Morgunblaðið - 22.01.2000, Blaðsíða 10

10 LAUGARDAGUR 22. JANÚAR 2000
FRETTIR
MORGUNBLAÐIÐ
Framkvæmdastjóri Búnaðarbankans verðbréfa hafnar
gagnrýni á kaup starfsmanna f Búnaðarbankanum
Hlutabréfakaup starfs-
manna hugsuð sem
langtímafj árfesting
Þorsteinn Þorsteinsson, framkvæmdastjóri Búnaðarbankans verðbréfa.
Þorsteinn Þorsteinsson,
framkvæmdastjóri Bún-
aðarbankans verðbréfa,
segir að starfsreglur
bankans hafí ekki verið
brotnar við kaup nokk-
urra starfsmanna hans
á hlutabréfum í bankan-
um. Hann segir að um-
ræða um þessi mál hafí
verið neikvæð fyrir
bankann og vill að
reglur verði settar um
lágmarkseignarhalds-
tíma verðbréfa sem
starfsmenn kaupa.
Gagnrýni hefur beinst að
Búnaðarbanka íslands
að undanförnu vegna
kaupa lykilstarfsmanna
bankans á hlutabréfum í honum í
útboði sem fram fór um miðjan
desember. Inn í gagnrýnina hefur
blandast að bankinn gaf út
afkomuviðvörun aðeins þremur
vikum eftir að útboðinu lauk. Verð-
bréfaþing Islands sá ástæðu til að
óska eftir skýringum á þessari við-
vörun, en það hefur fallist á svör
stjórnenda bankans.
Þorsteinn Þorsteinsson er fram-
kvæmdastjóri Búnaðarbankans
verðbréfa, en það svið bankans sá
um gerð útboðslýsingar en þrír
starfsmenn þess keyptu hlutabréf í
banknum. Hann var beðinn um að
svara þeirri gagnrýni sem beinst
hefur að bankanum. Hann var
fyrst spurður um þær reglur sem
gilda innan Búnaðarbankans um
innherjaviðskipti og meðferð trún-
aðarupplýsinga.
Ekki brot á
verklagsregluni
„Við erum með tvenns konar
innanhússreglur hjá Búnaðarbank-
anum. Við erum annars vegar með
verklagsreglur sem gilda um þá
sem stunda viðskipti á verðbréfa-
markaði og þær taka til allra
starfsmanna sem starfa á verð-
bréfasviði bankans og nokkurra
annarra starfsmanna sem koma að
þeim viðskiptum. Hins vegar erum
við með reglur um innherjavið-
skipti sem taka til meðferðar á
trúnaðarupplýsingum og viðskipta
þeirra sem skilgreindir hafa verið
sem innherjar.
Þessar reglur eiga við starfs-
menn sem fara með upplýsingar
sem snerta afkomu bankans, t.d.
fjármálanefndar bankans og end-
urskoðenda. í þessum reglum er
því beint til innherja að þeir eigi
sín viðskipti innan sex vikna frá
því að tölur um afkomu bankans
birtast opinberlega. Þar er um að
ræða upplýsingar sem geta verið í
formi talna um afkomu eða í formi
útboðslýsingar. Rökin fyrir þessu
eru þau að allir standi jafnt að vígi
eftir að þessar upplýsingar liggja
fyrir. Þegar frá líður birtingu af-
komutalna fara að safnast fyrir í
bankanum upplýsingar sem geta
haft áhrif á verðmæti hans.
í reglunum er því jafnframt
beint til innherja að þeir líti á eign
sína í bankanum sem langtímafjár-
festingu. Þetta er gert til að kom-
ast hjá því að innherjar séu að
stunda það sem kallað hefur verið
spákaupmennsku.
Það er mat Búnaðarbankans og
Verðbréfaþingsins samkvæmt
úrskurði þess, að þessi skilyrði
hafi verið uppfyllt í sambandi við
þessi umtöluðu kaup. Starfsmenn-
irnir hafa lýst því yfir að þeir séu
að kaupa hlutabréf til langs tíma
og ekki sé um spákaupmennsku að
ræða.“
Þú lítur þá þannig á að birting
útboðslýsingar 13. desember sl.
hafi jafngilt upplýsingum um af-
komu bankans og þar með eigi við
það ákvæði verklagsreglna að
starfsmenn kaupi innan við sex
vikum eftir að upplýsingarnar eru
birtar?
„Já, það geri ég.“
f samræmi við
dönsku reglurnar
í fréttaskýringu. sem birtist í
Morgunblaðinu 15. janúar var fjall-
að um þær reglur sem gilda í Dan-
mörku um kaup starfsmanna fjár-
málastofnana á verðbréfamarkaði.
Þar kom fram að samkvæmt
dönsku reglunum hefðu kaup þess-
ara starfsmanna Búnaðarbankans
að öllum líkindum verið skilgreind
sem spákaupmennska og þar með
að þau fælu í sér brot á reglunum.
Ertu sammála þessu mati? „Nei,
ég er ekki sammála því. í dönsku
reglunum er spákaupmennska
bönnuð.
