Eimreiðin - 01.05.1907, Síða 73

153
reyndar sé maðurinn höfuð konunnar, en konan sé hálsinn, sem
snúi höfðinu. í*ótt þetta sé oftast mælt í gamni, þá mun þó
reynslan sýna, að slíkt á sér ósjaldan stað, og getur líka oft
orðið að happi og vel á farið, þar sem konan heíir andlega yfir-
burði yfir manninn. Áhrif konunnar geta því verið býsna mikil,
ef hún beitir þeim, ekki aðeins í heimilislífinu, heldur líka í þjóð-
félagslífinu. Hún getur átt svo mikinn þátt í að mynda andlega
loftið, hugmóðinn, skaplýzkuna, tilfinninguna, »kyrláta valdið«,
sem Monrad biskup kallaði svo, sem ef til vill er öflugast allra,
ef í það fer.
Petta sáu konurnar í Finnlandi og létu sér að kenningu verða.
Par stóð fyrir skömmu mjög líkt á og nú hjá oss. Pjóðin átti í
harðri sjálfstæðisbaráttu gegn útlendu valdi, miklu öflugra valdi,
en vér eigum við að etja. Og í þeirri baráttu gengu konurnar
finsku svo einbeitt og öfluglega fram, að þegar sigurinn var unninn,
álitu allir sjálfsagt að veita þeim bæði kosningarrétt og kjörgengi
í viðurkenningarskyni fyrir áhuga þann og eldfjör, sem þær höfðu
sýnt. Og þær sýndu líka, að þær kunnu að nota kosningarréttinn,
er þær höfðu fengið hann. Því nú eiga 19 konur sæti á þingi Finna
— fyrstu kvenþingmennirnir í Norðurálfunni.
Skyldi það nú vera nokkurt óráð fyrir íslenzku konurnar að
fara að dæmi finsku kvennanna? Skyldi ekki sú leiðin reynast
nokkru sigurvænlegri, heldur en sú, að halda sér fyrir utan bar-
áttuna og vilja með engum vera?
I sjálfstæðisbaráttu vorri verður naumast nema um tvent að
velja: innlimun eða fult sjálfstæði. Hvorum megin vilja ís-
lenzku konurnar skipa sér? Undir úrlausn þeirrar spurningar getur
það verið komið, hvort þær muni fá kröfum sínum framgengt eða
ekki. Pví hver svo sem úrslit sjálfstæðisbaráttu vorrar verða, þá
hlýtur þeim að verða samfara breyting á stjórnarskrá vorri. Og
þá er einmitt tækifæri til að bæta úr misrétti kvenþjóðarinnar.
Hvernig innlimunarmennirnir mundu snúast við réttarkröfum hennar,
ef þeir yrðu ofan á, er harla óvíst. En erfitt er að hugsa sér, að
sjálfstæðismennirnir yrðu þeim mótfallnir, ef þeir bæru sigurinn úr
býtum. Pví þeir mundu sjá í hendi sér, að sjálfstæði þjóðarinnar
hlýtur að grundvallast á sjálfstæði einstaklinganna. En mikils væri
í fátt með sjálfstæði einstaklinganna, ef meira en helmingur lands-
búa (kvenþjóðin) stæði réttlaus í landsmálum.
Pað eina, sem réttlætt gæti aðra afstöðu gegn kröfum kvenna