Morgunblaðið - 22.01.2000, Blaðsíða 56

56 LAUGARDAGUR 22. JANÚAR 2000
MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
Hættulegar
hugmyndir
GUÐMUNDUR
Eiríksson, íslenskur
innflytjandi í Dan-
mörku, ritaði grein í
Morgunblaðið 13. jan-
úar sl. undir fyrir-
sögninni „Borgara-
styrjöld í Danmörku“.
Þar varar hann okkur
Islendinga við reynsl-
unni af innflytjendum
‘ af öðrum uppruna en
hans sjálfs í því ann-
ars ágæta landi. Ég er
sannfærður um að
þessi landi okkar í
Danmörku meini vel
en ályktanir hans tel
ég í hæsta máta vafa-
samar.
Eiríkur Bergmann
Einarsson
I grein sinni segir Guðmundur að
með „innflutningi á fólki frá fjar-
lægum þjóðum" hafl hinni fyrrum
friðsælu Danmörku verið breytt í
einskonar vígvöll þar sem kynþætt-
irnir berist nú á banaspjót. Um til-
veruna í Danmörku segir Guð-
mundur: „Hér búa nú tvær (eða
^ fleiri) gerólíkar þjóðir í sama landi,
’að mestu án samneytis hver við
aðra.“ Guðmundur segir ennfrem-
ur. „Það er ómögulegt fyrir það
fólk sem kynslóð eftir kynslóð hef-
ur lifað á viðkomandi landsvæði og
litið á það sem sitt land og sína
þjóð að sætta sig við að fólk af
gjörólíkum uppruna með gerólík
trúarbrögð, hefðir og siði yfirtaki
það meira og meira og þar að auki
á kostnað heimamanna." Guðmund-
ur heldur því sumsé fram að ein-
hverskonar lögmál aðskilji mann-
_fólk þessarar litlu jarðarkringlu
xikkar, enda heldur hann áfram og
skilgreinir mannkynið í heild á eft-
irfarandi hátt. „Við erum flokkdýr,
við lítum á okkur sjálf fyrst og
fremst sem hiuta eða meðlim af
flokki, sem er í meðvitund okkar
skýrt skilgreindur. Við erum af
ákveðinni þjóð og frá ákveðnum
stað, og okkar hópi til-
heyrir ákveðið land-
svæði ... Við verjum
það sem við teljum að
tilheyri okkur með öll-
um ráðum, þetta gildir
fyrir allar þjóðir og
þjóðabrot í öllum
heiminum, og höfum
alltaf gert.“
Réttlæting kyn-
þáttahaturs
Málflutningur af
þessu tagi dæmir sig
sjálfur en er eigi að
síður svo viðsjárverð-
ur að við slíku verður
að sporna, enda er hér
um stórhættulegar hugmyndir að
ræða, sem því miður virðast vera
að skjóta rótum í íslensku samfé-
hefur um langt árabil gætt mikils
tvískinnungs í málefnum innflytj-
enda. Danir hafa á alþjóðavett-
vangi viljað sýnast umburðarlyndir
og umhyggjusamir fyrir með-
bræðrum sínum sem búa við verri
kjör í fjarlægum löndum. í þeim
tilgangi hafa þeir tekið við fjölda
flóttamanna og annarra innflytj-
enda og boðið þeim sæmilegan að-
búnað. Það er í sjálfu sér lofsvert,
en annað og meira þarf að fylgja
sem uppá hefur vantað. í stað þess
að laga innflytjendur að dönsku
samfélagi og meta þá að verðleik-
um, hefur þeirrar tilhneigingar
gætt í dönsku samfélagi að gera
innflytjendur hornreka og í raun
meina þeim að taka þátt í dönsku
samfélagi. Skilaboðin eru: Þú mátt
koma en ekki gera þér vonir um að
þú fáir að vera með. Þannig er inn-
flytjendum gjarnan komið fyrir í
sérstökum innflytjendahverfum
þar sem þeir hafa litla möguleika á
samþættingu við danskt samfélag.
Innflytjendur eiga erfitt uppdrátt-
ar á flestum sviðum í dönsku sam-
félagi. Til að mynda er miklum
mun erfiðara fyrir þá en aðra að fá
vinnu. Þetta hafa fjölmargir at-
vinnurekendur í Danmörku viður-
Kynþáttahatur? kennt. Innflytjendur eru í nánast alla staði metnir skör lægra en hin- stofn árið 1997 og var hann mikið framfaraskref fyrir bókakost safns- Bókaskortur
Jersey-, krep-
os flónels-
rúmfatasett
Póstsendum
AðÍ»
Skólavörðustíg 21a, Keykjavík, sími 551 4050.