Það felur í sér að starfsmenn
sem kaupa verðbréf eru skuld-
bundnir til að eiga þau í að lág-
marki sex mánuði. í tilfelli kaupa
starfsmanna bankans er um lang-
tímafjárfestingu að ræða en ekki
spákaupmennsku.
Kaup verðbréfa eru einnig skil-
greind sem spákaupmennska sam-
kvæmt dönsku reglunum ef við-
komandi fjármagnar þau með
lánum með tryggingu í verðbréfun-
um sjálfum.
Á þessari reglu er ein mikilvæg
undantekning sem er kaup á hluta-
fé í því fyrirtæki sem viðkomandi
starfar hjá. Þessi umræddu hluta-
bréfakaup starfsmanna Búnaðar-
bankans myndu því rúmast innan
dönsku reglnanna, sem eru mjög
strangar.
Búnaðarbankinn telur það já-
kvætt að starfsmenn eigi hlut í
bankanum og hefur hvatt til þess.“
Þeir starfsmenn Búnaðarbank-
ans sem keyptu hlutabréf í bank-
anum voru að kaupa fyrir tugi
milljóna hver og einn. Það er ekki
óeðlilegt að álykta sem svo að þeir
hafi fjármagnað þessi kaup að ein-
hverju leyti með lánsfé og því
vaknar sú spurning hvort þeir hafi
alveg frá upphafi verið með það í
huga að eiga þessi bréf í langan
tíma.
„Starfsmennirnir hafa lýst því
yfir að um langtímafjárfestingu sé
að ræða og dreg ég það ekki í efa.
Það er óháð því hvort kaupin eru
fjármögnuð með eigin fé eða láns-
fé.“
Útboðslýsing byggð á bestu
fáanlegu upplýsingum
Nú er ljóst, svona almennt séð,
að verð hlutabréfa er viðkvæmt
þegar verið er að selja bréf í út-
boði. Gilda engar sérstakar reglur
um slíka sölu?
„I verklagsreglunum sem Bún-
aðarbankinn hefur sett starfs-
mönnum sínum segir að starfs-
mönnum sé óheimilt að eiga
viðskipti með ný hlutabréf í út-
boðum sem bankinn annast fyrr en
forkaupsréttartímabili lýkur. Þetta
á einvörðungu við þegar gefin eru
út ný hlutabréf, en á ekki við göm-
ul bréf þar sem verð hefur þegar
myndast á markaði. Auk þess fóru
tilboð þeirra aðila sem tengdust
bankanum beint til einkavæðingar-
nefndar og þessi hluti útboðsins
því ekki í höndum bankans. Bank-
inn telur því að þetta sé í samræmi
við verklagsreglurnar og hefur
einkavæðingarnefnd staðfest að
rétt var staðið að skilun tilboða."
Sú gagnrýni sem hefur beinst að
Búnaðarbankanum er m.a. til kom-
in vegna þess að 6. janúar, þremur
vikum eftir að útboðinu lauk, birti
bankinn afkomuviðvörun þar sem
fram kemur að afkoma bankans á
síðasta ári hafi verið talsvert betri
en fram kom í níu mánaða upp-
gjöri sem birt var í haust. Þess
vegna hefur sú spurning verið sett
fram hvort starfsmenn bankans
hafi búið yfir vitneskju um þessa
góðu afkomu þegar þeir sendu inn
tilboð í bréfin. Hvenær lágu fyrir
upplýsingar um betri afkomu
bankans?
„Búnaðarbankinn birti tölu um
afkomu af rekstri fyrstu níu mán-
uði ársins í lok október og þar kom
fram að bankinn áætlar að hagnað-
ur ársins í heild fyrir skatta verði
allt að 1.300 milljónir króna.
Ákveðið var að selja 15% af hlut
ríkisins í Búnaðarbanka og Lands-
banka með tiltölulega skömmum
fyrirvara og því gafst við gerð út-
boðslýsingar ekki möguleiki á að
láta fara fram uppgjör til að vera
með nýrri upplýsingar um afkomu
hans. Við gerð útboðslýsingar var
leitað til reikningshalds bankans
eftir upplýsingum um afkomu og
horfur. Á þessum tíma lágu ekki
fyrir í bankanum upplýsingar sem
bentu til að afkoman yrði frá-
brugðin því sem birt var með níu
mánaða uppgjörinu.
I fjármálanefnd bankans voru 5.
janúar lagðar fram upplýsingar um
þróun markaðar á síðustu vikum
ársins. Eins og menn vita hækkaði
verð hlutabréfa umtalsvert í síðari
hluta desembermánaðar. Á fundin-
um kom fram að sala á verðbréfa-
sjóðum bankans hefði einnig verið
mjög góð. Sala okkar í sjóðum nam
2,5 milljörðum króna í desember
og var meginhlutinn á síðustu vik-
um ársins. M.a. voru seld hlutabréf
í Hlutabréfasjóði Búnaðarbankans
fyrir ríflega 1 milljarð króna á
þessum tíma. Á grundvelli þessara
upplýsinga ákvað fjármálanefndin
að láta kanna hvort hagnaðurinn
hefði aukist það mikið að ástæða
væri til að gefa út afkomuviðvörun.
