Öldin - 01.11.1894, Side 8

168
ÖLDIN.
þeim skilningi er Rousseau leggur í þau
orð. Eg man ekki eptir nokkurri flökku-
þjðð þar sem kona cr viðurkennd jafningi
mannsins, eða þar sem ungur maður er
viðurkenndur jafningi gömlu mannanna.
Ekki lieldur man ég eftir nokkurri flökku-
þjóð þar sem fjölskyldu-Mlkar, fyrir tengd-
ir og vensl, ekki mynda júridiska heild
út af fyrir sig, í sama skilningi og “stað-
urinn” er júridisk heild hjá forn-Grikkjum
og Rómverjum. Má um leið minna menn
á að upprunalega þýddi orðið “staðurinn”
. hjá Grikkjum ekki samsafn húsa, heldur
mannflokkinn á þeim stað. “Náttúrlegt á-
stand”, þar sem göfugir og friðsamir, en
naktir og eignalausir villumenn sitja að-
gerðalausir í skugga trjánna, er ekkert
annað cn sýnishorn af ótaminni ímyndun.
Allir ósiðaðir menn, eða villumenn, sem
menn þekkja nokkuð til, eru fjötraðir við
hjátrú og siðvenjur, eins undarlegar og eru
reglur ög venjur hinna útbrotnustu félaga
meðal mcntaðra manna. Eg álít og að
með sanni megi segja, að hinn uppruna-
legi “land-hákarl”* hafi ekki þurft að hafa
í frammi svik eða ofbeldi við samtíðar-
menn sína, til þess að slá girðingu um-
hverfis landskekil, scm allt til þess tíma
var alira eign.
Sannleikurinn er, að vér vitum ekki
og vitum líklega aldrei með fullkominni
vissu, hvernig eignarréttur einstaklingsins
yfir landi komst á í npphafinu. En það
er engin þurð á ástæðum til að byggja
ýmiskonar ágiskanir á. Elztu iandbyggj-
asögur nálega allra þjóða, í náiega öllurn
hlutum lieimsins, bera vott um, að upp-
runaiega var landið álitið eign annað
tveggja ákveðinna flokka eða einstaklinga,
cnaldrei að þaðværi álitið eign allrar þjóð-
arinnar. Prívat cign er öllum Ijóst að gct-
ur átt sér stað mcð tvennu móti: Einn mað-
ur út af fyrir síg getur haldið cignbrjofÍRU,
en á liinn bóginn gcta þcir vcrið margir um
:'j Á frummállnu stendur : “1-ind-sTabb-
eignina og mynda þá að því leyti allir til
samans eina júridiska persónu. Það er
augsýnilegt að sé kenning Rousseau’s rétt,,
að því er einstaklinga snertir, þá er hún
það cinnig að þvi er sncrtir flokk manna,
eða félag. Ef eignréttur þeirra A, B og C,
livers út af fyrir sig, cr sama sem núll, þá
er auðsætt að ekki verður gert meira úr
því núlli þó það sé margfaldað með þrem-
ur. A, B og C, (félagið) er ólögmætur
handhafi eignbréfsins, ef A, B og C sinn
liveru lagi eru það. Það mun líka mega
trúa þvl st.aðfastlega, að þeir, sem hafa
löngun til að gera landeign alla að þjóð-
eign, mundu enda skemur liugsa sig um
að “byggja út” landejgnarfélöguuum en
einstaklingnum.
Almennu lögin um landcign á fyrstu
tímum, votu, að því er menn framast vita,
á þá lcið, að hinir ýmsu ættbálkar áttu til
algcrðra umráða ákveðinn hluta landsins.
Eigendur þess voru karlmenn en kvenn-
menn aldrei. Ef kona giptist manni til-
heyrandi öðrum ættbálki flutti liún þegar
til hans ættmanna og mátti hún þá taka
með sér ákveðinn hluta af lausum aurum.
Þó var þetta ekki ófrávíkjanleg regla.
Yæri ættbálkur liennar liðfár urn þær
mundir, er hún lofaðist cða giptist mann-
inum, mátti taka manninn í félagsskapinn
og þar með fylgdu allar skylduv og öll
réttindi þcss flokks. Börn, sem fæddust
innan landamæra ættbálksins voru sjálf-
kjörnir meðlintir hans, en fremur var það
fyrir bústað á landeigninni en ættgengi,
Yenjulega bjó hver fjölskylda út af fyrir
sig í liúsi eða kofa á afmörkuðu landsvæði,
er oftar en hitt var girt hringinn í kring
og myntjaði þannig sérstaka landeign, fyr-
ir liverja einstaka íjölskyldu. Og hvcr
þessara einstaklinga var jafningi sýtings-
sömustu landsdrottna vorra tíma í þvi, að
verja landeign sína fyrir átroðningi. En
á meðan fólkið var fátt og ónotað land-
rými að sama skapi mikið, bar ekki til
nuiiia á nábúakrir. Það kom cngum í liug
ei .