íslenskt samfélag
stendur á traustum
grunni, segir Eiríkur
Bergmann Einarsson,
og vonandi berum við
gæfu til að skilja að fjöl-
breytt mannlíf og menn-
ing auðgar okkar þjóð
en er ekki ógnun við
hana.
lagi. Af ofangreindu má sjá að í
raun réttlætir Guðmundur það
kynþáttahatur sem sprottið hefur
upp í Evrópu. Með hugmyndum um
eðli mannkyns og skírskotun í ein-
hverskonar náttúrurétt þjóða til
landsvæða beitir hann sömu rökum
um kynþáttahreinsun svæða og
áróðursmeistarar þriðja ríkisins
gerðu á fyrri hluta 20. aldar. Þess-
ar hugmyndir um þjóðernislega
hrein svæði sem Guðmundur bygg-
ir grein sína á hafa leitt ómældar
hörmungar yfir okkar heimshluta.
Nærtækasta dæmið er Balkan-
skaginn, þar sem óhefluð þjóðern-
ishyggja hefur leitt til mestu blóðs-
úthellinga í Evrópu síðan sjálfur
Adolf Hitler, erkibiskup þessarar
hugmyndafræði, réð ríkjum í álf-
unni.
Tvískinnungur
Sjálfur bjó undirritaður um
nokkurt skeið í Danmörku og þekk-
ir því mætavel þann veruleika sem
Guðmundur vísar til. I Danmörku
ir norrænu Danir. Þetta er einmitt
mergurinn málsins. Orsök þeirra
vandamála, sem komið hafa upp á
yfirborðið í samskiptum kynþátta í
Danmörku, er hugsunarháttur
heimamanna, ekki tilvera innflytj-
endanna sem slíkra. Það væri því
alger öfugsnúningur að ætla sér að
leysa vandamálið með því að út-
hýsa úr landinu öðrum en þeim
sem teljast vera af evrópskum upp-
runa. Nærtækara væri að ráðast að
rót vandans, sem felst í fordómum
gagnvart framandi menningu, og
leitast við að breyta þeim sjúka
hugsunarhætti sem virðist ríkja um
æskilegan uppruna þeirra sem
deila með okkur samfélaginu.
Fjölbreytnin
auðgar
Þessi brottfluti landi okkar varar
undir lok greinar sinnar okkur ís-
lendinga við „innflytjendastefn-
unni“, og segir Jaað niðurstöðu sam-
tala sinna við Islendinga að þjóðin
sé hvort eð er „á móti nýbúum",
eins og hann orðar það. Guðmund-
ur ritar eflaust orð sín af hlýhug til
lands og þjóðar, en því miður dreg-
ur hann afar vafasamar ályktanir
af því vandamáli sem við er að etja.
Við íslendingar, sem sjálfir hrökt-
umst undan ofríki í fyrri heimkynn-
um, ættum frekar að taka með-
bræðrum okkar frá fjarlægari
svæðum jarðarkringlunnar opnum
örmum og nýta okkur þann styrk
sem felst í fjölbreyttri menningu.
íslenskt samfélag stendur á traust-
um grunni og vonandi berum við
gæfu til að skilja að fjölbreytt
mannlíf og menning auðgar okkar
þjóð en er ekki ógnun við hana.
Höfundur er stjómmálafræðingur.
Bætum bóka-
kost Háskólans
FRÁ því að Lands-
bókasafn Islands-Há-
skólabókasafn var tekið
í notkun í Þjóðarbók-
hlöðunni árið 1994 hef-
ur það með hverju ár-
inu skipað stærri sess í
háskólasamfélaginu.
Það á jafnt við um safn-
ið sem brunn þekking-
ar í formi bóka og tíma-
rita og sem miðju
háskólalífsins þar sem
hundruð nemenda og
kennara starfa saman
að fræðistörfum. Eitt
af aðalmarkmiðum
Þjóðarbókhlöðunnar er
að sjá til þess að nem-
endur og kennarar geti nálgast efni,
bæði bækur og tímarit, sem tengjast
fræðistörfum þeirra. Þess vegna var
ritakaupasjóður Háskólans settur á
Haukur Þór
Hannesson
er við að námskeið við
skólann takmarkist af
því efni sem til er á Há-
skólabókasafni, í stað
þess að fjalla um það
sem efst er á baugi í
hverri grein.
