, undir stjórn Maós Zedongs, á þjóðern- issinnum þann 1. október 1949 og flótta her- sveita þjóðernissinna í kjölfarið til eyjunnar Taívan. Þá hafa Kínverjar ekki síður fagnað stofnun Alþýðulýðveldisins Kína, hins „Nýja Kína“ eins og þeir keppast við að kalla það. Agnúarnir hafa verið sniðnir af hinu nýja Kína - fimmtugsafmælisbarninu - og hægt er að fullyrða að það sé orðið fullþroska. Afmælis- deginum, sem bar upp á föstudag í liðinni viku, var fagnað með öllum kúnstarinnar reglum. Hraðað var frágangi mannvirkja, stjórnsýslu- bygginga, verslunarhúsnæðis, auk annars, svo allt yrði tilbúið á afmælisdaginn, þ.e. þjóðhátíð- ardag Kínverja. Þá voru borgir og bæir um allt landið sett í sparifötin og ráðist var í umhverf- isumbætur í fjölda stórborga - höfuðborginni Peking, fjármálamiðstöðinni Sjanghæ, iðnaðar- borgunum Chonquing, Guangzhou, Tianjin, og mörgum fleirum. Gjöf kínverskra stjórnvalda til þjóðarinnar voru svo launaðir hátíðisdagar. Nú eru slíkir dagar tíu á hverju ári. Ný stétt útvalinna fagnar Hinn 1. október einkenndist af hinum „opin- beru“ hátíðarhöldum þar sem leiðtogar lands- ins og stjórnsýslan fagnaði ásamt erlendum gestum, heimspressunni, eftirlifandi stríðshetj- um úr borgarastríðinu, þýðingarmiklum emþ- ættismönnum og kaupsýslumönnum - nýrri stétt útvalinna í Kína. Almenningur varð að gera sér að góðu að fylgjast með hátíðarhöldunum í sjónvarpi en sent var beint frá hátíðarskrúðgöngunni, og hátíðarsamkomunni, gnægtarhorni söngva, dansa og tónlistar. Þá var sýnt frá viðhafnar- mótttöku „hinna háttsettu“ og loks frá hinni geysimiklu flugeldasýningu um kvöldið. Alls fylgdust hátt á hálfa milljón Kínverja með há- tíðarhöldunum úr návígi, þ.e.a.s. þeir sem gengu í skrúðgöngunni og þeir sem skemmtu mönnum á samkomunni. Almenningur fékk að fagna tímamótunum í þá fímm daga sem eftir fylgdu og söfnuðust saman í almenningsgörðum stórborga þar sem sýningar og ýmis skemmtiatriði hafa verið á boðstólum. Kínverjar eru glaðir í hjarta. Allir sem einn, jafnvel þeir fátækustu, bera því vitni að lífskjör hafa batnað síðan hið nýja Kína fæddist. Leggja menn, leiðtogar sem aðrir, áherslu á hagvöxt og framfarir síðustu tuttugu ára og lýsa árunum þrjátíu þar á undan sem „vanda unglingsáranna“. Þá hafí kínverska þjóðin átt í erfiðleikum með að finna auðkenni sín og „hinn rétta veg“. Er það viðtekið að „Stóra stökkið" hans Maós formanns og menningarbyltingin hafí leitt þjáningar yfír þjóð og land en að nú hlaupi Kína á harðaspretti á vísum vegi til móts við bjarta framtíð. „Heilhuga traust til verkamannastéttarinnar" í heiðursávörpum afmælisdagsins bar fátt nýtt á góma. Jian Zemin forseti nýtti sér tæki- Reuters Stúlkur, sem þátt téku í hundruða þús- unda manna fjöldagöngu um miðborg Peking á 50 ára afmælisdegi hins „Nýja Kína“ 1. október sl., bera mynd af Deng Xiaoping, fyrrverandi forseta. færið og geirnegldi því föstu að hann væri óyggjandi leiðtogi þjóðarinnar, þriðja kynslóð- in á eftir Maó Zedong