Eimreiðin - 01.05.1907, Page 61

heldur aldrei orðið annað en máttlaust hrafl. Menn verða að lesa
bæklinginn sjálfan, annars geta menn enga hugmynd um hann
fengið, né neitt af honum lært. En á lestri hans geta allir grætt mikið,
jafnvel þeir, sem árum saman hafa við stjórnmálin fengist, hvað þá
heldur þeir. sem lítið eða ekkert hafa um þau hugsað. Flest af því,
sem höf. tekur fram, er líka hárrétt. Annað mál er það, hvort vér
getum allir fylgt honum beint að því hugsjóna-hámarki, sem hann vill
láta oss stefna að — helzt þegar í stað. Það getum vér fyrir vort
leyti ekki; álítum aðra leið heillavænlegri og betri fyrir þjóð. vora, eins
og högum hennar er háttað sem stendur; enda gerir og höf. ráð fyrir
þeirri leið líka og virðist munu sætta sig við hana, að minsta kösti fyrst
um sinn.
En í einu atriði skjátlast höf. mjög. Hann álítur, að vér eigum að
semja um samband vort við Danmörku við konunginn einn, en ekki við
Dani eða ríkisþing þeirra og stjórn. Þetta er fullkominn misskilningur.
Slíkt var mögulegt á einveldistímunum, en eins og konungsvaldinu er nú
komið, er þess enginn kostur. Danakonungur hefir ekkert vald til
að semja um samband Danmerkur við annað land án samþykkis stjórnar
sinnar og ríkisþings — alveg eins og konungur íslands hefir heldur
ekkert vald til að gera slíka samninga fyrir vora hönd án samþykkis
alþingis og íslenzku stjórnarinnar. V. G.
SÆMUNDAR-EDDA. Eddukvæði. Finnur Jónsson bjó til prent-
unar, Rvík 1905 (Sig. Kristjánsson). Kr. 2,50.
Frægasta bókin, sem til er í íslenzkum bókmentum, loksins er hún
nú út komin á sjálfri ættjörð sinni, íslandi •—- í fyrsta sinn, og má slíkt
undur heita um annan eins gimstein, að það skuli ekki hafa orðið fyr.
Þjóðverji, sem nýlega ferðaðist á íslandi, gat þess í lýsingu sinni á ís-
lendingum, að þeim væru lítt kunn Eddukvæðin. Þetta mun að vísu satt
■— því miður. En ástæðan er alls ekki sú, sem hann ætlar, að tungan
sé orðin svo breytt, að menn skilji ekki lengur kvæðin. Nei, ástæðan
er eingöngu sú, að engin íslenzk útgáfa hefir verið til af þeim, svo að
nauðafáir hafa átt tök á að kynna sér þau. En nú hafa menn loks
fengið hana, og þá skal það sannast, að menn bæði kaupa hana og
lesa. Því fyrst og fremst mun löngunin til að kynnast þessu bókmenta-
djásni, sem allur heimurinn dáist að, verða nægileg hvöt til þess, og í
annan stað mun enginn sá, sem heita vill maður með mönnum, þykjast
kinnroðalaust geta sýnt öðrum í bókaskápinn sinn, án þess að Eddu-
kvæðin standi þar. Og þegar svo er komið, að íslendingar eru alment
farnir að lesa þessi kvæði, þá skal það líka sannast, að alþýðumennirnir
íslenzku skilja margt í þeim, sem fjölfróðu vísindamennirnir útlendu hafa
árum saman verið að brjóta heilann um og aldrei skilið, eða skýrt öðru-
vísi en rétt er. Því á vörum íslendinga lifir enn sægur af orðum, sem
aldrei hafa á pappír komið og ekki finnast í neinum orðabókum. En slík
orð þekkja ekki vísindamennirnir útlendu, — og sumir hinna íslenzku
ekki heldur,
Af lofstöfum útlendra fræðimanna um Eddukvæðin mætti tiifæra
mesta grúa. En hér skal aðeins þess getið, er Júlíus HofFory (sem var
prófessor við háskólann í Berlín) segir um eitt þeirra: »Völuspá er ekki