Skilningsleysi yfir-
valda
Ef fjárveiting fyrir
árið 2000 á að jafngilda
fjárveitingu fyrir árið
1997 þá þarf hún að
vera 66 milljónir eða 21
milljón króna hærri en
hún er í dag. Vegna
þessa fór Stúdentaráð
þess á leit við fjárlaga-
nefnd Alþingis að hún hækkaði fyrir-
hugað fjárframlag úr 45 milljónum í
66 mOljónir. Erindinu var synjað.
Ritakaupasjóður
Háskólans sveltur
Því miður hafa framlög ríkisins í
sjóðinn staðið í stað síðan 1997 en í
fjárveitingum undanfarinna ára hef-
ur hvorki verið tekið tOlit til verð-
bólgu né gífurlegra hækkana á verði
tímarita og bóka. Þá hefur nemend-
um fjölgað verulega á umræddu
tímabili og í mörgum deildum hafa
verið sett á stofn framhaldsnám og
nýjar námsbrautir. Frá 1997 hefur
því hvorki verið hægt að fjölga
áskriftum að tímaritum né viðhalda
þeim bókakosti sem Háskóli Islands
þarf til að uppfylla kröfur um rann-
sóknarháskóla.
Slæmar afleiðingar bókaskorts
Afleiðingar fjárskortsins eru m.a.
þessar: Nemendum er í mörgum til-
vikum gert mjög erfitt fyrir í vinnu
við lokaverkefni. Dæmi eru um að
nemendur hafi þurft að skipta um
lokaverkefni vegna þess að efni
skorti á því sviði sem ritgerðin fjall-
aði um, sumar deildir hafa neyðst til
að hætta að kaupa bækur og eru nán-
ast aðenis áskrifendur að tímaritum
eins og t.d. verkfræði- og raunvís-
indadeOd. Mjög illa hefur gengið að
koma upp góðum bókakosti fyrir nýtt
framhaldsnám, sem takmarkar rann-
sóknir innan þess, Háskólinn hefur
ekki getað keypt rafrænar áskriftir
að fræðitímaritum sem boðnar eru í
gegnum Netið en slíkar áskriftir
myndu gjörbylta allri gagnavinnu og
aðgangi annarra háskóla að tímarit-
um Þjóðarbókhlöðu. Kennarar þurfa
að haga kennslu og verkefnavinnu
eftir þeim bókakosti sem til er og
geta ekki kennt það sem efst er á
baugi innan sinna fræðigreina. Hætt
Ég skora á mennta-
málaráðherra, segir
Haukur Þór Hannes-
son, að opna augun sem
allt of lengi hafa verið
lokuð.
Hvað þarf til þess að stjórnvöld fari
að opna augun fyrir því að Háskólinn
sveltur? Á meðan menntamálaráðu-
neytið heldur skólanum við hungur-
mörk þá veslast hlutir eins og t.d.
ritakaupasjóður upp.
Þjóðarbókhlaðan hefur smám
saman verið að draga úr bókakaup-
um og er farin að þurfa að segja upp
áskriftum að fræðitímaritum sem
nauðsynleg eru bæði fyrir kennara
og stúdenta við sín fræðistörf.
Hvernig í ósköpunum ætlast
menntamálaráðuneytið til að hægt sé
að reka háskóla án fræðirita og
bóka?
Ég skora á menntamálaráðherra
að opna augun sem allt of lengi hafa
verið lokuð.
Röskva vill betri bókakost
Röskva harmar það skdningsleysi
sem yfirvöld hafa sýnt þessu mikil-
væga máli. Það er afar mikilvægt að
Háskóli íslands geti veitt stúdentum
og kennurum skólans tækifæri tO að
stunda sín fræðistörf hér á íslandi.
Fyrir þessu hefur Röskva barist og
mun halda áfram þangað til augu
stjórnvalda opnast.
Höfundur situr í Stúdentaráði fyrir
Röskvu.
v
• Alnæmi dregur tifalt fleiri Afríkubúa til dauða
en stríðsátök í álfunni
• Ein af hverjum þremur þunguðum konum
í sveitum Malaví er sýkt af alnæmisveirunni
• Rúmlega átta milljón börn í Afríku hafa misst
móður eða báða foreldra i helgreípar alnæmis
Tekið er við nýjum styrktarfélögum Rauða kross
íslands i sima 570 4000 og á www.redcross.is
Þegar á reynir gerir framlag þitt gæfumuninn
Rauði kross íslands
www.redcross.is