Morgunblaðið - 10.10.1999, Síða 28

Morgunblaðið - 10.10.1999, Síða 28
28 SUNNUDAGUR 10. OKTÓBER 1999 MORGUNBLAÐIÐ hafðist í gegn umræddur afsláttur. Síðan hófst ferli sem endaði með samningi er gefa mun góðan afslátt í framtíðinni. Taxtar fyrir læknis- og sjúkrahúsþjónustu í Bandaríkjunum eru oft ofurháir miðað við okkar að- stæður.“ - Er í gildi „þak“ á slíkum greiðsl- um hér, er einhvern tíma sagt að að- gerð til að hjálpa barni sé of dýr fyr- ir ríkissjóð? „Nei, það gerum við ekki. Hér er þjóðarsátt um að greiða slíkan kostnað. Hins vegar verðum við að hafa til þess burði að semja við þá aðila utanlands sem geta veitt þjón- ustuna, við eigum ekki alltaf að greiða einfaldlega það sem upp er sett. Við höfum breytt skipuriti okkai-, mótað alveg nýtt skipulag. Þar leggj- um við áherslu á að öll þjónusta við þá sem hingað leita verði liprai-i og aðgengilegri. Eitt af markmiðunum er að sífellt færri þurfí að koma til okkar á skrifstofurnar en að við not- um tölvuvæðinguna til að fara sjálf til fólksins. Við munum notfæra okk- ur nýju upplýsingatæknina þar sem kostur er á því og fjármunirnir leyfa. Einnig stefnum við að því að setja okkur svonefndan þjónustustaðal. Fólk sækir kannski um örorkubæt- ur, síðan hringir það hingað margoft til að spyrja hvernig þetta gangi, hvort von sé á svari, er með vænting- ar um hraða afgreiðslu og rekur á eftir. Ef við vinnum eftir slíkum nýj- um staðli munum við heita að af- greiða málið innan ákveðinna tíma- marka og fólk getur gengið út frá því sem vísu að við ioforðið verði staðið. Reyndar hefur afgreiðslutíminn þeg- ar styst verulega. Við erum að vinna að þessu máli og staðallinn kemst í gagnið innan tíðar. Þetta mun merkja að slegið verður á óraunhæfar væntingar hjá skjólstæðingum um afgreiðsluhraða. Eg geri mér vonir um að þjónustan verði auðveldari og þá getum við jafnframt varið meiri tíma í annað en að svara hvers kyns eftirrekstri sem nú fer eðlilega mikill tími í. Fjöldi skjólstæðinganna er svo mikill og öllum þarf að sinna. Að príla upp stiga - og villast Þetta er ný hugsun hjá okkur. Nú erum við að breyta og láta endurnýja húsnæðið hér við Laugaveginn, gert er ráð fyrir því að starfinu ljúki eftir tæpan mánuð. Fólk þurfti að príla upp allar hæðir til að fá afgreiðslu hjá hinum ýmsu deildum. Eg tók við starfinu hér 1993 og lét gera könnun á því ári síðar hvaða erindi þeir ættu sem litu inn hjá læknadeild Trygg- ingastofnunai-. I ljós kom að 50% þeirra höfðu vilist í húsinu! Breytingarnar munu meðal ann- ars hafa í för með sér að við komum allri þjónustu fyrir í svokaliaðri þjón- ustumiðstöð á fyrstu hæð. Bak- vinnsla verður á hinum hæðunum en allir sem hingað þurfa að leita fá af- greiðslu á fyrstu hæðinni. Við stefn- um að því að koma í veg fyrir að starfsmenn vísi hver á annan eins og verða vill hjá stórum stofnunum, að fólk þurfi ekki að fara frá Heródesi til Pfiatusar eins og sagt er. Þetta er nú orðið mun fátíðai’a en áður.“ - Var skrifræðisblær yfír starfínu eins og margir segja að sé yfírleitt hjá opinberum stofnunum? „Margir sögðu að Tryggingastofn- un væri grimmasta pappírstígrisdýr landsins! Ailir eru börn síns tíma og það er ekki réttlátt að meta störf þeirra sem hér hafa áður unnið á mælikvarða nútímans. En við erum að breyta ýmsu og ég tel að við séum að ná vopnum okkar í þeirri viðleitni. Nú skal ég nefna dæmi. Við höfum dregið mjög úr vottorðafarganinu og á síðasta fundi Tryggingaráðs var samþykkt að draga einnig gríðarlega úr kröfum um vottorð vegna hjálpar- tækja. Vinnan við öll þessi vottorð er að mestu óþörf að mínu mati og margra annarra. Sjálfur hef ég lagt mig fram um að sannfæra fólk um að ekki þurfi að sanna með vottorði á hverju ári að fótur hafí ekki vaxið aftur á mann sem missti hann svo að ég skáldi upp ýkt dæmi. Nýlega fór ég í banka og ætlaði að fá mér ávísanahefti. Eg reyndi að finna eyðublöð til að útfylla vegna umsóknar um hefti en fann engin slík. Þá fékk ég að vita að þau væru ekki notuð lengur. Vinnan sem áður fór í þessar umsóknir er horfin, er talin óþörf. Öll þurfum við að gera okkur far Morgunblaðið/Kristinn „Með frumkvæði er átt við að Tryggingastofnun bendi stjómvöldum á það sem betur mætti fara, hún leysi sjálf mál en bíði ekki eftir því að einhverjir aðrir geri það.