Eimreiðin - 01.05.1907, Page 77

157
farast þessum höf. þó svo orð, að rannsóknir hinna þýzku höfunda sé skarplegar
og nákvæmar, og-sýni að Njála hafi verið óvenjulega afbökuð í meðferðinni og sé
því að svo miklu leyti óáreiðanleg. í*ar á móti telur hann þá hluta Njálu mikils-
virði fyrir réttarsöguna, sem eigi hafa afbakast í meðförunum (V. Finsen, Udkast til
isl. Retshistorie I, bls. 149). Nú hefur Finnur Jónsson, háskólakennari í Kaupm.höfn,
ritað um Njálu, auk þess sem stendur í Bókmentasögu hans, í »Aarb. for nord. Old-
kyndighed og Historie« 1904. Ritgjörðin er aðallega skrifuð til þess að hrekja rit-
gjörð þeirra Lehmanns og Carolsfelds. Heldur F. J. því fram, að flest af því, sem
stendur í Njálu um réttarreglar sögualdarinnar, sé eða geti verið rétt, að það geti
annaðhvort með öllu samrýmst Grágás eða þá geti verið eldri réttur, Það yrði of-
langt mál, að fara hér út í einstök atriði, en þess skal einungis getið, að F. J. virð-
ist í öllum aðalatriðum færa betri líkur fyrir sínu máli. Að vísu hefur Lehmann
ritað svar gegn ritgjörð F. J. í »Tidskr. for Retsvidenskab« 1905 og reynt að hrekja
hana, án þess þó, að röksemdir hans séu mjög sannfærandi. Báðir þessir höfundar
eru talsvert bituryrtir hvor í annars garð, og þó einkum Lehmann í grein sinni í
»Tidskr. f. Retsvidenskab«.
Annar kafli ritgjörðar þeirra Lehmanns og Carolsfelds er um handritin, sam-
steypu fleiri sagna í eina sögu og vísurnar, staðháttu o. s. frv. Tekur F. J. þann
kaflann í byrjun ritgjörðar sinnar í »Aarboger«. Eru hinir þýzku höfundar og F. J.
sammála um það, að fleiri söguui sé saman steypt í eina, svo sem Gunnarssaga og
Njálssaga, þátturinn um kristnitökuna og sagan um Víga-Hrapp og Brjánsbardaga.
F. J. sýnir fram á, að sagan lýsi staðháttunum rétt og nákvæmlega. Vísurnar eru
margar, eftir skoðun F. J., »óegta«, og ræður hann það einkum af málinu á þeim.
Eru vísindamenn vorra tíma yfirleitt ósparir að telja hitt og þetta »Interpolationir«
(innskot) í fornsögum vorum og fornum skáldskap, og mætti margt um þetta segja,
en hér er hvorki staður til þess né rúm. E. A.
SAGA-BOOK OF THE VIKING CLUB. London 1906.
Svo kallast árbók félags eins í Lundúnum, sem hefir fyrir markmið að halda
uppi rannsóknum á fornum fræðum, einkum norrænum og fornenskum. Hafa ýmsar
allfróðlegar ritgerðir birzt í hinum fyrri árbókum félagsins og svo er enn í þessum 10.
árg. þeirra. 1?ar er t. d. fróðleg ritgerð eftir dr. Jón Stefánsson um elztu skrá
yfir norræn nöfn, sem fundist hefir á Englandi, í guðspjallahandriti á skinni, sem nú er
geymt í bókasafninu í York (Jórvík), og er handritið frá miðri 10. öld. Þar er og
ritgerð um Danavirki eftir danskan fornfræðing Hans Kjær, um hauglagning í skip-
um eftir norskan fornfræðing Haakon Schetelig og ritgerð um íslenzkar kirkjur
eftir frú Disney Leith (með mörgum myndum). Er lýsing hennar bæði lagleg og
hugðnæm, en fyrir íslenzk augu er það óviðkunnanlegt, að sjá Jón Arason þar kall-
uðan »Jón Arason«, af því að merkingin í orðinu »ári« (diabolus) getur nú aldrei
smakkast mönnum eins vel eins og í orðinu »ari« (aquila). Loks er þar enn rit-
dómur um »Origines Islandicae« eftir meistara Eirík Magnússon, og telur hann
upp sæg af þýðingarvillum í því riti; verður ekki á móti mælt, að hann fari þar
með rétt mál, og er þó harla undarlegt, því engum dettur í hug að Guðbrandur
Vigfússon hafi ekki skilið frumtextann. V. G
VÖLVAN heitir ný smásaga eftir séra Jón Sveinsson, sem hann hefir birt í
tímaritinu »Varden« (1. marz 1907). Er hún bernskuminning frá æskudögum hans,
á íslandi og segir frá gamalli konu, sem kemur á heimilið og segir sögur. Og því