Lögberg - 30.07.1953, Blaðsíða 9

Phone 74-1304
Gordon's Confectionery
741 SARGENT AVE.
Modern Soda Fountain
FILMS - NOVELTIES - SOFT DRINKS '
Phone 74-1304
Gordon's Confectionery
\ 741 SARGENT AVE.
Modern Soda Fountain
FILMS - NOVELTIES - SOFT DRINKS
Dr. Richard Beck, professor:
Stephan G. Stephansson
— ALDARMINNING —
Fyrir rúmum áratug fór ég í
þjóðræknis- og ræðuhaldaerind-
um vestur á Kyrrahafsströnd,. og
þar sem leið mín lá um íslenzku
byggðirnar í Saskatchewanfylki,
i Canada, notaði ég tækifærið
til þess að koma jafnframt við í
áslenzku byggðinni í Alberta-
fylki, en þar var skáldið Stephan
G. Stephansson bóndi lengstum
ævinnar, eins og alkunnugt er.
Œíafði mér lengi leikið hugur á
því, að koma á þær ævistöðvar
skáldsins, er mér, eins og fjöl-
mörgum öðrum löndum hans,
voru orðnar kunnar og kærar af
kvæðum hans, og nú rættist sá
draumur á fögrum sumardegi,
Sem mér mun aldrei úr minni
líða.
Að sjálfsögðu kom ég á heimili
iskáldsins, en þar voru þá enn
með kyrrum kjörum bókasafn
hans, skrifborð hans og stóll.
Gerðist ég svo djarfur að setjast
í stól hans við skrifborðið, og
það var sem djúp helgikennd
gripi hug minn, er ég settist þar;
orðin frægu „Drag skó þína af
fótum þér“ hljómuðu mér í eyr-
um. Því að í þessum sessi hafði
skáldið vafalaust oft setið, þegar
hann á andvökunóttum orti ljóð
sín, en eins og hann segir í einu
bréfa sinna, voru kvæði hans
„fæst fædd að degi til“, heldur
eftir miðnætti. Hann hefði þess
vegna með fullum sanni getað
heimfært upp á sjálfan sig orð
hins íslenzka skáldbróður síns
um Sverri konung: „Andvaka
var allt mitt líf.“
Úr þeirri Hliðskjálf Stephans
skálds, þar sem ég nú sat, hafði
hann séð „of heima alla“ og
glímt djarflega við mestu vanda-
(mál samtíðarinnar og dýpstu
ráðgátur mannlegrar tilveru.
Þetta varð mér að vonum ríkt í
huga, meðan ég sat í skrifborðs-
stól hans, og mér gaf sýn: Líf
skáldsins, frumbyggjastríð og
starf, rann mér fyrir sjónir eins
og lifandi mynd á tjaldi.
Ég sá hann í anda, 19 ára að
aldri (1873), kveðja ættjarðar-
strendur, og þar sem ég hafði
Etaðið í sömu sporum, þó undir
öðrum aðstæðum væri, gat ég
vel gert mér í hugarlund, hvern-
ig honum var innan brjósts þá
skilnaðarstund. Sjálfur hefur
hann lýst viðskilnaðinum við
C?0<==>o<==>o<==DO<==>o<=>ocrr->o<rr->o<=7zr>o<—7>oc=ZDocrr3oerrDoc=r>oc=rr>ocr=DocrrDoc=r>^
ö 0
I CONGRATU LATIONS S
u to the lcelandic People on the
? o
0 Occasion of the 64th Anniversary
I of their Annual Celebration Day
at Gimli, August 3rd, 1953. f
THOR'S GIFT SHOP
PHONE 185
SELKIRK, MAN.
^C=50
^QCTDOCTDor—>o<rrr>o<=>oc=>Q<rr-^n<-->flrr>o<—>n<-->r»<->n<—->o<—=>ogrrr>og9
Conqraiulations . . .
to the lcelandic Canadians
on the occasion of their
• 64th lcelandic Celebration.
\ ☆
Our lcelandic citizens are noted
for their strong civic pride and
have played a very real part in
the development of Canada.
☆
This announcement is sponsored by
WESTERN PUBLISHERS
L I M I T E D
Publishers of
"WINNIPEG AND WESTERN GROCER"
also
"WESTERN MOTOR TRANSPORTATION"
Winnipeg Canada
''HIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIM^
LÖGBERG, FIMMTUDAGINN, 30. JÚLÍ, 1953
9
Dr. Richard Beck
ættjörðina á þessa leið í drögum
þeim til ævisögu sinnar, er birt
voru í Andvara 1947:
„Um nótt í þöku, sem nátt-
sólin skein í gegnum, lögðum
við út af Akureyri. Nokkrir
kunningjar mínir ungir fylgdu
mér á bát, sem þeir réru. Þeir
báðu mig að koma á land með
sér aftur, unz skipið létti akker-
um, skyldu róa með mig fram í
tíma. Ég lét tilleiðast, en kom
foreldrum mínum fyrir í skipi
áður. Ég beið í landi til síðustu
■stundar. Þeir efndu heit sitt.
Sungu eitthvað, um leið og þeir
ýttu frá, en einhverjir farþegar
á þiljum svöruðu á sama hátt.
