Eimreiðin - 01.05.1907, Blaðsíða 67

M7
mikið. Alt er undir því komið, hvernig ofið er utan um hana eða hún
útfylt með holdi og blóði. Og í því efni verður ekki annað sagt, en
að höf. hafi yfirleitt vel tekist. f’ótt sumt gæti máske verið með meiri
líkindum, er þó naumast unt að kalla neitt af því, sem frá er sagt, fjar-
stæðu. Kosti hefir og sagan mikla. í mörgum lýsingum eru verulega
skáldleg tilþrif, og djúpskygni inn í sálarlíf manna svo mikil, að auðsætt
er, að höf. hefir bæði glögt auga og lag á að setja það fram, sem hann
sér. í>á er og stíllinn látlaus og málið allgott. Því þó að einstöku orð
og setningar hrjóti þar með, sem sumir mundu ekki kalla hreina ís-
lenzku, þá er bæði, að slíkt er ekki svo mjög tiltökumál hjá ungum og
lítt æfðum höfundi, enda verður stundum tæplega hjá slíku komist í sam-
tölum í sögu, ef orðtökin eiga að verða vel náttúrleg, alveg eins og títt
er að tala í daglegu máli. Því verður sem sé trauðla neitað, að í dag-
legu tali eru alment notuð mörg orð og orðtök, sem ekki eiga óðalsrétt
í íslenzkri tungu. En auðvitað færi bezt á, að forðast þau sem mest og
útrýma þeim.
Jón Trausti hefir með þessari sögu helgað sér sæti meðal íslenzkra
sagnaskálda. Og takist honum með vaxandi þroska að láta þær vonir
rætast, sem hann hefir vakið með henni, þá er óvíst, að hann verði svo
neðarlega í röðinni. V. G.
Z. TOPELIUS: SÖGUR HERLÆKNISINS. III. Isaf. 1906.
í þessu bindi segir frá herkonunginum mikla, Karli tólfta og köppum
hans. En meginið af frásögninni er þó um Finnland og hernám þess af
hendi Rússa. Er það hörmungasaga mikil og með blóði rituð, en yfir
öllum hörmungunum skín sól frægðar og föðurlandsástar hátt á lofti og
varpar dásamlegum ægiljóma gegnum hin blóðþrungnu dreyraský. Er
sannarlega holt fyrir íslenzkan æskulýð að lesa um allan þann dug og
drengskap, og þá óbilandi ættjarðarást, sem þar kemur fram bæði hjá
ungum og gömlum, háum sem lágum. Þar er enginn tvískinnungur eða
tvíveðrungur, ekkert tvístígandi undanhald fyrir útlendum goluþyt, engar
»spekúlerandi kramarasálir«, og geta ýmsir eldri íslendingar að því leyti
mikið lært af bókinni einmitt um þessar mundir. Þar við bætist, að lýs-
ingin er svo snildarleg og sagnavefurinn allur svo haglega saman slung-
inn og fagurlega brögðum settur, að nautnin við lesturinn verður frábær-
lega mikil. Vér viljum því ráða öllum löndum vorum lil að kaupa og
lesa þessar ljómandi sögur öllum öðrum fremur, því af þeim munu menn
hafa bæði gagn og gaman. V. G.
SVEINBJÖRN Á. EGILSSON: LEIÐARVÍSIR í SJÓMENSKU. Rvík
1906.
Þetta er sjálfsagt þörf bók og má vel vera að reglur þær og leið-
beiningar, sem hún hefir inni að halda, séu ágætar. Um það getum vér
ekkert dæmt, því til þess brestur oss alla þekkingu. Víst er um það,
að tilgangurinn er góður, og höf. er bæði svo reyndur sjómaður og
hefir haft svo góð rit útlend við að styðjast, að óhætt mun að treysta
leiðbeiningum hans.
En það er annað, sem er afarathugavert við þessa bók, og það er
málið á henni. Pví annað eins afskræmismál höfum vér aidrei séð í
10’