Morgunblaðið - 10.10.1999, Page 48

48 SUNNUDAGUR 10. OKTÓBER 1999
MORGUNBLAÐIÐ
Dýraglens
GERfiU PAÐ,
KOMUM
A GOLF-
VÖLLINN
Smáfólk
DIDN'T KNOW
THAT D065 AREN'T |
ALLOWEP IN THE
DANCE 5TUDIO..
Ég vissi ekki að hundar mega
ekki vera í dansskólanum.
IT5T00BAD ,
BECAU5E THET RE
HAVIN6 A FORAAAL
DANCE NEXT WEEK
Það var verri sagan því að það
verður dansleikur í næstu viku.
Kannski get ég fengið
innborgunina á kjólfbtin
endurgreidda.
BREF
TIL BLAÐSINS
Kringlunni 1 103 Reykjavík • Sími 569 1100 • Símbréf 569 1329
Er sameining
til bóta
Frá Guðvarði Jónssyni:
MIKIÐ hefur verið lagt upp úr því
á síðustu árum að stofna stærri
rekstrareiningar í þeim tilgangi að
ná fram hagkvæmni í rekstri fvrir-
tækja og sterkari stöðu félagasam-
taka.
Ef við hugsum okkur þjóðfélagið
sem eina markaðsheild og tökum
ekki tillit til annars í þjóðfélaginu
en markaðsins, þá er þetta rétt
stefna. Lítum við aftur á móti svo á
að í þjóðfélaginu búi fólk með
mannlegar þarfír, þá er svona
stjórnsýslufyrirkomulag endalok á
því að mannlegt þjóðfélag geti þrif-
ist
I sveitarfélögum þar sem mörg
mismunandi stór sveitarfélög hafa
verið sameinuð, leiðir sameiningin
til þess að það sveitarfélag, sem
var með sterkustu aðstöðuna íyrir
sameininguna, dregur til sín vinnu-
afl og atvinnutækifæri frá fámenn-
ari svæðunum, á sama hátt og
Reykjavík gerir á landsvísu.
Stórt atvinnurekendasamband
mun leggja aðaláherslu á hag-
kvæmnis- og markaðssjónarmið
stóru fyrirtækjanna. Smærri fyrir-
tækin munu því þurfa annaðhvort
að vera utan samtakanna eða inn-
an þeirra og eiga það á hættu að
tærast upp eða sogast inn í stærri
einingarnar. Hvorugur kosturinn
góður, hvorki fyrir smáu fyrirtæk-
in né þjóðfélagið.
Verkalýðsfélögin á höfuðborgar-
svæðinu hafa verið að sameinast og
fleiri eru á leiðinni í sameiningu.
Þessi sameining hefur sömu áhrif í
stéttarfélögunum og hjá öðrum
samtökum að einstaklingurinn
verður fjötraður inn í heildina og
persónuleg vandamál hans, t.d. á
vinnumarkaði, verða ekki leyst af
samtökunum. Samskiptavandamál
einstaklinga innan fyrirtækjanna
hafa verið að aukast á undanförn-
um árum, því atvinnurekendur vita
hve staða einstaklingsins er veik
innan stéttarfélaganna. Verði
starfsmaður fyrir áreitni á vinnu-
stað af yfirmanni á hann fáa góða
kosti í stöðunni. Verði hann rekinn
fyrir samskiptavandamál, getur
verið erfitt fyrir hann að fá vinnu
aftur vegna ummæla frá því fyrir-
tæki, sem hann var rekinn frá. Segi
hann sjálfur upp af sömu ástæðu,
eru líkur á því að hann fái ekki at-
vinnuleysisbætur fyrstu 40 dagana
og sömu erfíðleikarnir við að fá
vinnu, vegna ummæla um sam-
skiptavandamál. Hann gæti því
þurft að sætta sig við áreitnina, sé
hann ekki rekinn. Gagnvart þessu
er launþeginn sem einstaklingur
varnarlaus. Því þó hann geti lagt
málið fyrir úrskurðamefnd slíkra
mála, þá eru það ummæli atvinnu-
rekandans sem vega þyngra en
launþegans, hvort sem þau eru rétt
eða röng. Þetta vandamál og fleiri
munu aukast eftir sameiningu
stéttarfélaga og stækkun atvinnu-
rekendasambandsins.