Alla nóttina og næsta dag vakti
ég á þiljum og leit til lands, en
aldrei rauf þokuna, fyrr en að
kveldi þriðja dags að blánaði
fyrir öllu, sem þá var eftir af
íslandi, tveimur eða þremur
þúfum, sem hurfu hver af
annarri.“
Á hugarvængjum fylgdi ég
skáldinu í spor á höfuð dvalar-
stöðvum hans vestan hafs. Ég
sá hann nema land þrisvar sinn-
um, fyrst í Shawano County í
Wisconsin 1874, þessu næst í
Garðarbyggð í Norður-Dakota
1880, og loks 1889 í grennd við
Markerville í Albertabyggðinni,
þar sem hann bjó til dauðadags,
11. ágúst 1927. Hörð brautryðj-
endabarátta hans og annarra ís-
lendinga í Vesturheimi, eins og
ég hafði kynnzt henni af kvæð-
um hans og annarra skálda vorra
vestur þar, og eftir öðrum heim-
ildum, varð mér ljóslifandi fyrir
sjónum og rann mér til rifja; en
jafnframt fylltist hugur minn
metnaði yfir sigurvinningum ís-
lenzkra landnema þeim megin
hafsins, þó að mér væri full-
ljóst, bversu dýru verði þeir
sigrar voru keyptir.
í þeim hugleiðingum gekk ég
hljóður út úr heimahúsum.
skáldsins og fylgdist með leið-
sögumanni mínum um landar-
eign Stephans. Hann var mér
enn nálægur, eigi síður en meðan
ég sat í skrifborðsstól hans, og
er ég hugsaði um stritið þunga
við að ryðja mörkina og brjóta
landið til ræktunar, og um land-
námsstríðið allt, sungu mér í
huga þessar ljóðlínur hans, því
að hér höfðu íslenzkar hendur
verið að manndómsverki og bor-
ið mefki ættstofnsins fram til
sigurs:
Og það er sem holtin sjálf hleypi
í mann þrótt,
þar hreystiraun einhver var
drýgð,
og svo er sem mold sú sé manni
þó skyld,
sem mæðrum og feðrum er vígð.
Og þegar ég á þeim fagra
sumardegi gekk um landareign
Stephans, blasti mér við sjónum
í allri fegurð sinni fjölbreytt og
svipmikið umhverfi það, sem
skáldið hafði „lifað og hrærst í“
áratugum saman, með himin-
háum Klettafjöllum í fjarlægð,
er gnæfðu í hrikadýrð sinni,
„sem risar á verði við sjóndeild-
arhring.“"
I samkomuræðu minni um
kvöldið þar í byggðinni varð
varð mér eðlilega tíðrætt um
skáldið og tengsl hans við hana,
sem lýsa sér svo fagurlega og
eftirminnilega í kvæðum hans,
og þá er ég líka kominn beint að
skáldskap Stephans. En um-
hugsunin um það merkilega og
fágæta fyrirbrigði, hvernig þessi
sjálmenntaði skagfirzki sveita-
piltur sigraðist á hinum andvíg-
ustu kjörum og gerðist eitt af
CONGRATU LATIONS
^ to the lcelandic People on the
Occasion of the 64th Anniversary
of their Annual Celebration Day
at Gimli, August 3rd, 1953.
★
TOWN OF
S E L K I R K
allra mestu skáldum íslenzku,
þjóðarinnar og einn af svipmestu
andans mönnum hennar, hélt
lengi fyrir mér vöku, er ég seint
um kvöldið gekk til hvílu á
heimiíi annars merkislandnáms-
manns íslenzks þar í byggð og
hollvinar skáldsins.
Ég hafði um daginn litið aug-
um landareign skáldsins í bók-
staflegri merkingu. í kvöld-
kyrðinni hófst mér við sjónum
víðlent og fjölskrúðugt landnám,
hans í andans heimi, í ríki ís-
lenzkra bókmennta, því að þar
var hann sannarlegá mikili land-
námsmaður eigi síður en í ný-
byggðunum íslenzku vestan
hafs. Ekki þarf lengi að blaða 1
bindunum sex af Andvökum.
hans til þess að sannfærast um
það, hver landnemi hann var „í
hug og heimi.“ Og víðlendi skáld-
skapar hans, auðlegð og dýpt, er
enn dásamlegra, þegar í minni
er borið, að ritstörf skáldsins eru
unnin í hjáverkum, og um ann-
að fram á næturvökum, sam-
hhða þ'ungum og þreytandi dag-
legum störfum til framfærslu
stórri fjölskyldu. „Hann varð al-
drei fjáður maður, en hann þótti
atorkusamur og góður búþegn,“
Framhald á bls. 10

CONGRATU LATIONS
to the lcelandic People on the
Occasion of the 64th Anniversary
of their Annual Celebration Day
at Gimli, August 3rd, 1953.
THE FALCON CAFE
MRS. POLINSKY, Proprietor
MEALS AT ALL HOURS
GOOD ICELANDIC COFFEE
MAIN STREET GIMLI, MAN.
WEILLER & WILLIAMS CO. LTD.
UNION STOCK YARDS St. Boniface, Man.
Vér grípum þetta tækifæri til að flytja
hinum íslenzku viðskiptamönnum vorum
hugheilar hátíðakveðjur. Við þökkum við-
skiptin á undangengnum árum og væntum
þess að geta veitt ykkur greiða og góða
afgreiðslu í framtíð. Hafið hugfast, að vér
veitum smáum gripasendingum nákvæm-
lega sömu skil og þeim, sem stærri eru.
WILLIAM J. McCOUGAN, Manager
For
The Best In Bedding . . .
GLOBE
• BEDS
• SPRINGS
• MATTRESSES
• DAVENPORTS AND CHAIRS
• CONTINENTAL BEDS
• COMFORTERS
• BEDSPREADS
• PILLOWS AND CUSHIONS
GLOBE BEDDING
COMPANY LIMITED
Winnipeg Calgary
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiHmiiiiiiiffliiiiiiffi