Óðinn - 01.07.1922, Síða 24

72
ÓÐÍNN
hinir bestu og afkastamestu, en hagleikinn hafði Ólaf-
ur fram yfir hina bræðurna.
Þegar sjera Þorvaldur, faðir Ólafs, fluttist að Holti
undir Eyjafjöllum, fór Ólafur með honum þangað, og
er við nám hjá honum fyrsta árið, sem hann er þar,
en úr því fer hann að hugsa um sig sjálfur, og er
þá í ýmsum stöðum; þannig fylgdi hann árið 1830
sjera Birni bróður sínum og Hólmfríði systur sinni
norður að Þönglabakka í Þingeyjarsýslu, því það ár
vígðist Björn prestur þangað. Fjórum árum seinna
vígðist Ólafur til prestsskapar, og gerist aðstoðarprest-
ur sjera Daníels ]ónssonar í Miðdalaþingum, mesta
valmennis. Kvað sjera Ólafur hann hafa reynst sjer
sem góðan föður, enda skildi hann ekki við hann fyr
en dauðinn skildi þá; var sjera Daníel þá kominn á
áttræðis aldur og hafði sjera Ólafur þá þjónað sem
aðstoðarprestur hans í 8 ár. Miðdalaþingin, eins og
þau voru þá, Sauðafells og Snóksdalssóknir, voru
mjög hæg, svo að nú fjekk sjera Ólafur gott tóm til
þess, að leggja stund á það, sem hann hafði verið
hneigðastur fyrir, sem voru smíðarnar, og nú fór hann
brátt að búa og festa ráð sitt. Hann kvongaðist Sig-
ríði Magnúsdóttur, hreppstjóra frá Leirum, hinni stilt-
ustu og háttprúðustu konu og honum mjög samhentri;
blómgaðist bú þeirra, þótt tekjur væru rýrar, fyrir
framúrskaranda dugnað hans, en stjórnsemi og ráð-
deild hennar; svo að þegar hann eftir 8 ára þjónustu
sem aðstoðarprestur í Miðdalaþingum og 7 ára bú-
skap í Skörðum, flytur til Saurbæjarþinga, er honum
voru veitt 1843, þá hefir hann allblómlegt bú, og býr
raustnarbúi í Tjaldanesi í Saurbæ, þau 4 ár sem hann
er þar prestur. Fyrir áeggjan frænda og vina í Skaga-
firði fær hann leyfi til þess að hafa prestakallaskifti
á Saurbæjarþingum og Hofstaðaþingum í Skagafirði,
og flytst hann austur í Skagafjörð'árið 1847 og býr
þá á Hjaltastöðum í Blönduhlíð þau 14 ár, er hann
þjónaði Hofstaðaþingum, en þegar þeim var skift 1861,
fær hann Hóla í Hjaltadal, og situr þá 17 síðustu ár
æfi sinnar í Viðvík, og þjónar þá Hóla, Viðvíkur og
Hofstaðasóknum.
Það sem einkum dró sjera Ólaf til Skagafjarðar,
var það, að hann átti þar frændfólk margt, 2 systur í
Hofstaðaþingunum. og nágrannaprest náfrænda sinn
og vin, sjera Halldór Jónsson, í Glaumbæ, og hann
þurfti aldrei að iðrast fyrir þann flutning. Þau rúm
þrjátíu ár er hann dvaldi í Skagafirðinum var hagur
hans jafnan á blómgunarvegi, þrátt fyrir talsverð harð-
indi, er komu á því áraskeiði, og stórkostlegt tjón, er
hann beið við það, að árið 1854 brann til kaldra kola
allur bærinn á Hjaltastöðum, þá að mestu nýbygður,
með öllu því er í honum var, nema hvað fólkið komst
út, flest hálfnakið. Sjálfur gerði sjera Ólafur aldrei
mikið úr þeim skaða. Hann sagði, að almenningur
hefði þá sýnt svo mikla hjálpsemi við sig og sumir
svo mikinn höfðingsskap, að beint fjártjón hefði ekki
verið tilfinnanlegt; og sýnir það best vinsældir hans,
þá þegar eftir að eins 7 ára dvöl í Skagafirðinum;
en þær fóru sívaxandi, eftir því sem það betur og
betur leiddist í ljós, hve framúrskarandi greiðfús og
hjálpsamur hann var, og sást það glöggvast, er harðna
tók í ári eftir 1858. Hann vildi ekki eiga birgðir alls,
er aðrir liðu skort; og það kom mjög oft fyrir, að
birgðir hans komu í hinar bestu þarfir öðrum, og
það þeim helst, er úrræðafæstir voru. Það sem hann
hafði sjeð og reynt á uppvaxtarárum sínum, fyrntist
honum ekki; hann kvaðst einlægt mundu muna «and-
skotans Melasultinn«. Honum, jafnbrjóstgóðum manni,
hefur sjálfsagt verið það minnisstætt, er fullir 2/s af
sauðfje föður hans hrundi niður úr hor vorið 1826,
og hefur það sjálfsagt ekki bætt búhag hans, er ávalt
var þröngur meðan hann dvaldi á Melum. Sjera Ólaf-
ur vildi því allan sinn búskap eiga ríkulegan forða,
bæði fyrir menn og málleysingja. En þegar í nauð-
irnar rak, var það svo sem sjálfsagt að hann hjálp-
aði þeim sem nauðstaddir voru meðan hann hafði af
nokkuru að miðla. - Um prestskap hans ef það að
segja, að alstaðar var hann mjög vel þokkaður af
sóknarfólki sínu, og virtur og elskaður af öllum þeim,
er meta kunnu sanna mannkosti. Um kenningar hans
ímynda eg mjer eftir því fáa, er jeg heyrði til hans,
að það sje sannsagt, er vinur hans, sjera Jakob Guð-
mundsson, er í 12 ár var nágrannaprestur hans, kveð-
ur um hann:
Helgar tíðir hann þá söng
hjartans mál fram bar hann,
orðasmíð hans ei var Iöng,
en efnisheppinn var hann.
Hann var sannguðrækinn maður, og hann leitaði
um fram alt guðsríkis og þess rjettlætis; og guðsríki
var honum ekki orð, heldur kraftur. Hans óbilanda
fjör, óþreytandi eljan, einurð og kjarkur kom að góðu
liði í þjónustu guðsríkis. Hann lifði fult eins mikið
eða meira fyrir aðra en sjálfan sig. Við lok dáðríkr-
ar æfi, er auðug var af góðum verkum, þótt hann
sjálfur aldrei væri auðugur, hefði hann haft fullan
rjett til að segja: Þessar hendur hafa fyrir mjer unnið
og þörfum þeirra, er með mjer voru. En hann ljet
aldrei mikið yfir sjer.
Sem lítill vottur um fjör sjera Ólafs og jafnframt
frændrækni, er það, að þegar sjera Halldór Jónsson,