“ Frumkvæði í stað afgreiðslu Almannatryggingar voru á sínum tíma eitt helsta baráttu- mál vestrænna jafn- aðarmanna og smám saman tókst þeim víðast hvar að koma því í höfn. Skapa átti fátækum frelsi frá örbirgð vegna elli, sjúkdóma eða slysa. Nú eru þær orðnar að sjálfsögðum hlut í augum flestra Islendinga þótt því fari fjarri að þær séu það annars staðar í heiminum. Hér á landi var Tryggingastofnun ríkisins stofnuð 1936 og þar er nú verið að breyta ýmsum áherslum, draga úr skrif- finnsku og auðvelda viðskiptavinum aðgang. Umfangsmiklar endurbætur á húsnæðinu við Laugaveg, þar sem um 160 manns starfa, munu meðal annars hafa sitt að segja í þeim efn- um en einnig er ljóst að ný upplýs- ingatækni getur breytt mörgu til batnaðar. Aldraðir íslendingar fá ákveðinn grunnlífeyri en síðan er tekjutrygg- ing hugsuð sem eins konar afkomu- trygging fyrir alla, á henni er ákveð- ið hámark. Hafi menn tekjur um- fram ákveðin mörk skerðist tekju- tryggingin sem þeim nemur. Einnig fá margir heimilisuppbætur og sér- stakar heimilisuppbætur. Fullar ör- orkubætur eru af svipaðri stærð- argráðu og eftirlaunin og öryrkjar og aldraðir fá afsláttarkort vegna læknis- og lyfjakostnaðar. Frá því um 1970 hafa lífeyrissjóðir vaxið mjög, mest á síðari árum vegna uppsöfnunaráhrifa eftir að verðbólgan missti flugið. Fram að Skipuleg samhjálp hefur verið lengi við -------7------------------------------- lýði á Islandi, dæmi eru um slík ákvæði í Grágás. En almannatryggingar nútímans urðu fyrst mikilvægur þáttur þegar Trygg- ingastofnun ríkisins hóf störf 1936. Þar segja sumir að sé vagga velferðar í landinu en stofnunin er að breytast í samræmi við breytta tíma. Kristján Jónsson ræddi við Karl Steinar Guðnason, forstjóra hennar. þeim tíma voru að vísu til lífeyris- sjóðir en að lífeyrissjóði opinberra starfsmanna undanskildum voru þeir yfirleitt mjög veikburða. Því meiri greiðslur sem fólk fær frá lífeyris- sjóðunum þeim mun minni verður greiðslubyrði ríkissjóðs vegna tekju- tryggingarinnar, útgjöld vegna hennar dragast saman. Ljóst er að aldurssamsetning þjóðarinnar er að breytast hér sem annars staðar á Vesturlöndum. Nú eru meira en sex einstaklingar í starfi á hvern eftirlaunaþega en verða líklega 3-4 um árið 2030, ef marka má spár. Stjórnvöld leggja þess vegna æ meiri áherslu á að fólk beri sjálft aukna ábyrgð á eftirlaun- um sínum, leggi fyrir á starfsævinni með þeim hætti sem það kýs en treysti ekki á framlög af almannafé. Gera má ráð fyrir að hlutverk ríkis- ins í eftirlaunagreiðslum flytjist smám saman yfir til lífeyrissjóðanna en eftir verði einkum hjá Trygginga- stofnun þeir sem njóta örorkubóta eða eiga við einhvers konar fótlun og sjúkdóma að stríða. Breytileg verkefni eftir tíðaranda Ríkisendurskoðun hefur nýlega bent á að lífeyrisspamaður fólks leiði til minni réttinda í almannatrygg- ingakerfinu en annar sparnaður og mælt með því að þetta verði lagfært. Fjármagnstekjur eru til dæmis ekki dregnar jafn harkalega frá tekju- tryggingu og lífeyrissjóðsgreiðslurn- ar. Karl Steinar Guðnason, forstjóri Tryggingastofnunar, segir að í þessu efni sé um pólitíska ákvörðun að ræða sem ekki sé tekin í stofnuninni. En hvemig hefur Tryggingastofnun breyst í takt við tímann og hvað er á döfinni núna? „Umfangið starfsins hefur aukist og hugsunarháttur í þjóðfélaginu breyst mikið síðan 1936,“ segir Karl. „Það má segja að enginn íslendingur komist í gegnum lífið án þess að hafa einhvern tíma á ævinni samband við Tryggingastofnun. Hér eru ekki að- eins greidd út eftirlaun heldur einnig sjúkra- og slysabætur hvers konar og stór hluti kostnaðar vegna lyfja og ýmiss konar hjálpartækja. Stofnuninni hafa í áranna rás ver- ið falin geysilega mörg og margþætt verkefni. Þau hafa verið breytileg eftir tíðarandanum hverju sinni. Með nýjum lögum hefur nú verið hugað að því að stofnunin verði í minna mæli en hingað til afgreiðslustofnun en taki í vaxandi mæli að sér að sýna írumkvæði um breytingar til endur- bóta. Með frumkvæði er átt við að Tryggingastofnun bendi stjórnvöld- um á það sem betur mætti fara, hún leysi sjálf mál en bíði ekki eftir því að einhverjir aðrir geri það. Ég get nefnt sem dæmi að sl. vetur gerðum við sérstaka samninga við erlend sjúkrahús um að það tæki að sér að- gerðir. Við fengum þannig mikinn af- slátt af þjónustunni. Þetta þýddi svo að dæmi sé nefnt að reikningur upp á 50 milljónir vegna barns sem fékk þar aðstoð sem ekki var talið hægt að veita hér heima lækkaði um tíu milljónir króna og munar um minna. Við höfðum áður fengið lækni sem hafði stundað þarna nám til að hringja út og með þessu eina símtali

x

Morgunblaðið

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.