Fréttir frá Íslandi - 01.01.1883, Side 49

SKÓLAR.
51
upp um liaustið aftur, og héldu honum áfram. J>ar yar kent
skrift, réttritun, reikningur, danska og enska. Hverjum er
heimilt að læra fleira eða færra, eftir pví sem hann vill; 110
págu kenslu um veturinn, og huðustmargir fleiri, en húsrúmið
vantaði. Stúlkur vildu og njóta kenslunnar, en pað varð eigi
hægt vegna rúmleysis.
XII. Vísindalegar ransóknir.
Jarðfræðisransóknir Thoroddsens.—Fornmenjaleitir S. Yigfússonar.—Forn-
gripasafnið.
Svo sem árið áður, var haldið áfram. vísindalegum ransókn-
um á Islandi í tvær stefnur: önnur er sú, að ransaka jarðlög
íslands, eðli pess og landslag; pað hefir J>orvaldur skólakennari
Thoroddsen á hendi. Hitt er að ransaka fornfræði pess í sam-
handi við fornsögurnar; pað gerir Sigurður Yigfússon fornfræð-
ingur; háðir stunda peir sín störf með elju og ákafa, og verður
pví mikið ágengt.
Fyrst er að minnast á hinar jarðfrœöislegu ransoknir
porvaldar Thoroddsens. Svæði pað, sem hann kannaði petta
ár, er hin geigvænlega eldfjallaröst á útsuðurskaga landsins, og
nokkuð af fjöllum og héruðum par í kring. Hann skifti ferð
sinni í prjá kafla. Fyrst byrjaði hann fyrst í júnímánuði, og
fór pá um Borgarfjarðarsýslu. J>ar eru mjög fornar jarðmynd-
anir, hasaltfjöll, og ofan á peim aftur nýrri myndanir, dólerít
(grásteinn ?); svo eru par og allvíða «Baulusteinsmyndanir»
svo sem í Skorradal, Skarðsheiði og víðar. Seint á ísöldinni
hefir Borgarfjörður allur verið í sjó, og geigvænlegir skriðjöklar
fallið niður í hvern dal, og sorfið sundur björg og kletta, mal-
að skálar í dalabotnana, og hafa par síðar myndazt stöðuvötn,
er um pornaði, og eru sum peirra til enn í dag. |>á skoðaði
hann og kolanámuna hjá Hreðavatni; hún er í gilbarmi, hér
um 1200 fet yfir sjávarmál; kolin eru heldur góð, en lítil, og ilt
að ná peim; hafa pau verið tekin framan úr barminum, en
síðan hrunið melurinn niður, svo að nú er eigi hægt að komast
4*