og Deng Xiaoping, og að undir hans stjórn héldu Kínverjar á vit næstu fímmtíu ára og nýrrar aldar, staðráðnir í að Kína verði í forystuhlutverki meðal þjóða heims. Zemin gaf tóninn með 50 nýjum slag- orðum, með stuðningi flokksforystunnar, en var það þó mál manna að lítið hefði breyst frá dögum Maós, utan hins nýja orðbúnings: „Heil- huga traust til verkamannastéttarinnar"; „Nýttu eigin kraft til að skapa þér nýtt líf, starfaðu hörðum höndum, byggðu upp þjóðina með vinnu þinni og forsjálni“; „Sýndu útlensk- um vinum okkar virðingu sem og því fólki af ólíku þjóðerni sem hafa áhuga á og styðja nú- tímavæðingu í Kína“; „Lengi lifi mai-x-lenín- isminn, túlkun Maós Zedongs og kenningar Dengs Xiaopings“; „Ti-úðu á friðsama þjóð - eitt land, tvö kerfi - sem forsendu hins mikla verks sem er að sameina móðurjörðina", og margt fleira í sama dúr. í ávörpum voru framfaraskref síðustu fimm- tíu ára hyllt og sérstök áhersla lögð á undan- gengin tuttugu ár, síðan Deng Xiaoping hóf umbætur og opnaði dyr stjórnkerfisins sem, samkvæmt ræðu Jiangs Zemins fyrr um dag- inn við Torg hins himneska friðar, „færði mikl- ar breytingar til hins fátæka og veika Kína for- tíðarinnar" og „hefur sýnt fram á að sósíalismi með kínverskum sérkennum er leiðin til efna- hagslegs styrks og samfélagsumbóta í Kína“. Hét hann því að Kína muni halda fram sama veg og mótast hafi undanfarin tuttugu ár og að sú leið muni á endanum sameina Taívan við Kína. Á þemri stundu myndi landið standa uppi sem velmegandi, valdamikið, lýðræðislegt og menningarlegt nútímasamfélag í austurvegi. Þegar hátíðarljóminn er að dofna Næstu stóru hátíðarhöld verða þann 20. des- ember nk. er Macao fer undir stjórn Kína að nýju, eftir 450 stjórn Portúgala. En þegar há- tíðarljóininn vegna afmælis Alþýðulýðveldisins fer að dofna og stjórn Macao verður komin í hendur stjórnvalda í Peking verður af nægum málum að taka heima fyrir. Sem dæmi má nefna áframhaldandi umbætur, tilfærslu valds og einkavæðingu. Þá má ekki gleyma snar- hækkandi atvinnuleysi og þróun félagslegs ör- yggisnets með það að markmiði að atvinnulaus- ir, sjúkir, fatlaðir og aldraðir geti lifað nokkurn veginn áhyggjulausu lífí. Spilling hefur færst í aukana þrátt fyrir stór orð um hið gagnstæða. Lýðræðislegar umbæt- ur, nútímavæðing og opnun stjórnmála og rétt- arfars, framþróun í löggjöf landsins. Á öllu þessu er þörf svo samfélagið allt geti starfað á traustum grunni laga og reglna í stað hefð- bundinnar stjórnunar misvitra embættis- manna. Þau mál er munu skyggja á önnur í upphafi nýs árþúsunds verða annars vegar aðild Kína að Heimsviðskiptastofnuninni (WTO), sem stefnt hefur verið að undanfarin 14 ár, og hins vegar þíða í samskiptum Kína við Taívan sem er forsenda þess að af sameiningu geti orðið. WMHPfflK-----..... i JMIiMfc i _______ jééBMíMBé ________ .tfHIIHMtÉ , ■ -.. . ..._jÉSS&SBB&SSk..- .. MMHHHBft_____ MfflMiHhÉi

x

Morgunblaðið

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.