Það hefur verið óskráð regla á
Verðbréfaþingi að ef upplýsingar
um afkomu benda til þess að frávik
frá uppgjörstölum sé meira en 10%
er góð regla að gefa út afkomuvið-
vörun. Niðurstaðan var sú að það
væri ástæða til að gefa út viðvörun
og það var gert daginn eftir.
Búnaðarbankinn hefur í meira
mæli en aðrir innlendir bankar far-
ið út á þá braut að fjármagna ís-
lenskt atvinnulíf með fjárfesting-
um íhlutabréfum auk beinna útlána
til fyrirtækja, þ.e.a.s. fjárfestinga-
bankastarfsemi auk hefðbundinnar
viðskiptabankastarfsemi. Þegar til
lengri tíma er litið teljum við þetta
arðbært fyrir bankann, en óneitan-
lega má búast við meiri sveiflum á
afkomu bankans fyrir vikið. Þessa
er rækilega getið í útboðslýsingu.
Hlutabréfaverð hækkaði á síðasta
ári, ekki síst undir lok ársins. Á
síðustu tveimur vikum ársins
hækkaði úrvalsvísitalan um ríflega
10% sem varð til þess að afkoma
bankans batnaði stórlega. Þessi
hækkun var ekki fyrirséð og gekk
reyndar þvert á spár markaðsaðila.
Búnaðarbankinn hefur gert
Verðbréfaþingi íslands grein fyrir
því sem gerist í bankanum á síð-
ustu vikum ársins. Verðbréfaþingið
hefur metið þær skýringar gildar.
Það er hins vegar rétt hjá Verð-
bréfaþinginu að afkomuviðvörunin
sjálf var óheppilega orðuð, en þar
var vísað í afkomu síðasta ársfjórð-
ungs þegar rétt og eðlilegt hefði
verið að vísa til bættrar afkomu á
síðustu vikum ársins."
Neikvætt fyrir
bankann
Það er nefnt sérstaklega í þess-
ari afkomuviðvörun að betri af-
koma bankans sé ekki síst tilkomin
vegna betri afkomu Búnaðarbank-
ans Verðbréfa. Nú eru þrír af fjór-
um starfsmönnum bankans sem
keyptu í útboðinu starfsmenn Bún-
aðarbankans verðbréfa. Sú spurn-
ing vaknar hvort þessir starfs-
menn hafi þegar þeir sendu inn sín
tilboð búið yfir einhverjum upp-
lýsingum um betri afkomu bank-
ans sem aðrir höfðu ekki?
„Nei, ég tel að svo hafi ekki ver-
ið. Þeir höfðu ekki upplýsingar um
afkomu umfram Reikningshald
bankans sem leitað var til varðandi
afkomu og horfur eins og fram
kom í útboðslýsingu bankans. Hins
vegar hafa þeir væntanlega haft
sínar eigin skoðanir á framtíðar-
möguleikum bankans." Það liggur
fyrir að fleiri en starfsmenn Bún-
aðarbankans sendu inn tilboð í út-
boðum. M.a. sendi bankastjóri
Landsbankans inn tilboð í Lands-
bankann, sem ekki var tekið og
fleiri yfirmenn Búnaðarbankans
sendu inn tilboð, sem reyndust of
lág. Starfsmenn Fjárfestingar-
banka atvinnulífsins hafa ennfrem-
ur keypt hlutabréf í FBA. Telur þú
í ljósi þessa að gagnrýni á Búnað-
arbankann sé ósanngjörn?
„Það sem kemur fyrst upp í hug-
ann er sala ríkisins á hlut sínum í
FBA. Ég tel að þessi tvö mál séu
sambærileg. Lykilstarfsmenn FBA
keyptu stóra hluti í bankanum
ásamt bankanum sjálfum og hafa
að öllum líkindum hagnast vel á
þeim kaupum. Hér er örugglega
einnig um langtímafjárfestingu að
ræða. Við verðum að hafa í huga
að gengi hlutabréfa í öllum bönk-
um á íslandi hefur hækkað mjög á
síðustu misserum."
Telur þú að þessi umræða hafi
skaðað Búnaðarbankann?
„Umræða af þessu tagi er alltaf
neikvæð. Við teljum hins vegar að
við höfum hreinan skjöld í þessu
máli enda hefur Verðbréfaþingið
fallist á þau svör sem við höfum
gefið. Við gerum okkur grein fyrir
að traust bankans út á við er auð-
vitað lykilatriði og munu leggja
metnað okkar í að halda því góða
trausti sem fólk hefur borið til
bankans.
Nú stendur yfir endurskoðun á
þeim verklagsreglum sem verð-
bréfafyrirtækin settu sér árið
1997. Umræða hefur m.a. átt sér
stað á þeim vettvangi um
lágmarkseignarhaldstíma verð-
bréfa þeirra starfsmanna sem
reglurnar taka til. Búnaðarbankinn
er því fylgjandi að slíkar reglur
verði.“