Grunntónninn í þessu samein-
ingarferli er sá, að vinna mannsins
sé metin til jafns við vinnutæki og
það sé jafn auðvelt að leggja niður
starf manns og vélar.
Það er ekki sjálfgefið að styrk-
leiki stéttarfélaga aukist með því
að fjölga félagsmönnum. Ef stjórn
félagsins hefur verið veik á meðan
félagið var fámennara, verður
sama stjóm jafn veik áfram þó
meðlimum fjölgi. Allir þekkja það
vandamál að fámennir deildarhóp-
ar innan stéttarfélaga era yfirleitt
lægra launaðir en fjölmennari hóp-
arnir og kennir forasta stéttarfé-
laganna því um, að hóparnir séu
svo fámennir að ekki náist fram
nægur þrýstingur til þess að knýja
fram hærri laun. Þetta er bara fyr-
irsláttur til þess að þóknast at-
vinnurekendum. Forsætisráðherra
veit aftur á móti að styrkleikinn
felst í forustunni og hefur sagt, að
ástæðan fyrir því að embættis-
menn geti fengið há laun sé sú, að
um sé að ræða fámennan hóp og há
laun þeirra hafi lítil áhrif á afkomu
þjóðarbúsins. Þetta sýnir að sterk
forusta ræður meira um það hver
afkoma launþegans er, en með-
limafjöldinn.
Hugarfar verkalýðsforastunnar
utan Vestfjarða kom vel í ljós þeg-
ar Vestfirðingar vora í kjarabar-
áttu og verkamenn utan Vestfjarða
voru dregnir á asnaeyrunum til
þess að beija á stéttarbræðram
sínum að vestan. Varla geta menn
komist nær hugsunarhætti rott-
unnar í kjarabaráttu. Sumum þótti
krafa Vestfirðinga nokkuð há að
vilja fá 100 þús. kr. lágmarkslaun,
en síðarmeir kom svo í ljós að þessi
hækkun var ekki nema lítið brot af
því, sem atvinnurekendur og ríkis-
valdið vildu fúslega greiða þeim
sem hærra vora launaðir. Það hef-
ur líka komið í ljós að 100 þús. kr.
laun gátu ekki einu sinni haldið í
við það launaskrið, sem atvinnu-
rekendur og ríkisvaldið hafa búið
til á því samningstímabili, sem nú
er að ljúka, með þeim sem hærra
era launaðir.
Ekkert bendir til þess að gerðar
verði breytingar á launakerfinu,
sem stemmi stigu við því að hærra
launaðir fái verðbreytingar í þjóð-
félaginu bættar margfaldar á við
þá lægst launuðu, heldur virðist
allt stefna í það að ríkisvaldið geti
áfram státað sig af auknum kaup-
mætti, með því að láta háu launin
halda uppi háum heildarlaunum.
Að vísu virðist vera töluverður
vindur í forastumönnum stéttarfé-
laga núna, en Þórarinn V. hefur yf-
irleitt haft nokkuð góð tök á því að
tappa lofti af verkalýðsforingjun-
um, þegar komið er að samninga-
borðinu. Hvað verður nú, skýrist
síðar.
Við státum af mannréttindnum
og lýðræði, en era þessir þættir
ekki fjötraðir í pólitískt vald?
GUÐVARÐUR JÓNSSON,
Hamrabergi 5, Reykjavík.
Allt efni sem birtist í Morgunblaðinu og Lesbók er varðveitt í upplýsinga-
safni þess. Morgunblaðið áskilur sér rétt til að ráðstafa efninu þaðan, hvort
sem er með endurbirtingu eða á annan hátt. Þeir sem afhenda blaðinu efni
til birtingar teljast samþykkja þetta, ef ekki fylgir fyrirvari hér að lútandi.